جىلدان-جىلعا كوركەيىپ، ءوسىپ كەلە جاتقان جاڭاوزەن قالاسى جاڭارۋ ۇستىندە. قازىر مۇنايشىلار قالاسىندا سالىنىپ جاتقان ساۋلەتتى عيماراتتار مەن تۇرعىن ۇيلەر، مادەني-تۇرمىستىق كەشەندەر مەن ءبىلىم شاڭىراقتارى از ەمەس. جاڭاوزەن قالاسىن دامىتۋدىڭ كەشەندى جوسپارى، مونوقالالاردى دامىتۋ، جاڭاوزەن قالاسىنىڭ كاسىپكەرلىگىن دامىتۋدىڭ ارنايى جوسپارى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ شەڭبەرىندە ىسكە قوسىلىپ جاتقان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق نىساندار مۇنايشىلار قالاسىنىڭ اجارىن اشا تۇسۋدە.

جىلدان-جىلعا كوركەيىپ، ءوسىپ كەلە جاتقان جاڭاوزەن قالاسى جاڭارۋ ۇستىندە. قازىر مۇنايشىلار قالاسىندا سالىنىپ جاتقان ساۋلەتتى عيماراتتار مەن تۇرعىن ۇيلەر، مادەني-تۇرمىستىق كەشەندەر مەن ءبىلىم شاڭىراقتارى از ەمەس. جاڭاوزەن قالاسىن دامىتۋدىڭ كەشەندى جوسپارى، مونوقالالاردى دامىتۋ، جاڭاوزەن قالاسىنىڭ كاسىپكەرلىگىن دامىتۋدىڭ ارنايى جوسپارى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ شەڭبەرىندە ىسكە قوسىلىپ جاتقان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق نىساندار مۇنايشىلار قالاسىنىڭ اجارىن اشا تۇسۋدە.

 مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن جۇزەگە اسىرىلعان «مونوقالالاردى دامىتۋ» باعدارلاماسى بويىنشا جۇمىستار جاڭاوزەن قالاسىندا وتكەن جىلى باستاۋ الدى. بۇل باعدارلاما نەگىزىندە 2012 جىلى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 477 ملن. تەڭگە ءبولىنىپ، ولار تولىقتاي يگەرىلدى. وسى قاراجاتقا قالانىڭ ورتالىق بولىگىندە ورنالاسقان «سامال» شاعىناۋدانىندا تولىقتاي، «كوكتەم» شاعىن اۋدانىندا جارتىلاي قالاىشىلىك جولدارعا اۋىستىرۋ، كۇردەلى جوندەۋ جانە قايتادان قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، اسفالت جابىندىسى بار الاڭشا مەن 14763 شارشى مەتر اۆتوكولىك جولى سالىنىپ، 20766 شارشى مەتر اسفالتقا جاڭارتۋ مەن كەڭەيتۋ جۇمىستارى جاسالدى، اسفالت جابىندىسى بار الاڭشا مەن 14942 مەتر جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى سالىندى، جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى مەن الاڭشالارعا جانە جولعا 30750 مەتر جيەكتاستار ورناتىلىپ، 4967 مەتر ەسكى جول تەگىستەلدى. سونىمەن قاتار «سامال» شاعىن اۋدانىندا 2 ويىن الاڭشاسى مەن №5 جانە №18 ورتا مەكتەپتەردە سپورتتىق ويىن الاڭشالارى پايدالانىلۋعا بەرىلدى.

جاڭا باعدارلاما اياسىندا اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ العاشقى كەزەڭىنىڭ ءوزى شاھاردىڭ ەڭسەسىن كوتەرىپ، تۇرعىنداردىڭ كوكەيىندە ەرتەڭگى كۇنگە دەگەن سەنىمىن ۇيالاتتى. بىرنەشە جىل بويى جوندەۋ كورمەگەن جولدار رەتكە كەلىپ، كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيلەر اۋلالارىندا اشىلعان ويىن الاڭدارى بالالاردى قۋانىشقا بولەدى.

جاقسى ءىس جالعاسىن تاۋىپ، بيىلعى جىلى دا اتالعان باعدارلاما شەڭبەرىندە بولىنگەن قاراجاتتارعا كوپتەگەن جۇمىستار اتقارىلىپ، قالا حالقى ءۇشىن جاسالعان يگى ىستەر كوبەيۋدە.

ۇستىمىزدەگى جىلى «كوكتەم» شاعىناۋدانىنىڭ اۋلاىشىلىك كوشەلەرىن اباتتاندىرۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن 220,9 ملن. تەڭگەگە 3818 شارشى مەتر اسفالت جابىندىسى بار الاڭشا مەن جاڭادان اۆتوكولىك جولى سالىندى. 8692 مەتر 2 جول كەڭەيتىلىپ، اسفالت توسەلدى، 5359 شارشى مەتر اسفالت جابىندىلى جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى پايدالانىلۋعا بەرىلدى، 6863 مەتر جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولى مەن جول جيەكتەرىنە، الاڭشالارعا جيەك-تاستار ورناتىلدى. جالپى بولىنگەن قاراجاتتىڭ يگەرىلۋى 98,4 پايىز قۇرادى.

دوستىق پەن قوسقۇلاقوۆ كوشەلەرىندەگى قالاىشىلىك اۆتوكولىك جولدارىن كۇردەلى جوندەۋگە 2013 جىلى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 196,5 ملن. تەڭگە ءبولىندى. بۇل باعىتتا قازىر جۇمىستار قارقىندى جۇرگىزىلۋدە.

جاڭا باعدارلامادا جاڭاوزەن قالاسىنىڭ الەۋمەتتىك جانە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدارىن دامىتۋ قاراستىرىلدى. وسىعان وراي جاڭاوزەن قالاسىنىڭ، قىزىلساي مەن تەڭگە اۋىلدارىنىڭ
جەر تەلىمدەرىنە 340,7 ملن. تەڭگەگە جاساقتالعان جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاما بويىنشا ينجەنەرلىك جەلىلەرگە قۇرىلىس جۇمىستارى اياقتالىپ، نىساندار قابىلدانۋدا. بۇل ماقساتتاعى قاراجات تۇگەلدەي دەرلىك يگەرىلدى.

مونوقالالاردى دامىتۋ باعدارلاماسىندا حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ، ولاردىڭ ەكونوميكالىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ جانە جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جاردەم بەرۋ جاعى دا قاراستىرىلدى.
بۇل ەڭ باستى باعىتتاردىڭ ءبىرى بولىپ ەسەپتەلەدى. جاڭاوزەندە جۇمىسسىزدىق ماسەلەسىن شەشۋ كاسىپكەرلىكتى قولداۋ مەن دامىتۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. باعدارلاما بويىنشا ۇكىمەت تاپسىرماسى دا وسىعان سايادى. كاسىپكەرلىكتى قولداۋ ماقساتىندا جاڭاوزەنگە ينجەنەرلىك-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمداردى دامىتۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 115,0 ملن. تەڭگە ءبولىنىپ، قالانىڭ وندىرىستىك ايماعىنان وندىرىستىك الاڭ قۇرىلىسى ءۇشىن جالپى اۋدانى 30 گەكتار جەر تەلىمى بەرىلدى. وندىرىستىك الاڭنىڭ ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىمدارىن جۇرگىزۋدى جىل سوڭىنا دەيىن اياقتاۋ كوزدەلۋدە. مۇندا ورتا ەسەپپەن 25 كاسىپكەر (جيھاز تسەحى، ۇن كومبيناتى، نانوبەتون شاعىن زاۋىتى، شينا جوندەۋ تسەحى جانە ت.ب.) ورنالاسىپ، 400-گە جۋىق جاڭا جۇمىس ورنى اشىلادى دەپ كۇتىلۋدە.

قالا بويىنشا سۇرانىسقا يە بولعان ونىمدەر شىعارىپ، قىزمەت تۇرلەرىن كورسەتۋ ءۇشىن جەكە كاسىپكەرلىكپەن اينالىساتىن ازاماتتار ءتۇرلى جوبالار ۇسىنۋدا. جوبالار تالقىعا سالىنىپ، قاجەت ەتىلگەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ولاردىڭ نەسيەلەرىنىڭ پايىزىن
تومەندەتىپ، سۋبسيديالاۋ جۇمىستارى دا ءجۇرىپ جاتىر. وسى ماقساتقا بولىنگەن 198,0 ملن. تەڭگە مەرزىمىندە 100 پايىز يگەرىلدى. ال جاڭا يننوۆاتسيالىق جوبالارعا گرانتتار بەرۋگە 15,0 ملن. تەڭگە ءبولىنىپ، ونىڭ 30 پايىزى يەلەرىن تاپتى، قاراجاتتىڭ قالعان بولىگى جوسپارعا ساي كەزەڭدە بەرىلەدى.

مەملەكەتتىك باعدارلامالار جاڭاوزەندە جاقسى ناتيجەسىن بەرىپ وتىر. قالا حالقى كۇندەلىكتى كوز الدىندا اتقارىلىپ جاتقان اۋقىمدى ىستەردىڭ كۋاسى بولۋدا. ەل ريزا بولسا، ءىستىڭ العا باسقانى
دەپ بىلەمىز. جولى جوندەلگەن، كوشەسى جارىق، پاتەرى جىلى، جەكە كاسىبى جولعا ءتۇسىپ كەلە جاتقان جاڭاوزەندىكتەر الداعى بولاشاققا زور ۇمىتپەن قارايدى. ءبىز بۇل جاقسىلىقتاردىڭ جالعاسىن تابا بەرەتىندىگىنە كامىل سەنەمىز.

Abai.kz