ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرى قاراي، ءتۇرلى ءدىني توپتار مەن ەكسترەميزم جانە تەرروريزمگە قارسى كۇرەس جۇرگىزدى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە جاماعاتتار مەن ءارتۇرلى اعىمدار بەلەڭ العان. ولارمەن كۇرەسۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى، قۇزىرلى مەكەمەلەردىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا بولۋى كەرەكتىگىن ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. بۇلاي دەۋىمىزگە الماتى قالاسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتى وسىنداي ءبىر پانسيوناتتى قۇرىقتاعان بولاتىن. وسىعان وراي، ءتىلشىمىز وسىنداي ۇيىم تۋرالى جۋرناليستتىك زەرتتەۋىن جۇرگىزگەن ەدى.

ءىىم مالىمدەمەسىنە سايكەس، قايىرىمدىلىق مەكەمەسىنىڭ اتىن جامىلىپ، كامەلەتكە تولماعان جاسوسپىرىمدەردىڭ ءوز-وزىنە قول جۇمساۋعا دەيىن يتەرمەلەپ جانە باسقا دا قىلمىستارعا الىپ كەلدى دەگەن كۇدىكپەن قىلمىستىق ءىس قارالۋدا.

بۇل پانسيوناتتاردا تۇراتىن تاربيەلەنۋشىلەرگە جۇيەلى تۇرە ءدىني جورالعىلاردى دا ۇيرەتىپتى. تاربيەشىلەردىڭ تاپسىرمالارىنا كەلىسپەگەندەردى تاماق پەن سۋسىز قالدىرىپ، كەي جاعدايدا فيزيكالىق كۇش قولدانىلعان دەلىنگەن رەسمي اقپارات كوزىندە.

وسى ءبىر پانسيونات تۋرالى قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ جامبىل وبلىستىق «ھيباتۋللا تارازي» مەشىتىنىڭ نايب يمامى نۇرلان مۇراتتىڭ پىكىرىن بىلدىك.

«2021 جىلدىڭ قازان ايىندا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى «جىبەك جولى» قايىرىمدىلىق قاۋىمداستىعىمەن ءوزارا مەموراندۋمعا وتىردى. مەموراندۋم نەگىزىندە قاۋىمداستىقتا تاربيەلەنۋشى شاكىرتتەر، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنا قاراستى مەشىتتەردە ءدىني ءبىلىم الۋ كەرەكتىگى جونىندە كورسەتىلگەن. ول جەردە التى اي سايىن ءبىزدىڭ تاراپىمىزدان وقۋ باعدارلاماسى جاسالىنىپ، ساباق كەستەسىنىڭ قۇرىلاتىندىعى دا جازىلعان»، - دەيدى نايب يمام.

سوزىنشە مەموراندۋمدا ەكى جاقتىڭ ناقتى تالاپتارى مەن شارتتارى كورسەتىلگەن. وسى شارتتار بۇزىلعان جاعدايدا اراداعى مەموراندۋمنىڭ بۇزىلاتىندىعىن دا ايتادى.

«شارتتار مەن تالاپتار ىشىندە قايىرىمدىلىق مەكەمەسىندەگى تاربيەلەنۋشىلەرىنىڭ مەشىتكە ارنايى كەلىپ ساباق الماۋلارى، قاۋىمداستىق مەكەمەلەرىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەردى جىبەرمەۋى، ءدىني مازمۇنداعى ءبىلىم بەرۋ ت.ب. جايتتار انىقتالعان جاعدايدا اراداعى كەلىسىمشارتتىڭ بۇزىلاتىندىعى ايتىلعان. جامبىل وبلىسىندا «جىبەك جولى» قايىرىمدىلىق مەكەمەسىنە قاراستى «قورداي» جانە «بايدىبەك» مەكەمەلەرى جۇمىس ىستەيدى.

مەموراندۋمدار اياسىندا ەكى جاقتى جۇمىس جۇرگىزۋدە، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ھيباتۋللا تارازي ورتالىق مەشىتىنىڭ تاراپىنان ەكى جاقتى كەلىسىمگە وراي، ساباق كەستەسى دە قۇرىلعان. اتالعان ەكى مەكەمەدەن تاربيەلەنۋشىلەردىڭ مەشىتكە كەلىپ ءبىلىم الۋلارىنا جاعداي جاسالعان. بۇل كەلىسىمشارت نەگىزىندە شاكىرتتەر بىزدەن ناقتى ءبىلىم المادى. شاكىرتتەردى جىبەرگەنمەن دە كوبىسى كەلە المادى»، - دەيدى ول.

اۋليەتاداعى قازاقستانداعى مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ وكىلى، سوڭعى جاعدايلارعا بايلانىستى ءدىني باسقارما رەسپۋبليكا بويىنشا قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرىندە مەموراندۋمعا قاتىستى زاڭ بۇزۋشىلىقتاردىڭ ورىن العاندىعىن اشكەرەلەپ، اراداعى مەموراندۋمنىڭ بۇزعاندىعىن مالىمدەگەن بولاتىن، دەيدى ول.

اشىق دەرەككوزدەرگە سۇيەنسەك، يمام ايتقان قاۋىمداستىق 1957 جىلى تۇركيادا پايدا بولعان دەسەدى. قايىرىمدىلىق جانە مۇسىلمان زەينەتاقىلارى مەن قورلارى دەگەن اتپەن تۇرىك ەلىندە دە جۇمىس ىستەگەن. ءتۇرلى ءدىني  توپتارداعىداي شاكىرتتەرىن ءدىني تارتىپكە ولاردى بۇلجىتپاي ورىنداۋعا ۇيرەتكەن. ولار وزدەرىن سۇلەيمەن حيلمي تۇناحان حازىرەتتىڭ سوڭىنان ىلەسۋشىلەرمىز دەپتە ەسەپتەيدى ەكەن.

جامبىل وبلىسى اكىمدىگىنىڭ «ءدىن پروبلەمالارىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ» تەولوگ مامانى جاراس قۋات «سۇلەيمەنشىلەر» دەپ اتالۋىن بىلاي ءتۇسىندىرىپ كەتتى.

«بۇل جاماعاتتىڭ نەگىزىن سالۋشى سۇلەيمەن حيلمي تۇناحان. سوندىقتان دا سول كىسىنىڭ اتى اتالادى. ولار ەلدى باسىپ الۋعا نەمەسە زاڭعا بويۇسىنباۋى سەكىلدى اشىق تۇردە وزدەرىنىڭ كوزقاراستارىن جاريالاماسا دا، ولار مەملەكەتىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تىنىشتىعىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن. تۇركيا ەلىندە وسىدان جەتى-سەگىز جىل بۇرىن، مەملەكەتتى باسىپ العىلارى كەلگەن جىمىسقى ارەكەتتەرى دە بولعان»، - دەيدى ءدىن مامانى.

تەولوگ مامانىڭ ايتقانداي، ولاردىڭ ەلىمىزدە قايىرىمدىلىق اتىن جامىلىپ، ءدىني وقۋ ورىندارىن اشۋعا قانشالىقتى قۇقىعى بار؟ ولاردىڭ جۇمىستارى قۇزىرلى مەكەمەلەردىڭ باقىلاۋىندا ما؟ وسى سۇراتقتاردىڭ ناقتى جاۋابىن تابۋدى قۇزىرلى مەكەمەلەرگە قالدىردىق.

بىلگەتاي تالاس

Abai.kz