جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
انىق-قانىعى 5787 21 پىكىر 4 جەلتوقسان, 2023 ساعات 13:40

نازارباەۆتىڭ كىتابى: «مەنىڭ ومىرىمدەگى» قايشىلىقتار...

سۋرەت الەۋمەتتىك جەلىدەن الىندى

ءبىز قانشا ۇناتپاعانىمىزبەن ەلىمىزدە «تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى» اتاۋسىز قالعان جوق. بۇرىنعى ەلباسىمىز ءدال وسى كۇنى ءوزىنىڭ «مەنىڭ ءومىرىم» دەگەن عۇمىرنامالىق «شەدەۆرىمەن» قالىڭ جۇرتتى تاعى ءبىر قۋانتتى. ول كىتاپتى بلوگەر اتاۋلىنىڭ بارلىعى دەرلىك شەمىشكەدەي شاعىپ، بىلگەنىنشە باعا بەرىپ جاتىر. جۇرتتان قالىپ قويمايىق دەپ، ءبىز دە بىرەر پىكىر قوسۋدى ءجون كوردىك.

الدىمەن ايتارىمىز، كىتاپتىڭ «مەنىڭ ءومىرىم» دەپ ايقايلاپ تۇرعان اتىنان تۇشىمدى بىردەڭە تابامىن دەسەڭىز، قاتتى قاتەلەسىز. ول ەڭبەكتەن ەلدى وتىز جىل باسقارعان ادامنىڭ وتكەن ءومىرىن تەرەڭ سارالاپ، جەتىستىگى مەن كەمشىلىگىن اقىل تارازىسىنا سالىپ، وعان شىنايى باعا بەرگەن ەكەن دەسەڭىز، تاعى دا كوڭىلىڭىز قالىپ قويادى.

بۇل «كلاسسيكالىق» دۇنيەدە ونداي «ۇساق-تۇيەك» جوق، ودان دامەتىپ، ءبىر جەرىڭىز بوسقا ءىسىپ كەتىپ جۇرمەسىن. ونىڭ ورنىنا ەلباسىمىز 60 جاسقا كەلگەندە عاشىقتىق دەرتىنە ۇشىراپ، تال بويىندا ءبىر ءمىن جوق، جاپ-جاس ارۋعا قالاي كوڭىلى كەتكەندىگىن تاپتىشتەپ جازادى. وعان دەيىن جالعىزدىقتان قاتتى جاپا شەككەندىگىن دە جاسىرمايدى. سويتسە، قۇدايدان قالاپ العان جالعىز دا تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز «قايتسەم قازاققا ەلدە جوق استانا سالىپ بەرەمىن» دەپ ءتۇن ۇيقىسى ءتورت ءبولىنىپ، ەشكىم دە باسىنان دا سيپاماي، قاتتى زارداپ شەككەن ەكەن.

ايتەۋىر ابىروي بولعاندا، اسەل اتتى ارۋ كەزدەسىپ، ومىرگە دەگەن قۇشتارلىعى قايتا ويانعان. ءوزىنىڭ جازۋىنا قاراعاندا سارا اپامىز باستاعان وتباسى قارسىلىق تانىتپاعان. قايتا «جاس وتباسىنا» ساتتىلىك تىلەگەن كورىنەدى. سودان ول ارۋدان ارىستاي ەكى ۇل كورىپ، ومىردەگى ارمانى ورىندالعان سىڭايلى.

ءبىر قىزىعى، ءوزىنىڭ قارتايعانداعى ماحاببات حيكاياسىن اتاقتى گەتە اقىننىڭ دا ءتىپتى، 70-تەن اسقاندا ءبىر جاس ارۋعا عاشىق بولعاندىعىمەن سالىستىرىپ، «ومىردە ونداي-مۇندايلار بولىپ تۇرعان» دەگەن تەرەڭ ويلى پالساپامەن قورىتىندىلايدى.

ەلدى ابدەن تىعىرىققا تىرەپ، حالىقتىڭ بايلىعىن ءوز وتباسىنا ۇلەستىرىپ بەرگەن، ارتىندا ءبىر يگىلىكتى ءىسى قالماعان ادامنىڭ ءوزىن ۇلى گەتەگە تەڭەۋى بۇل كىسىنىڭ ءالى دە وزىنە-ءوزى سىن كوزىمەن قاراي المايتىن پەندەشىلىگىن ايقىن تانىتسا كەرەك.

سوسىن، مۇندا ادامدى ەكىۇداي ويعا قالدىراتىن جايتتار دا از ەمەس. ماسەلەن، نازارباەۆ اتاقتى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە ءار ۋاقىتتا ءارتۇرلى باعا بەرگەن ادام. الدىمەن كولبين كەزىندە ولاردى «ۇلتارالىق دوستىققا سىزات تۇسىرگەن ءتارتىپ بۇزعاندار»، دەسە، كەيىن قولىنا بيلىك تيگەن سوڭ «ول تۇستا مەن دە سول شەرۋگە قوسىلىپ، ءبىر كولوننانى باسقاردىم» دەپ ءوزىن كوشباسشىلىق دەڭگەيگە تۇسىرسە، بۇل جولى «جوق، ولار ناعىز پاتريوتتار ەدى. ءبارىن بۇلدىرگەن بيلىك، سولار ارانداتتى» دەپ جەلتوقسانشىلاردى مۇلدەم اقتاپ الادى. سوندا قايسىسىنا سەندىك؟

بۇگىندەرى جامان اتاعى بۇكىل ەلگە جايىلعان قاراعاندى مەتاللۋرگيا كومبيناتى جايلى ايتقاندارى دا تىم كۇماندى.

نازارباەۆ الدىمەن بۇل الىپ كاسىپورىندى بەلگىلى بيزنەسمەن بولات ابىلەۆكە بەرمەك بولعان كورىنەدى. الايدا ول سەنىمدى اقتاماعاندىقتان بۇل كومبينات ۇندىلىك الپاۋىت ميتتالعا بۇيىرىپتى.

ال ابىلەۆ بولسا، ءوزىنىڭ الەمجەلىدەگى سۇحباتتارىندا ول كاسىپورىننىڭ شەتەلدىككە تىم ارزان باعاعا ساتىلىپ كەتكەندىگىن، ەگەر ونى وزىنە بەرگەندە جاعداي مۇلدەم باسقاشا بولار ەدى دەگەن تۇجىرىمىنان تايمايدى؟ قايسىسىنىكى دۇرىس؟ ابىلەۆ قازىر نەگە ۇندەمەيدى؟

نازارباەۆتىڭ «قاڭتار وقيعاسىنا» بەرگەن باعاسى دا تىم داۋلى. ول بۇل وقيعاعا ارانداتۋشىلاردىڭ ارالاسىپ كەتكەندىگىن جازا كەلە، بار كىنانى فرانتسيادا ەش ۋايىمسىز كۇي كەشىپ جاتقان ەكس-بانكير مۇحتار ابلازوۆكە اۋدارادى. سول عانا باستى ءرول اتقارعان سەكىلدى.

سونىمەن ەلباسىنىڭ كەزەكتى ەڭبەگىندەگى نازار اۋدارالىقتاي ماسەلەلەردىڭ ءبىر پاراعى وسىنداي. قالعانىن وقىرمانداردىڭ پاتشا كوڭىلى بىلەدى.

ال ءبىزدىڭ پىكىر مىناعان سايادى. اتالمىش كىتاپ بۇرىنعى پرەزيدەنتتىڭ ءوزىن ەش قاتەلىكتەن ادا، حالىققا تەك جاقسىلىق ويلايتىن ەرەكشە تۋعان ۇلى باسشىلاردىڭ ءبىرى ەسەبىندە سانايتىندىعىن ايقىن بايقاتتى. قىسقاشا ايتقاندا، تاعى دا ءۇمىتىمىز اقتالمادى.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz

21 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1491
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3259
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5566