استاناعا اقش مەملەكەت ىستەر حاتشىسى بلينكەن كەلىپ كەتتى. ورتا ازيا+امەريكا كەڭەسىنە قاتىستى. پرەزيدەنت توقاەۆپەن كەزدەستى. بايدەننىڭ دۇعاي سالەمىن جەتكىزدى.

بلينكەننىڭ بايدەن بيلىگىنەن قازاقستانعا كەلگەن ەڭ جوعارى لاۋازىم يەسى ەكەنىن ايتا كەتكەن ءجون. ترامپ پرەزيدەنت بولىپ تۇرعان كەزدە دە ونىڭ مەملەكەت ىستەر حاتشىسى پامپەو مىرزانىڭ دا استاناعا ات باسىن بۇرعانى بار. قىتاي تارابى «ءنومىرى ءبىرىنشى وتان ساتقانى» ساناپ، سانكتسيا سالعان يۋەماوچۇن پروفەسسوردى وزىنە كەڭەسشى ەتىپ الىپ، كوممۋنيستىك قىتاي بيلىگىنە قاتىستى قاتاڭ پوزيتسيا ۇستانعان پامپەو مىرزانى ءسىم قىزمەتكەرلەرى اۋەجايدا شاپالاقپەن ەمەس، قالتاعا قول سالىپ قارسى الىپ، ءبىراز سوزگە قالىپ ەدى. ول جولى امەريكا ەلشىسى قىتايدا تۋىسى قامالعاندارمەن كەزدەسىپ، ۇلكەن قولداۋ بىلدىرگەن.

بليكەننىڭ بۇل جولعى ساپارىنىڭ دا سالماعى بار. پۋتين ۋكراينا جەرىن ءبىر جىل بومبالاپ، ۋكراينا حالقىنىڭ ءومىرى مەن تاۋەلسىزدىگىنە قاتەر تونگەن، الەم ەلدەرى ءبىرى رەسەيدى، ءبىرى ۋكراينانى قولداپ، ەكى ۇيەككە ءبولىنىپ وتىرعان كەزدە جاسالىپ وتىر. ورتا ازيا ەلدەرى ونىڭ الدىندا عانا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ رەسەيدىڭ ۋكراينادان شارتسىز تۇردە اسكەرىن الىپ كەتۋ قارارىن قولداۋدان باس تارتىپ، قالىس قالىپ ەدى. ءۇندىستاندا وتەتىن «ۇلكەن جيىرمالىق» ەلدەرىنىڭ كەزەكتى باس قوسۋىنا كەتىپ بارا جاتقان جولىندا بلينكەن مىرزانىڭ ورتا ازياعا ايالداۋى ارينە، جاقتاستارىن كوبەيتۋ ەكەنى ايدان انىق. بىلتىر استانا مەن سامارقانعا قىتاي باسشىسى شي توراعا مەن پۋتين دە كەلىپ كەتكەنى بەلگىلى.

بىلتىر بايدەن اكىمشىلىگى سوعىس سالدارىن تىكەلەي تارتىپ وتىرعان ورتا ازيا ەلىنە كومەك رەتىندە 25 ميلليون دوللار بولگەن ەدى. وسى جولى دا بليكەن مىرزا سول سومادا كومەك بەرىلەتىنىن ايتتى. تاۋەلسىزدىك پەن مەملەكەت تۇتاستىعىنىڭ ماڭىزىن قايتالاۋمەن بولدى. ونىسى ۋكراينانى مىسال ەتىپ، ورتا ازيا ەلدەرىنە ورىسپەن دوستىقتىڭ بوداۋىنىڭ اۋىر بولاتىنىن ەسكەرتۋ ەكەنى ءمالىم. لۋكاشەنكو قۇساپ «ءبىر جاققا شىعىڭدار» دەپ، دىكەڭدەگەن جوق. دەموكراتياعا قارسى ۇشتىك وداقتىڭ (قىتاي، رەسەي، يران) ورتاسىندا قالعان ايماق ەلدەرىنىڭ قيىن جاعدايىن اقش تارابى جەتە ءتۇسىنىپ وتىر. سوعان قاراپ ساراپشىلار بلينكەننىڭ بۇل جولعى ورتا ازياعا جاساعان قىسقا مەرزىمدىك ساپارى «سيمۆولدىق ءارى بارلاۋ ماقساتىندا جاسالدى» دەيدى.

بلينكەن دەليدە 40 مەملەكەتتىڭ سىرتقى ىستەر وكىلدەرى قاتىساتىن جيىندا ۋكراينا ماسەلەسىن تالقىلايدى. وعان لاۆروۆ تا، قىتاي سىرتقى ىستەر باسشىسى دا قاتىسادى. ونىڭ الدىندا وتكەن قارجى مينيسترلەرىنىڭ باسقوسۋىندا تاراپتار رەسەيدى ايىپتاۋ ماسەلەسىندە ورتاق مامىلەگە كەلە الماعان ەدى. سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىنىڭ وتىرىسى ءتىپتى، تارتىستى بولايىن دەپ تۇر. امەريكا ۇشاعىنىڭ جاقىندا قىتايدىڭ تىڭشى شارىن اتىپ تۇسىرگەنى بەلگىلى. اقش تارابى لۋكاشەنكونىڭ شي توراعامەن كەزدەۋىنە دە ەرەكشە نازار اۋدارىپ وتىر. قىتاي بەلارۋس ارقىلى رەسەيگە اسكەري كومەك بەرۋى مۇمكىن دەگەن جاڭا بولجامدارىن ايتا باستادى. جيىندى ۇيىمداستىرۋشى ۇندىستانعا دا وڭاي سوقپايىن دەپ تۇر. رەسەيدى ايىپتاعان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ قارارىنا داۋىس بەرمەي وڭاي قۇتىلعان. بۇل جولى اقش، جوپونيا، اۆستراليا مەن بىرىگىپ، قىتايعا قارسى قۇرعان تورتىك وداققا ادالدىعى سىنالايىن دەپ تۇر.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz