وسى ايدىڭ باسىندا قاسىرەتتى قاڭتار وقيعاسىنا ەكى جىل تولدى. تاريحي وقيعا قارساڭىندا ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ «Egemen Qazaqstan» گازەتىنە سۇحبات بەرىپ، سول كۇندەردى ەسىنە الدى. قوعام بەلسەندىسى، ءارى اعارتۋشى، فيلوسوف قايرات داۋىتقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ءوز سۇحباتىندا مەملەكەتىمىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى سانالاتىن وزەكتى ماسەلەلەردى كوتەرگەن.  ەندى قوعام بەلسەندىسىنىڭ پىكىرىنە نازار اۋدارساق. 

- بارىمىزگە بەلگىلى، سوڭعى 30 جىلدىڭ ىشىندە ەلىمىزدە قوردالانىپ قالعان ءىرى ماسەلەلەر تۋىندادى. ول ساياسات جاعىنان، ەكونوميكا جاعىنان، الەۋمەتتىك جاعىنان، قاي جاعىنان الساق تا ۇلكەن ماسەلەلەر، شۇعىل شەشىمدى قاجەت ەتەتىن سۇراقتار ەدى. وسى ماسەلەلەرگە بايلانىستى پرەزيدەنتىمىز ءوزىنىڭ كوزقاراسىن، ءوزىنىڭ جالپى جۇرگىزىلىپ وتىرعان ساياساتىن اشىق، تولىقتاي كورسەتكەن ەكەن. وسى ساياسي ماسەلەلەر جايلى، الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق ماسەلەلەرگە بايلانىستى تولىققاندى سۇحبات بەرگەن ەكەن.

ءيا، 30 جىل ىشىندە بارىمىزگە بەلگىلى ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە ساياسي بيلىك ءبىر تۇلعانىڭ قولىندا بولىپ، بىلاي العاندا ديكتاتورىق جۇيە بولدى. بارلىعى ءبىر ادامنىڭ شەشىمىنە، ءبىر ادامنىڭ كوڭىل كۇيىنە بايلانىستى بولعانى راس. وكىنىشكە قاراي، بۇل ءبىزدىڭ تاريحىمىزدا بولعان جاعداي. تەرەڭ تامىر الىپ، ابدەن بارلىق قوعامنىڭ سالالارىنا دەندەپ ەنىپ كەتكەن جەمقورلىق، سىبايلاستىق جۇيە، ارينە، قىسقا ۋاقىتتا ءوزىنىڭ پوزيتسيالارىن بەرۋى مۇمكىن ەمەس. ول وتە ۇلكەن ماسەلە. بۇل ءبىراز ەڭبەكتى، كوپ ۋاقىتتى تالاپ ەتەتىن دۇنيە. سول ساياساتتىڭ سالدارىنان ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى جانە ساياسي ساۋاتتىلىعى، جالپى ساۋاتتىلىعى، ەكونوميكالىق ساۋاتتىلىعى، قاي جاعىنان الساق تا تومەنگى دەڭگەيدە بولىپ قالدى. بۇل جەردە ارينە، حالىقتىڭ كىناسى جوق. بۇل - ارنايى جۇرگىزىلگەن ساياساتتىڭ سالدارى. سولاي ساياسات جۇرگىزىلدى، حالىقتى قاراڭعىلىقتا ۇستاۋ، جۇرتتىڭ ءبارىن وزىنە باعىندىرىپ ۇستاۋ ءۇشىن بارلىق ارەكەتتەردى، بارلىق تەحنولوگيالاردى پايدالاندى، سونىڭ ىشىندە اسىرە دىنشىلدىك.

ونىڭ كورىنىسى وسى سوڭعى قاڭتار وقيعاسى. ول ماسەلەگە دە پرەزيدەنتىمىز ءوزىنىڭ باعاسىن بەرگەن ەكەن. مەن تولىقتاي كەلىسەمىن. قاراپايىم حالىقتىڭ اشۋ-ىزاسىن كەلتىرگەن، سول بۇرىننان قالىپتاسىپ قالعان كوررۋپتسيالىق جۇيەنىڭ 30 جىلدا جۇرگىزگەن ساياساتتىڭ سالدارىنان شەشىمىن تاپپاي قالعان، قوردالانىپ قالعان ماسەلەلەر، ارينە، قاراپايىم حالىقتىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىردى، ولاردى ەرەۋىلگە شىعۋعا يتەرمەلەدى حالىقتى. ال سول ءساتتى وتە وزدەرىنە ءتيىمدى پايدالانۋعا تىرىسقان ەسكى جۇيەنىڭ ادامدارى جىلى ورىندا وتىرىپ العان. مەملەكەتتىڭ ءاربىر مەملەكەتتىك ورگانداردا، مەملەكەتتىك ۇلكەن كاسىپورىنداردا جىلى ورىنداردا وتىرىپ العان ازاماتتار ءوزىنىڭ سول جىلى ورنىنان ايىرلعىسى كەلمەگەندىكتەن ولار وسى ءساتتى پايدالانىپ، بيلىكتى اۋىستىرماق بولدى. وزدەرىنە ءتيىمدى، وزدەرىنە كەرەكتى، بىلاي ايتقاندا كوتەرىلىس جاساپ، بيلىكتى توڭكەرىپ تاستاعىلارى كەلدى. بۇل وتە شەشۋشى ءسات بولدى ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە. سوندىقتان پرەزيدەنت بۇل ساتتە، سونداي ءبىر تەز ارادا باتىل شەشىم قابىلداۋعا ءماجبۇر بولدى. ونسىز ءبىز مەملەكەتىمىزدەن ايىرىلىپ قالاتىنداي جاعداي تۋىنداعان ەدى. ويتكەنى ونداي بۇلىك ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ءۇشىن وتە ۇلكەن اۋىر جاعدايعا الىپ كەلەر ەدى. سەبەبى ءبىز گەوساياسي جاعىنان الساق تا ۇلكەن الپاۋىت مەملەكەتتەردىڭ اراسىندا وتىرمىز. ۇلكەن الپاۋىت مەملەكەتتەردىڭ ءبىزدىڭ ىشكى ەكونوميكامىزدا دا ولاردىڭ وزدەرىنىڭ ۇلەس سالماقتارى بار ەدى، سوندىقتان قىزىعۋشىلىقتارى بولدى. كوپ جاعدايدا ولاردىڭ نەگىزگى ماقساتتارى ءبىز سول شيكىزات قورى رەتىندە وتىرا بەرسەك، ءبىزدىڭ دامۋ-وركەندەۋىمىز ولارعا قاجەت بولمادى جانە وسى ءساتتى ولار وزدەرىنىڭ ماقساتتارىندا پايدالانىپ كەتۋى مۇمكىن ەدى. بۇنىڭ ءبارى ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ تۇتاستىعىنا قاۋىپ ءتوندىردى.

سوندىقتان مەنىڭ  پىكىرىمشە، سول سىن ساعاتتاردا مەملەكەت باسشىسى رەتىندە، پرەزيدەنت رەتىندە، ۇلتىمىزدىڭ، مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعىن ويلاعان ازامات رەتىندە وسىنداي باتىل قادامدارعا  بارۋعا ءماجبۇر بولدى جانە مەن ونى دۇرىس شەشىم قابىلدادى دەپ ويلايمىن. تاريح ءوز باعاسىن بەرەر، بىراق مەنىڭ ءوزىمنىڭ كوزقاراسىم بويىنشا بۇل وتە دۇرىس شەشىم.  ارينە، قاتەلىكتەر دە بولدى. ۇلكەن قاسىرەتتەرگە الىپ كەلگەن ولقىلىقتار بولدى، ونى پرەزيدەنتىڭ ءوزى دە جاسىرىپ وتىرعان جوق. ءبارىن اشىق ايتىپ وتىر. مۇنداي سىن ساعاتتا ونداي قاتەلىكتەر ورىن الۋى مۇمكىن ەدى، ويتكەنى جاعدايدى وتە شيەلەنىستىرىپ جىبەردى سول كەزدە. ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ دامۋىنا قارسى كۇشتەردىڭ ءىس-ارەكەتىنەن، سالدارىنان.

بيلىك جۇيەسىنىڭ قازىرگى ساتتە پرەزيدەنتتىڭ ينيتسياتيۆاسىمەن  جاسالىنىپ وتىرعان يگى ىستەرىن اتاپ ءوتۋىمىز كەرەك. بىلاي الىپ قاراساق، ول وتە ۇلكەن تاريحي قادامدار. پارلامەنت جۇيەسىندەگى وزگەرىستەر، كونستيتۋتسيالىق سوتتى قايتا قالپىنا كەلتىرۋ مەنىڭشە، وتە كەلەلى ىستەردىڭ ءبىرى بولدى.  دەموكراتيالىق جولعا الىپ باراتىن ەڭ ۇلكەن شەشىمدەردىڭ ءبىرى دەپ قابىلدايمىن. پارلامەنت سايلاۋى دا، قازىر مىناۋ جەرگىلىكتى اكىمدەردى سايلاۋ ماسەلەسى بىرتىندەپ قولعا الىنىپ جاتىر. تاعى ايتىپ وتەمىن، ونىڭ ءبارىن بىردەن شەشۋ وتە قيىن، قارسى كۇشتەر وتە كوپ. ونىڭ ءبارى بىردەن، جىلدام شەشىلىپ كەتەدى دەپ ويلامايمىن. بۇل باعىتتا ءبىز ءبارىمىز، قوعام بولىپ، وسى قوعامداعى پروگرەسسيۆتى كۇشتەر بىرلەسە وتىرىپ، ۇلكەن جۇمىس جۇرگىزۋىمىز كەرەك.

وسى تۇرعىدا مەن قوعام بەلسەندىسى رەتىندە پرەزيدەنتىمىزدىڭ وسىنداي جۇرگىزىپ وتىرعان، العا قويىپ وتىرعان ۇلكەن يگى ماقساتتارىنا ءوزىمنىڭ قولداۋىمدى بىلدىرگىم كەلەدى، شامام كەلگەنشە قوعامدىق كۇشتەر، بەلسەندىلەردى وسى باعىتقا، وسى قولداۋعا شاقىرار ەدىم. بىرلەسە وتىرىپ، جۇمىس جۇرگىزەيىك، ەلىمىزدىڭ، وتانىمىزدىڭ بولاشاعىن قولعا الايىق. سونىڭ ىشىندە مىناۋ جاستار ماسەلەسى، بابالار تاربيەسى ماسەلەسىنە مەن كوپ كوڭىل بولگىم كەلەدى، ويتكەنى بۇل ماعان تانىس، بەلگىلى سالا. وسى سالادا ءبىراز ەڭبەك ەتتىك. ەندى قازىرگى ساتتە دە ۇلكەن جوبالاردى قولعا العىمىز كەلەدى. ءبىزدىڭ بالالارىمىزعا ەڭ ءبىرىنشى ۇلى دالا، ۇلى بابالارىمىزدىڭ كەرەمەت دۇنيەتانىمىن، سونىڭ ىشىندە بالا تاربيەسى، ۇرپاق تاربيەسىنە ارنالعان، يگى ىستەرىن قايتىپ قالپىنا كەلتىرىپ، سولاردىڭ نەگىزىندە بۇگىنگى الەمدەگى پروگرەسسيۆتى مەملەكەتتەردەگى ىستەلىنىپ وتىرعان تاجىريبەلەردى پايدالانا وتىرىپ،وسىنداي ءبىر كەلەلى ىستەردى جۇزەگە اسىرساق دەگەن ويدامىن.

قازىرگى زاماندا بالا تاربيەسىنىڭ وتە وزەكتى ەكەنىن پرەزيدەنتىمىز قاداپ ايتتى.  قازىر قوعامدا ورىن الىپ وتىرعان ايەل ازاماتتارعا، بالالارعا جاسالىنىپ وتىرعان ۇلكەن قاتىگەزدىك، ۇلكەن قىلمىستار وسىنىڭ بارلىعىنىڭ ارعى تۇبىندە تاربيە ماسەلەسى تۇر دەپ ويلايمىن. بۇل 30 جىل بويى قاتىپ قالعان كوررۋپتسيالىق جۇيەنىڭ سالدارى. ەشقانداي يدەولوگيا جانە تاربيە جۇمىستارىنا كوڭىل بولىنبەگەندىكتەن وسىنداي قيىن جاعدايعا جەتىپ وتىرمىز.

وسى باعىتتا ءبىز ءوزىمىزدىڭ كوماندامىزبەن بىرلەسىپ، ۇلكەن بەلسەندىلىك تانىتىپ، ناقتى ىستەرگە كىرىستىك. شامامىز جەتكەنشە بار كۇش-جىگەرىمىزدى وسى ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ، وتانىمىزدىڭ دامىپ-وركەندەۋىنە ۇلەس قوسامىز دەپ ويلايمىن. ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىزدىڭ وسى يگى ساياسي-الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق باعىت-باعدارىنا، جوسپارىنا شامامىز كەلگەنشە ءوز قولداۋمىزدى كورسەتەمىز، دەگەن ويدامىن. قازىرگى ساتتە ءبىز استانا ماڭىندا ۇلكەن ءبىر جوبالاردى اتقارىپ جاتىرمىز. وسى ارقىلى قوعامداعى پروگرەسسيۆتى كۇشتەرگە ءبىز مىقتى قوعامدىق ۇيىمدار قۇرىپ، قوعامدىق ساياسات جۇرگىزىپ، ازاماتتىق قوعام دەگەن تۇسىنىكتى تەرەڭىرەك ىسكە اسىرىپ، ۇلكەن كۇشكە اينالساق دەگەن ماقسات قويدىق. ءبارىمىز بىردەي العا قاراپ، جىلجۋ كەرەكپىز. مەن حالىقتى ناقتى جۇمىستارمەن اينالىسۋعا شاقىرامىن. ەل بولايىق، جۇرت بولايىق. وركەنيەتتى ەلدەر قاتارىنا قوسىلايىق. ءبىز مەملەكەتشىل بولايىق دەپ ايتقىم كەلەدى، - دەيدى قوعام بەلسەندىسى.

Abai.kz