بۇگىن سەناتتا ۇكىمەت ساعاتى ءوتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ونىمدەردى وڭدەۋ ماسەلەسى تالقىلاندى. سالاداعى قوردالانعان ماسەلەلەر ورتاعا سالىندى. ءبىز وسىعان دەيىن بقو، ورال قالالىق اكىمدىگىنىڭ مىڭداعان ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان ايگىلى «كۋبلەي» زاۋىتىن اپەرباقاندىقپەن جابۋعا ارەكەت ەتىپ جاتقانى تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى جازعان ەدىك. بۇگىنگى سەناتتاعى ۇكىمەت ساعاتىندا «كۋبلەيدىڭ» دە ماسەلەسى شەت قالعان جوق.

قوعامدا قىزۋ تالقى تۋدىرعان «كۋبلەي» زاۋىتىنا قاتىستى داۋلى ءاس ءالى بىرجاقتى بولعان جوق. ماسەلە قوردالانعان ۇستىنە قوردالانا تۇسۋدە. ءبىز بۇگىن وقىرمان تالقىسىنا «كۋبلەي» زاۋىتىنىڭ ديرەكتورى تالعات بەرەكەشەۆتىڭ، قر اۋىلشارۋاشىلىعى ءمينيسترى ەربول قاراشوكەەۆ پەن سەناتور زاكىرجان كۋزيەۆتەردىڭ پىكىرىن ۇسىنباقپىز.

تالعات بەرەكەشوۆ نە دەيدى؟

«بيىل ەت بويىنشا مەملەكەتارالىق ۇسىنىستار بەرەتىن حالىقارالىق ەپيزووتيالىق بيۋرو (حەب) قازاقستاننىڭ اۋسىلدان ەركىن مارتەبەسىن راستاعان جوق. ونىڭ سەبەپتەرى جوق ەمەس.

ءبىرىنشى ماسەلە، ەلدەگى مالدىڭ نەگىزگى بولىگى شاعىن پۋنكتتەردە سويىلادى. بۇل پۋنكتەردە قان، سۇيەكتەردى قايتا وڭدەۋ جۇرگىزىلمەيدى. سەبەبى، شىعان سويۋ پۋنكتتەرى ءۇشىن كرەماتور ۇستاۋ ەكونوميكالىق تۇرعىدا ءتيىمسىز. سوندىقتان قالدىقتار پوليگوندارعا تاستالادى، ول جەردەن اڭ-قۇستار اۋرۋ جۇقتىرىپ بۇكىل قازاقستانعا تاراتادى. وسىلايشا ينفەكتسيا جايىلادى.

ەكىنشى ماسەلە، 2022 جىلى رەسەي ءوزىنىڭ ەت وڭدەۋشىلەرىن قولداپ، 200 000 توننا ءىرى قارا مالدىڭ ەتىن باجسىز اكەلۋگە رۇقسات بەردى. ال 2023 جىلى 100 000 تونناعا رۇقسات ەتتى. ءبىز ەاەو مۇشەسى بولعاندىقتان جانە رەسەي تاراپىنان ەت پەن دايىن ءونىمدى باجسىز اكەلە المايتىندىقتان، قازاقستاندىق نارىق كورشى ەلدەردىڭ ارزان ونىمدەرىنە تولدى. وتاندىق قايتا وڭدەۋ سالاسى مەملەكەتتىك قولداۋسىز توقىرادى.

تاعى ءبىر ۇلكەن ماسەلە، ەت وڭدەۋ سالاسىن دامىتۋدا قر ۇكىمەتى بەكىتكەن قالانىڭ باس جوسپارلارىنا قايشى، قالانىڭ جۇمىس ىستەپ تۇرعان ونەركاسىپتىك ايماقتارىندا جانە زاۋىتتاردىڭ سانيتارلىق-قورعاۋ ايماقتارىندا تۇرعىن ۇيلەردىڭ رەتسىز سالىنۋى. ماسەلەن، «كۋبلەي» كونسەرۆى زاۋىتى مەن «قاراسۋ اتا» ەت كومبيناتى سونىڭ كەسىرىنەن جابىلىپ قالۋ قاۋپىندە تۇر»، - دەدى «كۋبلەي» جشس باس ديرەكتورى تالعات بەرەكەشوۆ.

وزدەرىڭىزگە بەلگىلى، ۇزاق ۋاقىت بويىنا «كۋبلەي» زاۋىتىنىڭ اينالاسىنداعى داۋ-داماي تارقاماي كەلەدى. «كۋبلەي» جشس باس ديرەكتورى تالعات بەرەكەشوۆ بۇگىنگى تاڭدا قۇرىلىسى اياقتالماعان ۇيلەردىڭ قۇرىلىسشىلارى مەن ۇلەسكەرلەرى زاۋىتقا سوتقا دەيىنگى ارىز تاستاعانىن ايتتى.

«زاۋىت ورال قالاسىنىڭ باس جوسپارىنا ساي قالانىڭ وندىرىستىك ايماعىندا ورنالاسقان. ول ۇكىمەتتىڭ قاۋلىسىنا سايكەس بولاتىن. 2020 جىلى زاۋىتتىڭ كورشىلەس ۋچاسكەسىندەگى زاۋىتتى قۇرىلىسشىلار ساتىپ الىپ، ونى ءسۇرىپ، ورنىنا تۇرعىن ءۇي كەشەنىن سالا باستادى. وندىرىستىك ايماقتا 100 مەترگە دەيىن نىسان سالۋعا بولمايدى. ول تۇرعىن ءۇيدى 42 مەتر قاشىقتىقتا سالا باستادى. زاۋىت قۇرىلىسقا رۇقسات بەرگەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارىمەن سوتتاستى. 2020 جىلى سوت سانيتارلىق ايماقتى راستاپ، «كۋبلەيدىڭ» ارىزىن قاناعاتتاندىردى. ءوندىرىس ايماعىندا جاقىن جەردە قۇرىلىس سالۋعا بولمايتىنىن ايتتى»، - دەدى ول.

بەرەكەشوۆ 2 جىل بويى جوعارعى سوتتىڭ كوللەگياسى ءۇش رەت قاراپ، سوتتىڭ زاڭدىلىعىن راستاپ، قالا اكىمى مەن قالا ساۋلەتشىسى، قۇرىلىسشىلاردىڭ ءوتىنىشىن كەرى قايتاردى.

«جوعارعى سوت قۇرىلىس ءوندىرىس ايماعىندا رۇقسات ەتەتىن قۇجاتتارسىز سالىنىپ جاتقانىن ايتتى. ۇلەسكەرلىك قاراجات ەسەبىنەن سالىنعانىن جەتكىزدى. الايدا 2,5 جىلدان كەيىن جوعارعى سوتتىڭ وكىلدىگى بويىنشا ءىس قايتا قاراۋعا كوشتى. بارلىق ارىز قارالدى، بىراق ءۇشىنشى تاراپتىڭ ارىزى ەسكەرىلمەدى. شەشىم 180 گرادۋسقا وزگەرىپ كەتكەن. بىرنەشە اي بۇرىن ورال قالاسىنىڭ سوتىنىڭ سۋدياسى ەكى سانيتارلىق ايماقتى الىپ تاستاپ، سالىنىپ جاتقان قۇرىلىستى زاڭدى دەپ تانىدى. زاۋىت ءوندىرىس ايماعىندا ەمەس، باسقا ايماقتا ورنالاسقان سياقتى شەشىم قابىلداعان. مەنىڭ ويىمشا، بۇل قاساقانا جاسالىپ وتىرعان دۇنيە. سول جەردەگى قۇرىلىسقا جول بەرۋ ءۇشىن جاسالىپ وتىر. ورالدا 32 جىل ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعىن وڭدەيتىن بىردە-ءبىر زاۋىت سالىنبادى. ءبىزدىڭ زاۋىت ءوز قاراجاتىمىزعا سالىندى. وتباسىن اسىراپ وتىرعان 750 ادام قىزمەت ەتەتىن زاۋىتتىڭ ۇجىمى نە ىستەيدى؟ 2500 ادام جۇمىس ىستەيتىن 31 جىلدىق تاجىريبەسى بار زاۋىت ەلدىڭ ىشكى نارىعىن كونسەرۆى ونىمىمەن 65 پايىزعا قامتىپ وتىر. بقو مەن اقتوبە، اتىراۋ وبلىسىنىڭ 3 مىڭ شارۋاسى مالىن قايتا وڭدەۋگە جىبەرۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىلدى. «كۋبلەي» زاۋىتى 10 مىڭ توننا شيكىزات قابىلداپ، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ قارجىسىن ۋاقىتىلى بەرىپ وتىر»، - دەدى ول.

(سۋرەت: ۇكىمەتتىڭ رەسمي سايتى)

مينيستر قاراشوكەەۆ نە دەيدى؟

تالعات بەرەكەشوۆ ءوڭىردىڭ وندىرىستىك الەۋەتىن ساقتاۋ بويىنشا كونسەرۆتى زاۋىت نەگىزىندە ماسەلەنى تەكسەرەتىن كوميسسيا قۇرۋدى ۇسىندى.

«كۋبلەي» ماسەلەسى جەرگىلىكتى اكىمشىلىك پەن سوت ورگاندارىنىڭ ماسەلەسى ءبىزدىڭ قۇزىرەتىمىزگە جاتپايدى. قولىمىزدان كەلگەنشە، قاجەت بولعان جاعدايدا كومەك كورسەتۋگە دايىنبىز»، - دەدى اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ەربول قاراشوكەەۆ.

ول ءوز سوزىندە وتاندىق ءوندىرىستى، كاسىپورىنداردى قولداۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى.

(سۋرەت: سەناتتىڭ ءباسپاسوزى)

سەناتور كۋزيەۆ نە دەيدى؟

جيىندا كاسىپكەرلەرمەن قاتار، بىرنەشە حالىق قالاۋلىلارى سوڭعى ۋاقىتتا وتە كۇردەلى ماسەلەگە اينالعان «كۋبلەي» زاۋىتىنىڭ تاعدىرىن ءسوز ەتتى.

سەنات دەپۋتاتى زاكىرجان كۋزيەۆ «كۋبلەي» زاۋىتىنىڭ ماسەلەسىنە قاتىستى پىكىرىن ءبىلدىردى. ول 30 جىل بويى جۇمىس ىستەپ، حالىقتى جۇمىسپەن، رەسپۋبليكانى ونىممەن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان زاۋىتتى 100 پايىز قولدايتىنىن ايتتى.

«زاۋىت ديرەكتورى سوتتىڭ ەكى شەشىمى بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ولار وعان قايتا شاعىمدانعالى جاتىر. ءبىز قازىر ول جايلى پىكىر ايتساق، ارتىق دەپ ويلايمىن. بىراق مەنىڭ جەكە پىكىرىم، ءبىز مۇنداي زاۋىتتاردى قولداۋىمىز كەرەك. قۇرىلىسقا وندىرىستىك ايماقتى بەرگەن اكىمدىكتى جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ كەرەك. ول جەردە وندىرىستىك ايماق دەپ وعان دەيىن انىق كورسەتىلدى. قازاقستاندا ونداي ماسەلەلەر وتە كوپ. جوسپارىن قاراماي، نەگە جەردى تاراتىپ بەرەدى؟ ونى سوت شەشىمىمەن قاراۋ كەرەك. مەن زاۋىتتى 100 پايىز قولدايمىن. حالىق ول جەردە جۇمىس ىستەپ جاتىر. 30 جىل ىستەپ جاتقان زاۋىتتى ءبىز قولداۋىمىز كەرەك. ءبىرىنشى تۇرعىن ءۇي تۇرىپ، زاۋىت كەيىن سالىنعان بولسا، اڭگىمە باسقاشا بولاتىن ەدى. ول جەرگە زاۋىت ءبىرىنشى سالىنىپ وتىر. قازاقستاندا ونداي ماسەلە وتە كوپ. اكىمدىك نەگە ونى قاراماعان؟ قۇرىلىسشىلار ءۇي سالىپ الىپ، كەيىن جاعىمسىز ءيىس تۋرالى ايتىپ ءجۇر. سوت دۇرىس شەشىم شىعارادى دەپ ويلايمىن»، - دەدى كۋزيەۆ.

ايتا كەتەيىك، «كۋبلەي» جشس - 1992 جىلى قۇرىلعان، جاڭادان سالقىنداتىلعان جىلقى، سيىر، قوي ەتى كونسەرۆىلەر وندىرىمەن اينالىساتىن قازاقستانداعى ەڭ ءىرى قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ەۋروپانىڭ جەتەكشى  وندىرۋشىلەرىنىڭ سوڭعى جابدىقتارى كومپانياعا جوعارى ساپالى ونىمدەر مەن كەرەمەت دامدىك سيپاتتامالار جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.كاسىپورىن ءونىم ءوندىرىسى كەزىندە ازىق-تۇلىك قوسپالارى مەن گتو جوق 100% تابيعي شيكىزات ونىمدەرىن قولدانادى. «كۋبلەي» جشس-ءنىڭ بارلىق ونىمدەرى گوست، قر ست، قر جانە كەدەن وداعىنىڭ تەحنيكالىق رەگلامەنتتەرىنە جانە ۇيىم ستاندارتتارىنا سايكەس دايىندالادى. ءونىمنىڭ جوعارى ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كومپانيادا شيكىزات پەن دايىن ءونىمنىڭ ميكروبيولوگيالىق، ورگانولەپتيكالىق جانە فيزيكا-حيميالىق كورسەتكىشتەرىنىڭ ساپاسىن باقىلايتىن سەرتيفيكاتتالعان وندىرىستىك زەرتحاناسى بار.

Abai.kz