ماكرون – مالادەس!
وسىدان ەكى جىل بۇرىن باستالعان ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى سۇراپىل سوعىس جاڭاشا دا ەرەكشە كەزەڭگە كوشتى.
ادەتتە، ەكى ەل اراسىنداعى سوعىستىڭ بارىسى سول ەكى قارسىلاستىڭ اسكەري الەۋەتىنە، ەكونوميكالىق كۇش-قۋاتىنا، قارۋ-جاراق مەن وق-ءدارى قورىنا، قولباسشىلارىنىڭ ستراتەگيالىق ءھام تاكتيكالىق كورەگەندىلىگى مەن تالانتىنا تىكەلەي بايلانىستى بوپ كەلەدى.
الايدا، ءبۇل سوعىس – مۇلدەم باسقا سوعىس.
بۇل سوعىس ءبىر-بىرىنە تۋىس ەكى حالىق، كورشىلەس ەكى مەملەكەت اراسىنداعى سوعىس قانا ەمەس. ولاي ايتساق، ول تىم تۇرپايى تۇسىنىك بولار ەدى.
بۇل سوعىس – ءبىر-بىرىنە انتاگونيستىك سيپاتى بار ەكى دۇنيەتانىمنىڭ، ەكى وركەنيەتتىڭ اراسىنداعى ىمىراسىز سوعىس.
ەگەر دە رەسەي ءبىر عانا ادامنىڭ ساياسي كوزقاراسىنا، جەكە بيلىگىنە، سونىڭ ىشىندە اۆتوريتارلىق ۇستانىمعا نەگىزدەلگەن نەويمپەريالىق، باسقىنشىلىق تاڭداۋىنىڭ سيمۆولى بولسا، ۋكراينا دەموكراتيالىق باسەكە نەگىزىندە سايلانعان، حالىقتىق سيپاتى بار، ءوز تاۋەلسىزدىگى مەن جەر تۇتاستىعىن قورعاۋعا ءماجبۇر بوپ، قولىنا امالسىزدان قارۋ ۇستاعان، سونىمەن بىرگە جالپىادامزاتتىق، وركەنيەتتىك قاعيداتتارعا نەگىزدەلگەن جاسامپاز تاڭداۋدىڭ سيمۆولى!
سول سەبەپتى بۇگىندە ۋكراينا تەك قانا قىرىمىن، دونەتسك پەن لۋگانسك، زاپوروج، حەرسون سەكىلدى وبلىستارىن عانا ەمەس، جوعارىدا ايتىلعان قۇندىلىقتاردى، سوعان قوسا وزىمەن شەكارالاس ەۋروپا اۋماعىن قورعاپ جاتىر دەپ ءتۇسىنۋ كەرەك.
ءجا، ۋكراينا سەكىلدى رەسەيمەن ىرگەلەس، وعان قوسا، شەكارالاس ايماقتاردا ورىس جۇرتشىلىعى بار ءبىز سەكىلدى پوستسوۆەتتىك ەلدەر بۇل ءجايتتى جانە ونىڭ ءوز باستارىنا ءتۇسۋى مۇمكىن قاۋىپ-قاتەرىن ايتپاسا دا تۇسىنەر.
رەسەي سەكىلدى اسكەري قۋاتى ەرەكشە ەلمەن جالعىزدان-جالعىز سوعىسىپ جاتقان ۋكراينانىڭ مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى ەكەنى امبەگە ايان.
نە ىستەمەك كەرەك؟
ساياسي تەرمينولوگيادا «ۇجىمدىق باتىس» اتالىپ كەتكەن تۇتاس ءبىر قۇرىلىمىنىڭ كومەگىنسىز ۋكراينا قينالىپ جاتقانىنىن ءبارىمىز كورىپ وتىرمىز. وق-ءدارى قورى ازايدى، باتىس ۋادە ەتكەن زاماناۋي قارۋ-جاراق پەن اسكەري تەحنيكا جەتىسپەي جاتىر.
وسىنىڭ ءبارى ۋكراينا جاعىنا زور سوققى بولۋدا. ءتىپتى كەيبىر ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ۋكرايندىق اسكەريلەردىڭ مورالدىق-پسيحولوگيالىق كوڭىل-كۇيىنە تەرىس اسەر ەتىپ جاتقان سىڭايلى. ونداي اسقاق رۋح بولماسا، ەشقانداي دا قارۋ-جاراق كومەكتەسە المايدى!
ال كەشە عانا «ۋكراينانى ءسوزسىز قولدايمىز، رەسەيدىڭ جەڭۋىنە جول بەرمەيمىز!»، - دەپ مالىمدەگەن باتىس ەلىنىڭ كەيبىر باسشىلارى بۇگىندە ءوز رايىنان قايتقان سىقىلدى: ولاردىڭ انتيميليتاريستىك، انتياگرەسسورلىق ريتوريكاسى باسەڭسي باستاعانداي.
مىنە، الەمدىك ساياساتتىڭ وسىناۋ ءبىر سىني كەزەڭىندە باسقا-باسقا ەمەس، ءدال فرانتسيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ەممانيۋەل ماكروننىڭ العان بەتىنەن قاتپاي، ءوز سوزىندە تۇرىپ، ۋكرايناعا مورالدىق ءھام ساياسي عانا ەمەس، ەندىگى جەردە اسكەري دە كومەك بەرىپ، كەرەك بولسا، ەلىنىڭ قارۋلى كۇشتەرى سوعىسقا تىكەلەي ارالاسۋى مۇمكىن ەكەنىن جاريالادى!
مىنە، ساياسي ەرىك-جىگەر، ساياسي مارتتىك، ساياسي جاۋاپكەرشىلىك، ساياسي مىنەز دەگەن وسىنداي بولۋى ءتيىس!
جانە دە وسىناۋ ۇستانىمى رەسەيگە جاقپايتىنىن، ەرتەڭگى كۇنى وزىنە بۋمەرانگ بولىپ قايتاتىنى ماكرون بىلمەيدى ەمەس، بىلەدى.
سوندا دا سونداي باتىل قادامعا بارىپ وتىر.
سول سەبەپتى «ماكرون – مالادەس!»، - دەپ ايتقىم كەلەدى!
وكىنىشكە وراي، باتىس ەلدەرىنىڭ كەيبىر تىم ساق، تىم گەوتاۋبەشىل باسشىلارى ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ، ماكروندى قولداۋعا اسىقپاي وتىر.
كەرىسىنشە، كەيبىرى، ماسەلەن گەرمانيا كانتسلەرى شولتس شوشىپ كەتىپ، «ونداي قادام جاساي المايمىز» دەگەندەي مالىمدەمە جاساپ، ماكرونمەن كەلىسپەدى. ەكى ليدەردىڭ ەكى ءتۇرلى كوزقاراسى ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماققا سىنا قاققانداي: «ارالارى سۋىپ كەتتى» دەگەن ساياسي سىپسىڭ ءسوز لەزدە-اق شارتاراپتى شارلاپ كەتتى.
ءيا، ودان سوڭ ەكەۋى ۆەيماردى كەزدەستى. ءتىل تابىسقانداي بولدى. بىراق انتيرەسەيلىك كواليتسيادا جەتەكشى رول اتقارۋدا نەمىس جاعى ءالى دە باسەڭدىك تانىتىپ وتىر.
وعان ءپۋتيندى اتارعا وق تابا الماي، سونىمەن بىرگە باسكەلەستەرىمەن باسى قاتاقان بايدەننىڭ اقش كونگرەسىندەگى «ترامپشىلدارمەن» ايتىسىپ، بيۋدجەت جونىندە كەلىسىمگە كەلە الماي وتىرعانىن قوسىپ قويىڭىز.
ءبىر سوزبەن ايتقاندا، باتىستىڭ باسەڭدىگى، وسىناۋ شەشۋشى كەزەڭدە ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ، ورىنسىز ساقتىق تانىتۋى السىرەپ قالعان ۋكرايناعا قوسىمشا سوققى بولىپ، كەرىسىنشە، رەسەي جاعىنا قوسىمشا كۇش بەرىپ، نەويمپەرياشىل كۇشتەردىڭ قولتىعىنا سۋ بۇركىپ وتىر.
نە دەگەنمەن، ماكروننىڭ ۇلگىسى مەن ەڭبەگى زايا كەتپەي، ءوز جەمىسىن بەرۋدە. مىنە، كۇنى كەشە، وسى ماقالا جازىلىپ جاتقاندا، گەرمانيا مەن پولشا «تانك كواليتسياسىن» قۇرىپ، ۋكرايناعا تانكتەردى جەتكىزۋ ءىسىن جەدەلدەتۋگە بار كۇشىن سالاتىنى تۋرالى مالىمدەدى. بۇل باستاماعا ۇلىبريتانيا، يتاليا، شۆەتسيا قوسىلاتىنى بەلگىلى بولدى.
ماكرون سەڭدى قوزعالتتى!
ءامىرجان قوسان
Abai.kz
