بۇرىندارى قازاقستان اۋماعىن مەكەن ەتىپ، بۇگىندە تۇقىمى قۇرىعان جانۋارلاردىڭ ءبىرى - تۇران جولبارىسى. XX عاسىردىڭ ورتاسىنا دەيىن قازاق جەرىندە جورتىپ جۇرگەن سارىالا جولبارىستاردى قايتا رەينترودۋكتسيالاۋ ءۇشىن بۇگىندە ەكولوگيا مينيسترلىگى بيۋدجەتتەن قاراجات سۇراۋدا.

جوبا ماقساتى - تاريحي مەكەندەۋ ورىندارىندا جويىلىپ كەتكەن تۇران جولبارىسىنىڭ پوپۋلياتسياسىن رەينترودۋكتسيالاۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋعا، ۇلىتاۋ تاۋ سىلەمىنىڭ تابيعي جانە تاريحي-مادەني مۇرا وبەكتىلەرىن ساقتاۋ جانە ۇتىمدى پايدالانۋ ءۇشىن تۇراقتى نەگىز قالىپتاستىرۋعا، سونداي-اق ءارتۇرلى نىسانالى توپتاردىڭ اقپاراتتىلىعى مەن ەكولوگيالىق ءبىلىم دەڭگەيىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.

جالپى سوما – ت3 132 928 000.

تۇران جولبارىسىنىڭ جويىلىپ كەتۋى

تاريحي دەرەكتەرگە كوز جۇگىرتسەك، تۇران جولبارىسىن بىلەكتەرىن ارقانمەن وراپ، ۇستەرىنە قالىڭ تەرى جامىلعان قازاق اڭشىلارى كەزىندە جالاڭ قانجارمەن-اق جايراتىپ وتىرعان. ەۋروپالىقتار كەلگەنشە قازاقستانداعى جولبارىس پوپۋلياتسياسى ءبىرشاما بولدى. جولبارىستى جوسپارلى تۇردە اۋلاۋ 1891 جىلدان باستالادى. جەدەل اتىلاتىن جويقىن قارۋمەن جاراقتانعان ورىس ارمياسى وتارلانعان جەردى جىرتقىشتاردان تازالاۋ ءۇشىن ارنايى وتريادتار ۇيىمداستىردى. جەكەلەگەن اڭشىلار دا تۇگى قۇلپىرعان قىمبات تەرىسى ءۇشىن جولبارىستى اياۋسىز قىرعان.

(كارازين ن.ن. (1842-1909 ج) سالعان سۋرەت. تۇران جولبارىسى اتىلعان ءسات)

سوڭعى تۇران جولبارىسى بالقاش كولىنىڭ اينالاسىندا، ىلە وزەنىنىڭ بويىنداعى قامىستاردان 1948 جىلى اۋلانعانى ايتىلادى. ودان بەرى دە جارتى عاسىردان اسا ۋاقىت وتكەن، تۇران جولبارىسىن قازاق دالاسىنان كەزدەستىردىك دەگەن جان تابىلمادى.

تىپتەن، ەستەرىڭىزدە بولسا رەسەي مەن قازاقستان پرەزيدەنتتەرى ەكى ەلدىڭ وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىندا جولبارىستار تۋرالى داۋلاسىپ تا قالعان بولاتىن.

حح عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىنا دەيىن قازاقستاندا ءومىر سۇرگەن جولبارىستار پوپۋلياتسياسىن قالپىنا كەلتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن ايتقان توقاەۆقا:

- جو-جوق، رەسەيدە ەڭ ۇلكەن جولبارىس. ارينە، ول قيىر شىعىستا، - دەگەن بولاتىن رەسەي پرەزيدەنتى.

 - ءيا، مەن بىلەمىن، امۋر جولبارىسى. ءبىز ءسىزدىڭ تايگاعا قالاي بارعانىڭىزدى، جولبارىستاردىڭ پوپۋلياتسياسىنا جەكە قاتىسقانىڭىزدى كوردىك. مۇنى ءبارىمىز بىلەمىز، دەگەنمەن جولبارىستىڭ اتى جولبارىس، ول قاي جەردە بولسا دا بىردەي، - دەدى قازاقستان باسشىسى.

داريعا اسقار

Abai.kz