باقتىگۇل سامالوۆا - 19 ناۋرىزدا وتەتىن قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ سايلاۋىنا ۇمىتكەر. ءبىر مانداتتىق سايلاۋ جۇيەسى بويىنشا ساياسي دوداعا ءتۇسىپ جاتىر. كانديدات سانالى عۇمىرىن تەمىرجول سالاسىنا ارناعان. داۋىس بەرۋشىلەردىڭ قولداۋىنا يە بولاتىن بولسا، تومەنگى پالاتا قابىرعاسىندا تەمىرجول سالاسىندا قوردالانعان پروبلەمالاردى كوتەرۋگە نيەتتى. سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا سونداي-اق، جالعىزباستى انالار ماسەلەسى، جۇمىسسىزدىق پەن اتا-انا قامقورلىعىنسىز قالعان بالالاردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ سىندى وتكىر پروبلەمالار بار.

- باقتىگۇل حانىم، تەمىرجول سالاسىنىڭ ارداقتى ارداگەرى ەكەنىڭىزدى بىلەمىز. تاۋەلسىزدىك العان جىلدارى «الماتى-ءۇرىمشى» باعىتىنداعى شويىنجولدىڭ اشىلۋىندا ءوزىڭىز سول كوشتى باستاپ باردىڭىز. سول كەزدەرگە كەرى شەگىنىپ، ەسكە تۇسىرەيىكشى...

- كەڭەس زامانىندا قىتايمەن بىرقاتار كەلىسپەۋشىلىك بولىپ، قوس تاراپ الىس-بەرىستى، بارىس-كەلىستى توقتاتىپ تاستاعان ەكەن. ءبىز ەگەمەندىك العان جىلدارى كورشى ەلدەرمەن قارىم-قاتىناستى رەتتەۋ كەرەك بولدى عوي، بىلەسىزدەر. ءسويتىپ، وتىز جىل بويى تۇرالاپ تۇرعان تەمىرجولدىڭ بويىنا قان جۇگىردى. وسىنشاما ۋاقىت بۇرىڭعى بەكەتتەردىڭ بارلىعى جابىق تۇرعان. ءتىپتى كەيبىرىن ورمان، ءشوپ باسىپ قالعان. سونىڭ بارلىعى قايتا قالپىنا كەلىپ، تەمىرجول بويىندا قىزۋ  تىرلىك جانداندى. بىرنەشە جىل ۇزىلىستەن كەيىن، شەتەلگە جول اشۋدىڭ باقىتى ماعان بۇيىرعان ەكەن. مەنىڭ نەگىزگى ماماندىعىم پەداگوگيكا سالاسى، مۇعالىممىن. قىزىلوردا، قازالى وڭىرىندە تۋىپ-ءوستىم. تەمىرجولعا اياق-استى كەلدىم كەلدىم دەسە دە بولادى. الماتىعا كوشىپ كەلگەننەن كەيىن، تەمىرجولشىلار دايىندايتىن تەحنيكۋمعا قازاق ءتىلى مۇعالىمى جەتپەيدى ەكەن. قازاقشا جاقسى سويلەيتىن ماماندار ىزدەۋدە دەگەندى ەستىپ، سوعان قاراي تارتىپ كەتتىم. وعان دەيىن 28 جاسىمدا بالاباقشانىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدىم. ويلاپ وتىرسام، ءومىر بويى باسقارۋ، قوعامدىق جۇمىستىڭ اينالاسىندا ءجۇرىپپىن. ءوزىم وقيتىن وقۋ ورىننىڭ جاتاقحاناسىندا دا تازالىق جاعىنان تەكسەرۋشى بولدىم. بەس التى جۇمىستى قاتارىنان الىپ ءجۇردىم. كەيىن تۇرمىسقا شىعىپ، تاعدىردىڭ تالكەگىمەن، ءۇش بالامدى ءوزىم اسىراپ، ەسەيتۋ ماڭدايىما جازىلىپتى. وعان قوسا، التى باۋىرىم بار. بارلىعىنا ءوزىم باس كوز بولدىم. وتىز جاسىمدا ولارعا اجە بولىپ، ەرتە ەسەيدىم. تەمىرجولداعى مۇعالىمدىك قىزمەتتى قوسىمشا الىپ جۇرەمىن دەگەن وي بولدى باسىندا. سويتسەم، كادر بولىمىندەگىلەر ءبىر تىزىمگە قوسايىق دەپ قولقالادى. ءسويتىپ 360 قىزدىڭ ىشىنەن سۋىرىلىپ شىعىپ، «الماتى-ءۇرىمشى» ساپارىن بۇرىمدىلاردان ءبىر ءوزىم باستاپ باردىم. ءبىر جىلدان سوڭ قىتايعا شويىن جولدى اشتىق. ول كەزدەگى سەزىمدى تەك سەزىنۋ كەرەك. سوزبەن ايتىپ جەتكىزگىسىز. تەمىرجولدىڭ وزىندىك اتموسفەراسى بولەك. قىزۋ تىرلىك. از عانا ۋاقىتتىڭ ىشىندە شويىنجولدىڭ يىسىنە ۇيرەنىپ، ءتىپتى وسى سالانى جانىمداي جاقسى كورىپ كەتتىم دەسەم ارتىق ايتقانىم ەمەس. ارتىنشا، تاجىريبەم بار، تالپىنىسىم بار، پويىزدىڭ باسشىلىق قىزمەتىنە ءوزىمدى ۇسىندىم. سۋ جاڭا پويىزدارعا باس-كوز بول دەگەن ۇسىنىس ايتىلدى.  مەن كەرىسىنشە، ەڭ ەسكى-قۇسقى، ەسكىرىپ تۇرعان ۆاگوندارى بار جولاۋشىلار باعىتىن سۇرادىم. ماۋسىمدىق پويىز بولاتىن ماسكەۋگە. ەسكى بولعانىمەن، ۇيرەنگىم كەلدى. ءۇش ايدىڭ ىشىندە ول جەرگە ءتارتىپ ورناتتىم. توقتاعان جەرلەردە كىلەمدەرىن قاقتىراپ، ىشتەرىنىڭ اۋاسىن سوقتىرامىن، جۋعىزىپ ايناداي ەتىپ، كەلىمدى-كەتىمدى ادامداردىڭ بۇيىمتايىنا، كوڭىل كۇيىنە نازار اۋداردىم. وسىنداي ەڭبەگىمدى باعالاعان بولۋى كەرەك، كەيىن «الماتى-ماسكەۋدەن» سوڭ، «قازاقستان» فيرمالىق پويىزى، «الماتى-استانا»، قاراعاندىعا قاتىنايتىن شويىن جولعا دا جاۋاپتى بولدىم. 1999 جىلى سول كەزدەگى «رۋحانيات» پارتياسىنىڭ قۇرامىنا التىنشاش جاعانوۆا  قولىمنان جەتەكتەپ الىپ كەلدى. سول سەبەپتى ول كىسىنى ءالى كۇنگە دەيىن ساياساتپەن تانىستىرعان ۇستازىم رەتىندە باعالايمىن. سودان كەيىن الماتى ايماقتىق جولاۋشىلار تاسىمالى جانە ۆاگون شارۋاشىلىعى دەپوسىنىڭ جۇمىسىن رەتتەۋ سەنىپ تاپسىرىلدى.

- دەمەك، وسىعان دەيىن دە ساياساتقا ارالاسقان بولىپ تۇرسىز عوي. پارتيا ساپىندا دا ءبىراز ۋاقىت جەمىستى ەڭبەك ەتكەن ەتىپسىز. بيىلعى قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ سايلاۋىنا قاتىسۋ تۋرالى وي قايدان كەلدى?

- تەلەديداردا قر پارلامەنت ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىن تاراتۋ جونىندە ايتىلعان جاڭالىقتى كوزىم شالدى. ودان كەيىن ءبىر مانداتتىق سايلاۋ بويىنشا جاقسى مۇمكىندىك بار ەكەنىن ءبىلدىم. وزىممەن-ءوزىم اقىلعا سالىپ، كەڭەسەتىنىم بار. نەگە قۇجاتتارىمدى تاپسىرىپ كورمەسكە دەگەن وي كەلدى. قايتكەن كۇندە دە ايتارىم بار، تالاي جىل ەڭبەك ەتتىم تەمىرجول سالاسىندا. وزگەلەر سەكىلدى ماعان اتاق تا، داڭق تا، اقشا دا كەرەك ەمەس. ءومىر جولىندا ونىڭ بارلىعىن كوردىك. تەك جاسىم ساي كەلسە، قالعان عۇمىرىمدا حالقىما ءبىر پايدام ءتيسىن دەگەن ويمەن قۇجاتتارىمدى تاپسىردىم. قابىلدادى. قازىر ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارىن باستاپ كەتتىك. كۇنى كەشە تەمىرجولداعى ەڭبەك ادامدارىمەن كەزدەسىپ، ولاردىڭ تالابىن، تىلەگىن تىڭدادىم.

- سايلاۋالدى باعدارلاماڭىزدا جالعىزباستى انالاردىڭ ماسەلەسىن قولعا الۋ ويىڭىزدا بار ەكەن. شىنىمەن دە، سوڭعى جىلداردا ۇكىمەت تاراپىنان «جالعىسباستى انا» ستاتۋسى الىنىپ تاستالدى. جالعىز ءوزى بالا-شاعاسىن تاربيەلەپ، ءارى اسىراپ ۇلگەرىپ جۇرگەن قىز-كەلىنشەكتەر الەۋمەتتىك قولداۋدان تىس قالىپ وتىر. باسقا نەندەي ماسەلەلەردى كوتەرەمىن دەپ بارا جاتىرسىز تومەنگى پالاتاعا؟

- وكىنىشتى ارينە، جالعىزباستى انالار كوبەيىپ بارا جاتىر. كۇيەۋى باعىپ-قاعىپ وتىرسا، ايەل بالاسىنا جاۋاپكەرشىلىكتى الىپ وتىرسا، ايەل اجىراسا ما؟! اجىراسپايدى. ەر ادامداردى دا تۇگەل جامان دەپ ايتۋعا بولمايدى. بارىنە بىردەي توپىراق شاشۋدان اۋلاقپىن. وسى جەردە ەكىنشى ماسەلەنىڭ شەتى شىعىپ تۇر. جالاقى از. تاپقان تايانعانى ءبىر وتباسى تۇگەلى قارا باسىڭدى اسىراۋعا جەتپەيدى. حالىق نەسيەدەن نەسيەگە ءومىر ءسۇرىپ ءجۇر. ەڭبەك ەلەنبەيدى، لايىقتى تۇردە باعالانبايدى. وسىدان كەيىن شاڭىراقتا اقشا جەتىسپەۋشىلىگى باستالادى. قارجىلاي قيىندىقتار ءبارى بولماسا دا، ءبىراز جانۇيانىڭ اجىراسۋىنا باستى سەبەپتەردىڭ ءبىرى. الداعى ۋاقىتتا ماجىلىستەن ورىن بۇيىرىپ جاتسا، وسى ماسەلەلەردى كوتەرۋ ارمانىم. جۇمىسسىز، ەكى قولعا ءبىر كۇرەك تاپپاي جۇرگەن جاستاردى كورگەندە جۇرەگىم اۋىرادى. وسى پروبلەمالاردىڭ بارلىعى ءبىر-بىرىمەن بايلانىستى. نە دەگەنمەن، قانداي دا ءبىر شەشىمى بولۋى كەرەك قوي.

- پويىزعا ءجيى وتىراسىز با قازىر؟ سالاداعى پروبلەمالاردان حاباردارسىز با؟

- جوق. پويىزعا ءجيى وتىرمايمىن. ويلاپ وتىرعان شىعارسىز، مەنسىنبەگەننەن دەپ. ەشقانداي دا مەنسىنبەۋشىلىك جوق. جۇرەگىم اۋىرادى. قازىر ۆاگونداردىڭ، قالاارالىق باعىتتاردىڭ ءبىرازىنىڭ اشىلۋىندا ءوزىم باسى-قاسىندا ءجۇردىم. بارلىعىندا ءتارتىپ ساقتاۋعا تىرىستىم. قول استىمداعى قىزمەتكەرلەرگە ايتاتىنمىن. ۆاگوندارىڭ ەسكىرىپ تۇرسا دا، تازا بولسىن، جايلى بولسىن، شايىڭ مەن قاباعىڭ اشىق بولسىن دەپ. قازىر ونىڭ ءىزى دە جوق. مەن تەمىرجول سالاسىنا كەلگەندە جولسەرىكتەردىڭ بارلىعى ەر ادامدار ەدى. ءوزىم وسى ماسەلە ارالاسىپ، قىزداردىڭ جولسەرىك رەتىندە جۇمىس ىستەۋىنە جول اشتىم دەسە دە بولادى. سەبەبى تازالىق پەن جايلىلىق قىز بالاسىنان باستالدى. قازىر سول قىزداردىڭ ءبىرازى تەمىرجول سالاسىندا باسشىلىق قىزمەتتەردە وتىر. ايتپاقشى، بۇگىندە ءجۇرىپ تۇرعان پويىزداردىڭ بارلىعى دەرلىك مەن جۇمىس ىستەگەن كەزەڭدەردەن بەرى بار. ابدەن ەسكىرگەن. جاڭارتۋ كەرەك. ءتىپتى مەنىڭ جاسىمنان اسىپ كەتكەن ۆاگونداردىڭ بار ەكەنى جاسىرىن ەمەس. بۇيىرتىپ، ماجىلىسكە باراتىن بولسام، ءبىرىنشى قولعا الاتىن ماسەلەم وسى بولادى.

*ماتەريال رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن استانا قالاسى اۋماقتىق سايلاۋ كوميسسياسىمەن تولەندى.

Abai.kz