تنس گەللاپ مەديا ازيا (TNS Gallup Media Asia) زەرتتەۋ كومپانياسىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، 2011 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگى  مەن 2013 جىلدىڭ تامىز ايى ارالىعىندا  تولىقتاي قازاق تىلىندە حابار تاراتۋعا كوشكەن «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى 100 مىڭنان جوعارى تۇرعىندارى بار ەلدى مەكەندەر اراسىندا 55% ورتاشا تاۋلىكتىك ۇلەس كورسەتكىشىمەن رەيتىنگىسى 47% پايىزعا ءوستى.

بۇل -  «قازاقستان» تەلەارناسى تاريحىنداعى بۇرىن سوڭدى بولماعان ۇلكەن جەتىستىك.

 2013 جىلدىڭ  قاڭتار-اقپان ايلارىندا  «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى 100 مىڭنان تومەن تۇرعىندارى بار ەلدى مەكەندەر، ياعني شاعىن قالالار، اۋداندار مەن اۋىل تۇرعىندارى اراسىندا 23,2% ورتاشا تاۋلىكتىك ۇلەس كورسەتكىشىمەن ءبىرىنشى ورىنعا شىققانى بەلگىلى. وسىلايشا 6+ باعامى بويىنشا، (6 جاستان جوعارى قازاق جانە ورىس ءتىلدى كورەرمەندەر اراسىندا) ۇلتتىق ارنا قازاق ءتىلدى اۋديتوريادا عانا ەمەس، بارلىق تەلەۆيزيالىق اۋديتوريا بويىنشا دا وتاندىق وزگە تەلەارنالاردىڭ الدىنا شىعىپ، كوش باستاعانىن حابارلاعان ەدىك.   

تنس گەللاپ مەديا ازيا (TNS Gallup Media Asia) زەرتتەۋ كومپانياسىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا، 2011 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگى  مەن 2013 جىلدىڭ تامىز ايى ارالىعىندا  تولىقتاي قازاق تىلىندە حابار تاراتۋعا كوشكەن «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى 100 مىڭنان جوعارى تۇرعىندارى بار ەلدى مەكەندەر اراسىندا 55% ورتاشا تاۋلىكتىك ۇلەس كورسەتكىشىمەن رەيتىنگىسى 47% پايىزعا ءوستى.

بۇل -  «قازاقستان» تەلەارناسى تاريحىنداعى بۇرىن سوڭدى بولماعان ۇلكەن جەتىستىك.

 2013 جىلدىڭ  قاڭتار-اقپان ايلارىندا  «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى 100 مىڭنان تومەن تۇرعىندارى بار ەلدى مەكەندەر، ياعني شاعىن قالالار، اۋداندار مەن اۋىل تۇرعىندارى اراسىندا 23,2% ورتاشا تاۋلىكتىك ۇلەس كورسەتكىشىمەن ءبىرىنشى ورىنعا شىققانى بەلگىلى. وسىلايشا 6+ باعامى بويىنشا، (6 جاستان جوعارى قازاق جانە ورىس ءتىلدى كورەرمەندەر اراسىندا) ۇلتتىق ارنا قازاق ءتىلدى اۋديتوريادا عانا ەمەس، بارلىق تەلەۆيزيالىق اۋديتوريا بويىنشا دا وتاندىق وزگە تەلەارنالاردىڭ الدىنا شىعىپ، كوش باستاعانىن حابارلاعان ەدىك.   

«قازاقستان» ۇلتتىق ارناسى 2011 جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن 100% قازاق تىلىندە حابار تاراتا باستادى.  ۇلتتىق ارنانىڭ رەيتينگ جيناپ، ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولۋى كەزدەيسوقتىق ەمەس ەكەنىن  تنس گەللاپ مەديا ازيا (TNS Gallup Media Asia) زەرتتەۋ كومپانياسىنىڭ بۇگىنگى مالىمەتتەرى دالەلدەپ وتىر. «قازاقستان» ۇلتتىق ارناسى حالىقتىڭ سۇرانىسىن قاناعاتتاندىرىپ، كورەرمەننىڭ كوكەيىندەگىسىن تابا بىلۋدە كوش باستاپ كەلدى.

100% مەملەكەتتىك تىلدە حابار تاراتاتىن «قازاقستان» تەلەارناسى الداعى

جاڭا ماۋسىمدا كورەرمەندەردى  جاڭا جوبالارىمەن قايران قالدىرۋعا اسىعۋدا.

 بيىلعى كۇزدە دە  حالىقتىڭ سۇيىكتى ارناسى ءوز كورەرمەندەرىن  كوزايىم جوبالارىمەن قۋانتپاقشى.  جاڭا ماۋسىمدا «قازاقستان» ۇتا بۇرىن سوڭدى بولماعان مەگا-جوبالار،   اقپاراتتىق-ساراپتامالىق، دەرەكتى-تانىمدىق جوبالار، جاڭا توك-شوۋلار مەن كوڭىل جادىراتاتىن  ويىن-ساۋىق  جانە مۋزىكالىق سازدى باعدارلامالارىن ۇسىنادى.  قىركۇيەك ايىندا كورەرمەننىڭ ەرەكشە سۇرانىسىنا يە بولعان وتاندىق تەلەحيكايالاردىڭ جاڭا ءبىر لەگىنىڭ تۇساۋى كەسىلەدى. ءسىز وتاندىق تەلەحيكايالارمەن بىرگە الەمنىڭ وزىق كينوكومپانيالارى تۇسىرگەن كوركەم كينوتۋىندىلار  مەن دەرەكتى  فيلمدەردى تاماشالاي الاسىز. جاڭا ماۋسىمدا «قازاقستان» ۇتا ۇسىناتىن جاڭا جوبارلارعا قىسقاشا شولۋ جاساپ كورەيىك:

مەگاجوبالار

ۇلتتىق ارنا كورەرمەندەرى جاڭا ماۋسىمدا مەگاجوبا «قازاقستان داۋىسىن» تاماشالاي الادى. بۇل ءجاي تالانت-شوۋ ەمەس، بۇل عاجاپ داۋىس يەلەرىن انىقتايتىن، ولاردى ەلگە تانىلعان كۇمىس كومەيلەرمەن قاتار قوياتىن تارتىمدى جوبا. مۇندا كاسىبي انشىلەر بايقاۋعا قاتىسۋشىلارعا وزدەرى كومەكتەسىپ، بار بىلگەندەرىن ۇيرەتەدى. بىراق ءوز شاكىرتتەرىن قانشا قولداپ، جانى اشىعانىمەن ەڭ مىقتىسىن تاڭداۋى كەرەك. بۇل تەلەجوبا الەمنىڭ 35 ەلىندە كورسەتىلىپ، بارلىعىندا ەڭ جوعارى رەيتينگ جينادى. امەريكالىق نۇسقاسىندا ەكران الدىنا 37 ميلليوننان استام كورەرمەندى جيناپ، بارلىق تەلەجوبانى ارتتا قالدىردى.

جاڭا  جوبالار

«ۇلتتىق-شوۋ» - كەڭ اۋقىمدى مۋزىكالىق جوبا، كوڭىل-اشار شوۋدى ۇسىنادى. ەكراندا بار، بۇرىن بولعان كوپشىلىك مۋزىكالىق باعدارلامالاردان ايىرماشىلىعى سول – ءبىر جانردى عانا ەمەس، كورەرمەننىڭ الۋان-ءتۇرلى تالعامىن، قالاۋىن ەسكەرە وتىرىپ، 7 ءتۇرلى باعىتتى قامتيتىن حابار جاسالماق. ولار: ء1)داستۇرلى ءان كەشى; 2)ەۋروپانىڭ كلاسسيكالىق مۋزىكا كەشى; 3)ەسترادالىق ءان كەشى; 4)پوەزيا جانە باردتار كەشى; 5)بي كەشى; 6)ەتنو-فولك جانرىنداعى ءان مەن مۋزىكا كەشى; 7)رەترو اندەر كەشى. ياعني، كەز-كەلگەن كورەرمەن كوڭىلىنە جاعاتىن جانردى ۇلتتىق ارنا ەفيرىنەن تابا الادى.   

تاعى ءبىر جاڭا جوبا  «تۇنگى شوۋ نۇرلان قويانباەۆپەن» دەپ اتالادى. بۇل جوبانىڭ وزگە باعدارلامالاردان ەرەكشەلىگى -  جوبادا ورىندى قالجىڭ ارقىلى ساياسي سىن پىكىرلەر مەن ويلاندىرار ساۋالدار بولادى.  باعدارلاما جۇرگىزۋشى مەن كەلگەن قوناقتى جاندى داۋىستا ءار ءتۇرلى مۋزىكالىق اسپاپتا وينايتىن توپ سۇيەمەلدەپ وتىرادى.  باعدارلاما اپتاسىنا 4 رەت جارىققا شىعادى.

قىركۇيەك ايىندا  كورەرمەنگە «ايەل باقىتى» اتتى جاڭا  توك-شوۋ كورسەتىلەدى.  ءبىر  قولىمەن بەسىكتى، ءبىر قولىمەن الەمدى  تەربەتەتىن ايەلدەردىڭ بەدەلى، وتباسىنداعى كۇيى، الەۋمەتتىك جاعدايى، بالا تاربيەسىندەگى ماڭىزى، ەرلى-زايىپتىلاردىڭ بۇگىنگى بولمىسى وسىندا قوزعالادى. كەرەكتى كەڭەس، ادەمىلىكتىڭ قۇپياسى، ءسان جانە ت ب. ماسەلەلەر  كوتەرىلەدى. جاڭا توك شوۋ تىكەلەي ەفيردە اپتاسىنا 5 رەت كورسەتىلەدى. بۇل باعدارلامانىڭ ەرەكشەلىگى – كورەرمەندەر تىكەلەي ەفير كەزىندە دە،  ەفيردەن تىس ۋاقىتتا دا ءوز ساۋالدارىن تەلەفون ارقىلى نەمەسە ەلەكتروندى پوچتا ارقىلى جولداي الادى.

كۇزدە كورەرمەندەر «شەتەلدەگى قازاق بالالارى» اتتى دەرەكتى تانىمدىق جوبانى تاماشالاي الادى.  «شەتەلدەگى قازاق بالالارى» سەريالىق رەپورتاجىنىڭ ەلىمىزدەگى باسقا ارنالاردا بالاماسى جوق، ول - «قازاقستان» ۇتا باستاماسىمەن قازاقستاندا   تۇڭعىش قولعا الىنعان جوبا.  باعدارلامانىڭ نەگىزگى ماقساتى - شەتەل ازاماتتارى اسىراپ العان قازاقستاندىق بالالاردىڭ تاعدىرىنىڭ قالاي وربىگەنىن كورسەتۋ.

«بىلگىرلەر وتاۋى» دا ۇلتتىق ارنانىڭ جاڭا جوباسى.  قازاقتا بۇرىننان كەلە جاتقان: «ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» دەگەن  ناقىل ءسوز بار. «بىلگىرلەر وتاۋى» باعدارلاماسىنا قاتىسۋشى  كەيىپكەرلەر  بىلگىرلىكتەرىمەن قوسا وزدەرىنىڭ تابيعي جىلدامدىق، ىشكى تۇيسىك سىندى قاسيەتتەرى مەن  قابىلەتتەرىن كورسەتەدى.

ۇلتتىق ارنا ءوز كورەرمەندەرىن ءداستۇرلى ءان-كۇيلەرمەن قۇلاق قۇرىشىن قاندىرۋدى دا ويلاپ وتىر. «قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار» تانىمدىق ەتنو-مۋزىكالىق ءفيلمى اپتاسىنا ءبىر رەت كورسەتىلەدى.  ۇلتتىڭ بىرتۇتاستىعىن ساقتاعان  ماڭىزدى ەلەمەنت – حالىق فولكلورى.  مۋزىكالىق ءفيلمنىڭ ءار سەرياسىندا قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرى تۋرالى باياندالادى. ءداستۇر – كەز-كەلگەن حالىقتىڭ اجىراماس، ءبىرتۇتاس، ايقىنداۋشى بولشەگى.  سىر ولكەسى، باتىس ماقامى مەن جەتىسۋ ءوڭىرى ءان مەكتەبى ت.ب قازاقستاننىڭ  ءبىرىن ءبىرى قايتالامايتىن ءداستۇرلى ءان ونەرى ناسيحاتتالادى.

«زاڭ جانە ءبىز» اتتى  تىكەلەي ەفيردە جۇرگىزىلەتىن جاڭا باعدارلاما  جارىققا شىعادى. باعدارلامانىڭ ماقساتى – زاڭ سالاسىنا قاتىستى پروبلەمالاردى تالقىلايتىن الاڭ ۇيىمداستىرۋ. وعان كاسىبي زاڭگەر، پروكۋراتۋرا مامانى، سۋديا، سوت ورىنداۋشىلارى، قوعامدىق قور وكىلدەرى شاقىرىلىپ، كوتەرىلگەن تاقىرىپتى تالقىلاۋعا قاتىساتىن بولادى. باعدارلاما تىكەلەي ەفيردە جۇرەتىندىكتەن كورەرمەندەر كوكەيىندە جۇرگەن سۇراقتارىن باعدارلاما بارىسىندا قويۋعا بولادى.

سونىمەن قاتار، وسى ماۋسىمدا «ءسىز نە دەيسىز؟» اتتى جاڭا باعدارلاما كورسەتىلەدى. مادەني جانە رۋحاني ماسەلەلەردى ەركىن تالقىلايتىن باعدارلاما. ستۋدياعا زيالى قاۋىم وكىلى شاقىرىلادى.

«ءمالىم دە بەيمالىم قازاقستان» تانىمدىق جوباسى. اتىراۋدان التايعا دەيىنگى اتىراپتى الىپ جاتقان قازاق دالاسىنىڭ ءىنجۋ-مارجاندارى سانالاتىن تابيعاتى تىلسىم جەرلەر جايلى تولىققاندى اقپارات بەرەدى. جۇرگىزۋشى ەلىمىزدى شارلاپ، بۇرىن سوڭدى ءمالىم بولماعان نە ۇمىتىلىپ بارا جاتقان فاكتىلەردى انىقتاپ، كورەرمەنگە بايان ەتەدى.

«مىڭ ءتۇرلى ماماندىق» اقپاراتتىق تانىمدىق باعدارلاماسىن كورۋگە كەڭەس بەرەمىز. باعدارلامانىڭ ماقساتى - ءارتۇرلى ماماندىقتىڭ قىر-سىرىن، ءوز سالاسىنىڭ كاسىبي مامانى اتانعان ادامداردىڭ ءومىرىن كورسەتە وتىرىپ، دۇرىس ماماندىق تاڭداۋعا جانە ءوز كاسىبىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋعا كومەكتەسۋ. ەكى ماماندىق يەسى ءبىر بىرىمەن ورىن اۋىستىرىپ، ءوز باسىنان وزىنە بەيمالىم جاڭا ماماندىقتىڭ قيىندىقتارى مەن قىزىقتارىن بولىسەدى. 

جاڭا ماۋسىمدا «تاريح تولقىنىندا» اتتى ەرەكشە جوبا جارىق كورمەكشى. حالىقتىڭ تاريحي دۇنيەتانىمىن ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق تاريحىمىز ارقىلى كەمەلدەندىرۋ، ءارى الەمدىك تاريحناماداعى سان عاسىرلىق قازاق تاريحىنىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتۋدىڭ اسا ماڭىزدىلىعى - مەملەكەتىمىزدىڭ الدىنا قويعان ۇلكەن مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ۇلتتىق تاريح ماسەلەلەرىمەن كوپتەن بەرى جانە ناقتىلى اينالىسىپ جۇرگەن مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ «تاريح تولقىنىنداعى حالىق» دەگەن اتپەن تاريحي زەرتتەۋلەردىڭ ارناۋلى باعدارلاماسىن جاساۋدى ۇسىندى. ۇسىنىلىپ وتىرعان «تاريح تولقىنىندا» تەلەجوباسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ

- قازاقستاننىڭ تاريح عىلىمىنىڭ الدىڭعى قاتارلى ءادىسناما مەن ادىستەمە ارقاۋىندا ساپالىق سەكىرىستى جۇزەگە اسىرۋىنا جاعداي جاساۋ;

- قازاقتاردىڭ ۇلتتىق تاريحىنىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتۋ، ۇلتتىڭ جاڭا تاريحي دۇنيەتانىمىن قالىپتاستىرۋ;

- قازاقستاننىڭ جاڭا تاريحىنىڭ جيىرما جىلىنىڭ ءمانىن پايىمداۋ باعىتتارىنا قۇرىلعان اتالعان باعدارلامانىڭ باستى ماقساتتارىنا اقپاراتتىق تۇرعىدا قولداۋ كورسەتۋ، جۇزەگە اسىرۋ يدەياسى نەگىزىندە تۋدى.

سوندىقتاندا قازىرگى تاڭداعى وتاندىق تاريح عىلىمىنىڭ دامۋى مەن ءوسۋىن باعامداۋ ماقساتىندا، سونداي-اق ۇلتتىق تاريحتى قازىرگى ۇرپاقتىڭ ساناسىنا وسى زاماننىڭ پايىم-تۇسىنىگى، قالا بەردى ناسيحاتتاۋدىڭ زاماناۋي جاڭا مۇمكىندىكتەرى نەگىزىندە ءسىڭىرۋ ءبىزدىڭ ازاماتتىق بورىشىمىز بولىپ تابىلادى. وسىلاردى نەگىزگە الا وتىرىپ «تاريح تولقىنىندا» جوباسىندا تاريح عىلىمىندا قاجىرلى ەڭبەك اتقارىپ جۇرگەن تاريحشى عالىمدارمەن بىرلەسە وتىرىپ، وتاندىق باق ارقىلى قوعامعا تىڭ، ءارى تانىمدىق اقپاراتتار ۇسىنۋ - جوبانىڭ ماقساتىنا اينالدى.

«عالامتور KZ» باعدارلاماسى - عالامتورداعى ەڭ ۇزدىك ۆيدەو، ۆەب-سايتتاردىڭ جاڭارعان نۇسقالارى، الەۋمەتتىك جەلىلەردە تالقىلانعان تاقىرىپتار، جاڭا تەحنولوگيالار سالاسىنداعى ونىمدەر (QR code), عالامتور ارقىلى الىپ-ساتۋ، مەملەكەتتىك ورىنداردىڭ ينتەرنەت ارقىلى جۇمىس جاساۋى (egov.kz, goszakup.kz), جالپى الدىندا كومپيۋتەرى بار قازاق ازاماتىنا الەمدىك جەلىنى تانىستىرۋدى كوزدەيدى.

جاڭا ماۋسىمدا كورەرمەندەر كوزايىمىنا اينالىپ ۇلگەرگەن «ايتۋعا وڭاي»، «الاڭ»، «سىر-سۇحبات»، «جارقىن بەينە»، «كەلبەت»، «قىلمىس پەن جازا»، «اقساۋىت»، «مەنىڭ قازاقستانىم»، «تاڭشولپان»، «جيھانكەز»، «تەلقوڭىر»، «جايدارمان»، «يمان ايناسى»، «جان جىلۋى»، «داۋا»،«سپورت. KZ» «كوكپار» ۇتتىق ات سپورتى ويىنى،  «تولاعاي» باعدارلامالارىن كورسەتۋدى جالعاستىرامىز.

«قازاقستان» ۇتا-دا جاڭا ماۋسىمدا بىرنەشە  وتاندىق  تەلەحيكايالاردىڭ تۇساۋى كەسىلەدى.

قىركۇيەك ايىندا«قازاقستان» ۇلتتىق ارناسى كورەمەندەرىنە «ۇلجان»  اتتى جاڭا وتاندىق تەلەحيكايا ۇسىنادى. بۇل - قاراپايىم قازاق وتباسىنداعى حيكايانى باياندايتىن، شىنايى وقيعا مەن قازاقي درامانى ورايلاستىراعان تۋىندى. باس كەيىپكەر – تاۋەلسىزدىك جىلدارى موينىنا ۇلكەن جۇك ارتقان، كەيىننەن ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتىپ، ناعىز داۋلەتتى كاسىپكەرگە اينالعان قازاقتىڭ كەلىنشەگى.  ءومىردىڭ اششىسى مەن تۇششىسىن قاتار الىپ ءجۇرىپ، بالالارىن تاربيەلەگەن، تۋعان-تۋىستىڭ اراسىنداعى بەدەلىن دە ويلاعان انانىڭ بەينەسى.  بۇگىنگى قوعامدا ايەلدىڭ الاتىن ورنى مەن شىنايى ومىردەن الىنعان وقيعالارعا تولى حيكايا. سونىمەن قاتار، جاڭا ماۋسىمدا «وليمپ شىڭى»، «سۇڭقار»، «ۇستاز»، «ۋچاسكەلىك پوليتسەي»، «اپكە»، «سىرعالىم»، «سۋداعى ءىز» اتتى جاڭا تەلەحيكايالاردىڭ تۇساۋى كەسىلەدى.

ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە حالىق اراسىندا ەرلىك كورسەتىپ، باتىرلىعىمەن، وجەتتىگىمەن كوزگە ءتۇسىپ جۇرگەن جاندار جايلى دەرەكتى فيلمدەر توپتاماسى «جانىڭدا ءجۇر جاقسى ادام» دا جالعاساتىن بولادى. سونىمەن قاتار، ۇلتتىق ارنادان «قازاق دالاسىنىڭ قۇپيالارى»، «ۇلى دالا تاريحى»، «ۇلت ماقتانىشى» دەرەكتى فيلمدەرىن تاماشالاي الاسىزدار.

سۋرەتتەردە: «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارانىسىنداعى كوزايىم جوبالار.

«ۇلجان» تەلەحيكاياسىنان كورىنىستەر.

Abai.kz