تۇمانباي مولداعاليەۆ. التاي – وسپان
تۇمانباي مولداعاليەۆتىڭ بۇل پوەماسى ء«بىزدىڭ وتان» اتتى گازەتتە 1985 جىلى جاريالانعان ەكەن. ەرىكسىز ەلىنەن ايرىلىپ، جاھاننان جان ساۋعا سۇراپ كەتكەن التاي تاۋىنىڭ تۇلەگى التاي وسپاننىڭ اتىنان باياندالاتىن پوەما جانارعا جاس ءۇيىرىپ، كوڭىل تولقىتادى. قازاق پوەزياسىنىڭ اسقان ليريگى اتانعان تۇماعاڭنىڭ جۇرەگىن قيىر جايلاپ، شەت كەتكەن قازاق تاعدىرى دا ۇنەمى تولعاندىرىپ جۇرسە كەرەك. «التاي-وسپان» وسى سوزىمىزگە دالەل. پوەمانى تەرگىزىپ دايىنداپ رەداكتسياعا ۇسىنعان اقىن اۋىت مۇقيبەك.
(پوەما)
«التايدا دۇنيەگە كەلگەن ەكەم،
اتىممەن ىلعي بىرگە تۋعان مەكەن.
ەل كەزدىم جەل ايداعان قاڭباق قۇساپ،
ونشاما ەش نارسە جوق مۇندا بوتەن.
ۇيامنان كەتتىم قاشىپ ءبىر - اق تۇندە،
باراتىن باعدار قايدا، مۇرات كىمدە؟!
ۇستادىم ءومىر بويى ءبىر - اق ءدىندى،
سويلەدىم ءومىر بويى ءبىر - اق تىلدە.
تابيعات جاراتپادى ۇقىپتى عىپ،
قايعىنى، قاسىرەتتى جۇتىپتى ءۇمىت.
«قىتايدىڭ قازاعى» دەپ ايتادى جۇرت،
سىرتىمنان ساۋساعىمەن نۇقىپ تۇرىپ.
قازاقپىن، قازاق بولىپ دۇنيە كەشەم،
بىلمەيمىن تىرشىلىكتە قالدى ما ەسەم.
ءبىر باردىم اناۋ جىلى الماتىعا،
ەلىمدى كورەيىن دەپ امان - ەسەن.
تۇمانباي مولداعاليەۆتىڭ بۇل پوەماسى ء«بىزدىڭ وتان» اتتى گازەتتە 1985 جىلى جاريالانعان ەكەن. ەرىكسىز ەلىنەن ايرىلىپ، جاھاننان جان ساۋعا سۇراپ كەتكەن التاي تاۋىنىڭ تۇلەگى التاي وسپاننىڭ اتىنان باياندالاتىن پوەما جانارعا جاس ءۇيىرىپ، كوڭىل تولقىتادى. قازاق پوەزياسىنىڭ اسقان ليريگى اتانعان تۇماعاڭنىڭ جۇرەگىن قيىر جايلاپ، شەت كەتكەن قازاق تاعدىرى دا ۇنەمى تولعاندىرىپ جۇرسە كەرەك. «التاي-وسپان» وسى سوزىمىزگە دالەل. پوەمانى تەرگىزىپ دايىنداپ رەداكتسياعا ۇسىنعان اقىن اۋىت مۇقيبەك.
(پوەما)
«التايدا دۇنيەگە كەلگەن ەكەم،
اتىممەن ىلعي بىرگە تۋعان مەكەن.
ەل كەزدىم جەل ايداعان قاڭباق قۇساپ،
ونشاما ەش نارسە جوق مۇندا بوتەن.
ۇيامنان كەتتىم قاشىپ ءبىر - اق تۇندە،
باراتىن باعدار قايدا، مۇرات كىمدە؟!
ۇستادىم ءومىر بويى ءبىر - اق ءدىندى،
سويلەدىم ءومىر بويى ءبىر - اق تىلدە.
تابيعات جاراتپادى ۇقىپتى عىپ،
قايعىنى، قاسىرەتتى جۇتىپتى ءۇمىت.
«قىتايدىڭ قازاعى» دەپ ايتادى جۇرت،
سىرتىمنان ساۋساعىمەن نۇقىپ تۇرىپ.
قازاقپىن، قازاق بولىپ دۇنيە كەشەم،
بىلمەيمىن تىرشىلىكتە قالدى ما ەسەم.
ءبىر باردىم اناۋ جىلى الماتىعا،
ەلىمدى كورەيىن دەپ امان - ەسەن.
الماتىم، كوڭىلىڭدى ۇقتىم وياۋ،
ساسكەدە سامالىڭدى جۇتتىم باياۋ.
كوشەنى ارالادىم جاياۋ ءجۇرىپ،
شىڭىنا الاتاۋدىڭ شىقتىم باياۋ.
زاڭدارى قىزىق - اق قوي جاراتىلىس،
جانىما الىپ قايتتىم جاڭا تىنىس.
تۋىسىم جوق بولسا دا بۇل قالادا،
سەكىلدى تۇرعىنىنىڭ ءبارى تۋىس.
بايسالدى قالپىندا ەكەن باي مەكەنىم،
الىستا ءجۇرىپ ونى قايعى ەتەمىن.
وزىممەن تۇڭعىشىمدى الا باردىم،
ءبىلسىن دەپ قازاعىنىڭ قايدا ەكەنىن.
ولداعى رازى بولدى بۇل بارىسقا،
جانارىن جانىم بالام سالدى الىسقا.
بارىپ ەم مىسىق قۇساپ قايران ەلگە،
بەينە ءبىر ۇقساپ قايتتىم جولبارىسقا.
مەن سوندا ەلىم بار دەپ ەڭىرەدىم،
تولعانداي قامقورشىعا توڭىرەگىم.
كۇتۋگە باقىتىمدى شەشتىم بەلدى،
بىتۋگە تاياعان ءبىر ءومىر ەدىم…
ايتايىن ءومىرىمدى باستان - اياق،
تۇرعانداي مەنى ازىرگە اسپان اياپ.
جەلەدى تور دونەنىم دوڭنەن اسىپ،
كەلەدى مەنى جولعا تاستاماي - اق.
ۇيامنان قاشقان بويى ءۇندى باردىم،
اشىق بوپ كورگەن ەمەس ءبىر كۇن الدىم.
كوشەنى مەكەن ەتىپ ءجۇردىم تالاي،
بىلمەيمىن مەن قالايشا ءتىرى قالدىم.
ودان دا تۇراق تاپپاي، جول ىزدەدىم،
بەرگەندەي تۇيە كۇشىن، وگىز دەمىن.
كەزىم عوي تەمىر ۇزەر تەپسىنگەندە،
جۇتىنعان تۋرا جيىرما سەگىزدە ەدىم.
عۇمىردىڭ تەرەڭىنە باتا بەردىم،
ءدام - تۇزىن تالاي تارتتىم قاتاڭ ەلدىڭ.
جارقىلداپ قىلىش بولار كەزدەرىمدە،
قىنىمنان سۋىرىلماي جاتا بەردىم.
دەرت السا جازاسىڭ با كىسىنى ەمدەپ،
قاشقىننىڭ جۇرە مە العا ءىسى جوندەپ.
ءبىر كۇنى ستامبۋلعا كەلىپ جەتتىم،
تۇرىكتىڭ ءتىلىن ەپتەپ تۇسىنەم دەپ.
وندا دا مەن سەكىلدى قاشقىن، بوسقىن،
زارلىلار اۋەنىنە اۋەن قوستىم.
ءوزىمنىڭ تاعدىرىما كوپ جىلاعان،
كوزىمنىڭ ىستىق جاسىن كورمەدى ەشكىم.
شىن جەتىم وتانسىز جان، باقسى جەتىم
ۇمىتقان اتا - بابا وسيەتىن.
ايەلىم قايتىس بولدى تىرشىلىكتىڭ،
كوتەرە المادى دا تاقسىرەتىن.
مەن ازداپ تىرشىلىك قىپ تەرى يلەدىم،
ەسىمدە دۇكەن اشىپ موليگەنىم.
جىگىتتىڭ جولى بولماي تۇرعانىندا،
ءۇيىڭدى، وشاعىڭدى اڭديدى ءولىم.
كەتتى ءبىر كوز بۇلدىراپ، قان قاتايىپ،
قۇلادى قۇلاگەرىم جولدا تايىپ.
مەن تىككەن تونداردى ەشكىم الماي،
ءبىر كۇنى زيانعا كەپ ال باتايىن.
كۇن الدى كوكىرەگىمنەن وتىمدى ءۇزىپ،
قينالدىم كەۋدەم كۇيىپ، بەتىم قىزىپ.
تاعى دا كەتتى مەنى ءۇمىت الداپ،
كوشەنىڭ قيلىسىنا وتىرعىزىپ.
كىمىم بار، كومەك سۇراپ كىمگە بارام،
تانىستار قارامايدى مۇلدە ماعان.
كوشەگە شىعۋدان دا قىسىلامىن،
كۇن بويى كارى اجەدەي ۇيدە بولام.
ۇيلەندىم ەكىنشى رەت قىرعىز قىزعا،
ەكەۋمىز شىلدە دە تۇرمىز مۇزداپ.
وتەدى كوز الدىمنان سايقال تىرلىك،
كەتەدى جۇرەك شانشىپ، كەۋدەم مۇزداپ.
وڭاشا ءارى ويلاندىم، بەرى ويلاندىم،
ۇزىلمەي ۇمىتىمنەن قالاي قالدىم.
باق – دەگەن التىن ساراي الىستاعى،
كىرەم دەپ، كىرە المايدى سارايعا اركىم.
كوزىمنەن بۇلبۇل ۇشتى بولسا دا التىن،
ەشكىم جوق ەندى مەنى قوش الاتىن.
قالتادا تيىنى جوق جاننىڭ ءبارىن،
بۇل ولكە قايىرشىعا قوسادى ءار كۇن.
تارىم جوق، بيدايىم جوق قىرمانىمدا،
قوڭدى ەدىم ساۋدام ءجۇرىپ تۇرعانىمدا.
مال - جاندى كىسىلەرگە بارعانىممەن،
بەرمەيدى نەسيەگە ءبىر مالىن دا.
ايماقتا قولىن بەرەر بولمادى ەشكىم،
تاعدىرىن تاڭداپ الدىم قىران قۇستىڭ.
جارىمدى جاس بالامەن ۇيگە تاستاپ،
تاعى دا تاماق ىزدەپ جولعا ءتۇستىم.
تون ساتتىم، دۇكەن اشىپ دۇنيە كوزدەپ،
ىسىمنەن بولعاندايمىن كۇندە بەزگەك.
اش قاسقىر دالا كەزسە جەمىن ىزدەپ،
مەن بولسام قالا كەزدىم جۇمىس ىزدەپ.
كوز بايلاۋ – قاپ - قاراڭعى ناداندىعىم،
ارتقانداي ارقاما ءبىر زامان جۇگىن.
بەلگىلى ماماندىعىڭ بولماعان سوڭ،
قاتاردان قالادى ەكەن ادام بۇگىن.
جول – جاستىق، شاتىر – توسەك جولاۋشىعا،
جالى ەمەس اناۋسى دا، مىناۋسى دا.
اقىرى ستوكگولىم شامىن كوردىم،
تاتاتىن ءدامىم بىتپەي تۇر - اۋ، ءسىرا.
قاڭعىدىم جۇمىس ىزدەپ ءار كوشەدەن،
سىپىردىم اۋلالاردى، جۋدىم ەدەن.
ولەم دەپ ولە المادىم، ىستىق ەكەن،
تۇراتىن جالت - جۇلت ەتىپ دۇنيە دەگەن.
بايقايمىن، كەتتىم، بىلەم، ابدەن ازىپ،
جۇلدىزىم اداستىردى – تەمىرقازىق.
تۇنەدىم شاتىرلارعا، تۇنەي ءجۇرىپ،
وزىمە تاپتىم ارەڭ كۇندىك ازىق.
سوندا دا جاساعام جوق الالىق ءىس،
نۇر تايسا، كوكىرەگىڭنەن قالادى كۇش.
ءبىر كۇنى ءبىر زاۆودقا كەلدىم ءوزىم،
ىستەيتىن بار دەپ ەستىپ قارا جۇمىس.
ول كەزدە كۇش بار ەدى مىنا قولدا،
قوس قولىم – قوجايىنعا ۇناعان دا.
ءبىر جەردەن دۇنيەنىڭ كوزىن كورسە،
قاناعات بولمايدى ەكەن بۇل ادامدا.
تۇندە دە سول زاۆودتا قالعىدى ءۇمىت،
جار ۇمىت، قىزىق تا ۇمىت، جان قىز دا ۇمىت.
تاۋلىكتىڭ ءدال جارتىسىن وت ىشىندە
وتكىزدىم ەكى جىلداي جالعىز ءجۇرىپ.
مەن ءسويتىپ ەپتەپ - سەپتەپ ەس جينادىم،
ءوزىمدى تاڭ قينادىم، كەش قينادىم.
كۇن ءۇشىن بولۋعا دا ءازىر ەدىم،
بول دەسە، دوڭگەلەگى ماشينانىڭ.
بولسام دا وسىناۋ ەلگە وگەر، بوتەن،
ءوزىڭدى ءوز پيعىلىڭ دەمەيدى ەكەن.
شۆەدتىڭ ءبىر جاقسىسى ەڭبەگىڭدى،
شىركىندەر قاراۋلانىپ جەمەيدى ەكەن.
قاراشى مىنا كوزگە، مىنا بەتكە
قيسايعان، جان دەرتىمە كۋا كوپ پە.
ايتەۋىر قاڭعىپ ءجۇرىپ، قالعىپ ءجۇرىپ،
باۋىرىم، توزە بەردىم بۇل الەتكە.
بىلمەيمىن قايدا بارام، ەندى قايدا،
شىعارماي ساقتاپ كەلەم شەردى بويدا.
كارىلىك القىمدادى، قايدا ولەمىن،
جاس شاقتا مۇنىڭ ءبارى كەلدى مە ويعا.
قالادى قايدا مەنىڭ توپىراعىم،
قازاقتىڭ كوپ ساعىندىم اتىرابىن.
باتاتىن كۇنگە قاراپ شەرلەنەمىن،
باتار كۇن تاياۋ - اۋ دەپ وتىرامىن.
سويتەم دە قۇلاعىمدى ەلگە تۇرەم،
اۋەنىن ەستيمىن دە تەربەتىلەم.
تۋعان جەر بيىك التاي – اسىل انا،
تابام با ونداي جەردى جەر بەتىنەن.
ءومىر عوي ءبىرى كەلگەن، ءبىرى كەتىپ،
كورگەن جوق ول سورلىنى ول ىرىلەتىپ.
شىركىن- اي، ەلگە بارىپ ولسەم دەيمىن،
تىم قۇرسا شەتكى ۇيىنە ءتىرى جەتىپ.
وزىمدە ودان باسقا قالمادى ارمان،
نە ءۇمىت كۇتە الاسىڭ بالالاردان.
ءتىلدى دە تۇسىنبەيدى باتشاعارلار،
ءدىندى دە قايتسىن ولار ادىرە قالعان.
بەزەمىن ءوزىم كەيدە ويدان دا ازاپ،
ايەلدەي بالادان دا، بايدان دا ازات.
قۇيامىن زەردەسىنە قازاقسىڭ دەپ،
بۇلارمەن كوبەيسىن دەپ قايران قازاق.
ايتپايمىن اجال ءانىن، تابىت ءانىن،
بۇلاعىن شەردىڭ كەيدە اعىتامىن.
ەلىمە ورالمادىم، ال ولارعا،
ەلىم بار دەگەنىمنەن نە ۇتامىن؟..
كوڭلىمە قيالدانسام كۇن كىرەدى،
ءۇمىت تە كەيدە كۇن بوپ ۇلبىرەدى.
بارا ما تۋعان ەلىن ىزدەپ ولار،
قالا ما وسى جاقتا، كىم بىلەدى.
مەن بولسام، كوپ ساعىنام سول ەلىمدى،
دوستارمەن قوسىلىپ ايتقان اۋەنىمدى.
كەشىمە دەپ ويلايمىن جاقىن قالدى - اۋ،
ەسىمە العان سايىن بالا كۇندى.
الپىستى القىمدادى عۇمىر جاسىم،
ءبارىن دە تۇر عوي ايتىپ بۋىرىل باسىم.
سورىما سوققىنى دا كوپ كوردىم - اۋ،
سوڭىما وزىمە ايان بۇرىلماسىم.
الىسقا شابا المادى اتىم دا اسا،
قورعايتىن كىم بار اجال جاقىنداسا.
ەلدە دە مەن قيمايتىن ەشنارسە جوق،
اتا - انام جاتقان قورىم شاقىرماسا.
بەل بايلاپ بارعىم كەلدى ەلگە نەشە،
سۋسىندا نە قادىر بار، شولدەمەسەڭ.
ەلدە دە مەن قيمايتىن ەشنارسە جوق،
بيىك تاۋ، ءمولدىر وزەن كەل دەمەسە.
بيىك تاۋ، تاۋ باسىنان ورگەن تۇمان،
كورسەم دە قيالىممەن قۋات الام.
سول جەردى قالاي قيىپ كەتتىم ەكەن،
سول جەردى قالاي قيدىم مەن انتۇرعان.
قالعانىم جاقسى ما ەدى مۇنان دا ءولىپ،
سەنبەسەك، بارىنە دە، كۇماندى ەدىك.
شوشىنعان ۇياسىنان قارلىعاشپىن،
جەيمىن دەپ كەلە جاتقان جىلان كورىپ.
ءتىرىمىن ءوز كيىگىم وردە جۇرسە،
ەردىڭ دە ولگەنى عوي ەلگە كۇلسە.
ءولۋىم كەرەك پە ەدى تۋعان جەردە،
مۇنشاما ميحناتتى كورگەنىمشە.
التايىم قار جايلاعان ماڭگى باسىن،
وزىڭە جەتە المادىم، نە قىلاسىڭ.
تۇسىمنەن ءبىر شىقپايدى تۋعان مەكەن،
ساعىنعان شىعار مۇمكىن قاڭعىباسىن.
جاز بولسا، ستامبۋلعا ءبىر اي كەتەم،
ايتەۋىر، شىقپاعان جان شىدايدى ەكەن.
ءوزىنىڭ بالالارى ورالماسا،
جەر – انا جەتىمسىرەپ جىلاي ما ەكەن؟!
جەر – انا جەتىمسىرەپ جىلاي ما ەكەن،
سۋلارى ءمولدىر مە ەكەن، لاي ما ەكەن؟!
كەۋدەمنەن ۇشىپ شىعىپ ءبىر كوگەرشىن،
جەتكەن سوڭ تۋعان جەرگە قۇلايدى ەكەن.
بۇل ءومىر جىلاتىپتى، كۇلدىرىپتى،
جوقتىق پەن توقتىق ىلعي ءبىر ءجۇرىپتى.
مەنىڭ دە كوكىرەگىمنەن ۇشقان قۇسقا،
تۋعان جەر تولعان شىعار، كىم ءبىلىپتى.
ۇمىتتى، حات جازبايدى قالتاي كوكەم،
كىسىدەن قارتايدى ىرىس قارتايدى ەكەن.
كوكتەمدە ۇشىپ بارعان تىرنالاردىڭ،
ءبارى دە مەنىڭ تىرنام، التاي مەكەن.
شاپاعىن كورمەۋ سور عوي ءوز كۇنىڭنىڭ،
ازابىن كوردىم ابدەن از ءبىلىمنىڭ.
كوكتەمدە كولگە قونعان اققۋلاردىڭ،
ءبارى دە ساعىنىشى – كەزبە ۇلىڭنىڭ.
تۋعان جەر، كەشىر مەنى، كەشىر مەنى،
گۇلىڭدى ۇزە المادىم توسىڭدەگى.
ءبىر كارىڭ تىم الىستان جاۋتاڭدايدى،
تۇلپارىم جازىعىڭدا كوسىلمەيدى.
قۋانام سەنىڭ توبەڭ ءبىر كورىنسە،
دۇعامنان تاستامايمىن بىلگەنىمشە.
ارباڭا وگىزىڭ بوپ جەگىلسەم عوي،
جات جەردە ارباكەش بوپ جۇرگەنىمشە.
ءومىردىڭ باسى مەيرام، ارتى سىناق،
كەلەمىن تىرشىلىكتە تارتىسىپ - اق.
مىنا جۇرت قازاعىڭدى بىلە مە ەكەن،
جاتقان ءبىر دۇنيەنىڭ جارتىسىن اپ.
بىلمەسە، ءوز وبالى وزدەرىنە،
ونەر دە شارىقتايدى ءوز كوگىندە.
ءانشىنىڭ كىم ەكەنىن الەمدەگى،
بيبيگۇل كورسەتتى عوي كوزدەرىنە.
بەتكە الىپ تارتا بەردى حالىق ءوردى،
قاسيەتى باعىندىردى قالىڭ ەلدى.
ءبيشىنىڭ كىم ەكەنىن كوردى بۇل ەل،
كۇيشىنىڭ كىم ەكەنىن تاعى كوردى.
بۇل حالگە جەتتىم، مىنە، قارتايماستان،
بويىمدا كۇش كەتپەستەن، ءار تايماستان.
قازاقتار كونتسەرت قويسا قاي قالادا،
سوندا ءجۇر شاپقىلاۋمەن التاي – وسپان.
وزدەرى، سوزدەرى دە – ءبارى قىمبات،
كەتەدى كەزدەسكەندە حان لىپىلداپ.
حالقىمنىڭ ءانىن ەستىپ ءبىر جىلادىم،
جىلادىم كۇيىن ونىڭ جانە تىڭداپ.
جان قالدى مەندە، ايتەۋىر، مەرتىكپەدىك،
وسىنىڭ ءبارىن بىزگە ارتىق دەدىك.
جولىقتىم اقىنىنا كەشە كەشتە،
ءدام بەردىم وشاعىما ەرتىپ كەلىپ.
قاشاندا جاقسىلىقتىڭ جاقىنىمىن،
بولارىم جانە ءمالىم اقىرى كىم.
ازداپ مەن ءومىرىمدى ايتىپ بەردىم،
قولقالاپ قويماعان سوڭ اقىن ءىنىم.
مەن شالمىن، باياعىدا - اق شال بوپ قالعام،
دەل - سالمىن، ءولىپ قالعان قىمباتتى ارمان.
جوقتاعان ەشكىم دە جوق جولاۋشىسىن،
توقتاعان ورتا جولدا قۋاتتى اربام.
ءومىرىم جالعىزدىققا بەيىم، مىنە،
اپ قويدى تاعدىر جومارت پەيىلدى دە.
اربامدا قازىنا جوق، بولا قويسا،
كەتەر ەم ۇلەستىرىپ كەيىنگىگە.
و، ءومىر، بەرگەنىمدى قايتا ال دەيسىڭ،
جان دەيسىڭ، ەگىنىم بوپ جايقال دەيسىڭ.
ىشىندە ميلليون شامنىڭ ءبىر شام سونسە،
ونى كىم ەلەر دەيسىڭ، بايقار دەيسىڭ.
سونىمەن تۋعان جەرگە قايتادى اڭىز،
ءدام تاتىپ تالاي ەلدەن بايقادى اۋىز.
تۋعان ەل امان بولسا، بۇل جاقتاعى،
بىزداعى امانبىز دەپ ايتا الامىز.
استىقتان ءداريا اعىزىپ، تاۋ ورناتقان،
تۋعان جەر قايدا جۇرسەم ماعان ماقتان.
قازاقتىڭ كۇنى تۇرسا بيىگىندە،
بىزگە دە تۇسەتىندەي سوناۋ جاقتان.
كەۋدەمدە تالاي مەنىڭ قايعى ىستالدى،
وسىرسەم جاقسى ەدى-اۋ ۇل ويعا ۇستامدى.
مەن ولسەم، بالالارىم بارار ەلگە،
قۋماڭدار، جات كورمەڭدەر بايقۇستاردى.
تۋعان ەل، ءانىڭ اسەم، اسەم كۇلكىڭ،
كوزگە دە، كوڭىلگە دە اسەرلى تىم.
بالام دا التاي تاۋىن ويلاي - ويلاي،
جىم - جىرت بوپ دۇنيەدەن كوشەر مۇمكىن.
الماتى، و الاتاۋ، الاڭدا اباي،
سەكىلدى كەلە جاتقان ماعان قاراي.
ارمانعا مەن جەتپەگەن ۇلىم جەتسە،
بۇگىن - اق كوز جۇمار ەم الاڭداماي.
مىڭ العىس، سانادىڭدار مەنى ادامعا،
ءمازبىن عوي جىلى ۇشىراپ قاراعانعا.
ۇلىمنىڭ كەۋدەسىنە مەن ءوزىمنىڭ،
جانىمدى، جۇرەگىمدى سالا الام با؟
تارتىلار ءومىرىمنىڭ بۇلاعى دا،
مەندە عوي، مەندە بارلىق كىنا مىنا.
ايتەۋىر، قازاق جايلى اڭگىمەنى،
ۇلىمنىڭ قۇيىپ كەلەم قۇلاعىنا.
ءىسىمنىڭ وكىنەمىن ۇساعىنا،
جوقتىقتىڭ جىبەرمەيدى تۇساۋى دا.
التايدان ارمەن كەتپەي، بەرمەن كەتسەم،
قازاقتىڭ كىرمەس پە ەدىم قۇشاعىنا.
جوق مەنىڭ كەيىگىم دە، ىلگەرىم دە،
ەلىمدى زارمىن كۇندە ءبىر كورۋگە.
ۇلىم دا تۋماس پا ەدى وزگەلەردەي،
قازاقتىڭ دالاسىنىڭ ءبىر جەرىندە.
تۋعان جەر تۇرسىن ىشتە ءبىر ءان بولىپ،
قالعانىم جاقسى ما ەدى بۇدان دا ءولىپ.
ەلدى اڭساۋ، جەردى اڭساۋمەن مەن وتەمىن،
قياعا قاراي ما ۇلىم قىران بولىپ.
بۇل ەلدىڭ بولەك جولى، ءتارتىبى دە،
بىلمەيمىن كەمشى نە، ارتىعى نە.
ۇلدارىم قازاق بولماي قالا ما دەپ،
كەتەدى زارەم مەنىڭ ءزار تۇبىنە.
شارۋام جوق جاتقان ءتىپتى باسقارىلماي،
ايتەۋىر كوپ قيالعا اسپانىم باي.
جۇرگەن سوڭ ەلدەن الىس ءار ءتۇرلى ءتىل،
كىسىگە كەرەك ەكەن بەس قارۋداي.
قاي جاققا بارار دەيسىڭ ونەر اۋلاپ،
ايتەۋىر بالەكەتتەن كەلەم اۋلاق.
سول ۇلدار شۆەتشە دە، فرانتسۋزشا،
سويلەيدى اعىلشىنشا جانە زاۋلاپ.
بۇل ۇيدە ءتاڭىر دە ءوزىم، ءامىر دە ءوزىم،
ءومىردىڭ وتكىزدىك قوي نە ءبىر كەزىن.
سويلەيدى تۇرىكشە دە، قازاقشا دا،
جۇمىلماي تۇرعانىمدا مەنىڭ كوزىم.
تاعدىرىم كوپ سالعانمەن مەنى ازاپقا،
بەرەيىن كوڭىلىمدى نەگە جاتقا.
تۇڭعىشىم – مينامانى بيىل جازدا،
ۇزاتام ستامبۋلدا ءبىر قازاققا.
ولاردىڭ تۇرمىستارىن تۇزۋلەدىم،
جالعادىم جانىم سالىپ ۇزىلگەنىن.
سوعاندا شۇكىر دەيمىن ءوز ۇلتىنىڭ،
ۇستادى ەتەگىنەن قىزىم مەنىڭ.
جۇرەمىن كەي - كەيدە ءبىر كوڭىلدى ويمەن،
ءومىردى وتكىزەردەي دۋمان تويمەن.
كىشىمە الماتىدان جار جولىقسا،
بوركىمدى اسپانعا اتار ەدىم عوي مەن.
باستايسىڭ، ءومىر، ەندى نە قياڭا،
ەرجەتكەن تۇلەكتەيمىن ەكى ۇيادا.
قۇداما جىلىندا ءبىر بارىپ تۇرسام،
تار ەمەس ەدى مەنىڭ تاقياما.
ىشىمنەن تاعى سىنعا ازىرلەنەم،
بۇل جەردە ءجۇر عوي ءتىرى قازىر دەنەم.
كوز جۇمسام الاتاۋدىڭ باۋرايىندا،
قۇداما بارىپ جاتقان كەزىمدە مەن.
وسى ءبىر قيالىمنان باقىت تابام،
شولدەپ كەپ شاي ىشكەندەي راحاتتانام.
قايتادان ءومىرىمدى باستار ەدىم،
اتتەڭ - اي، بيلەي السا ۋاقىتتى ادام.
كەتتى عوي زامان بايىپ، وي دا ەسەيىپ،
وسى ءبىر جولىعىستى توي دەسەيىك.
سەندەردەن مەن ەشنارسە دامەتپەيمىن،
تەك قانا قازاقشا ءبىر سويلەسەيىك.
جۇلدىزدار باۋىرىم مەنىڭ، اسپان انام،
اسپاندى دۇعاسىنان تاستاماعان.
قازاقشا ءان ايتىڭدار، ءان بىلسەڭدەر،
ەش نارسە كەرەك ەمەس باسقا ماعان.
داۋسىڭدى اياماعىن ايعايلاعان،
سوندا ءبىر جۇرەگىمدە وينايدى اعىن.
ىشپەيمىن شاراپتى دا، شاراپ ىشسەم،
تۇسەدى ەسىمە كەپ قاي - قايداعىم.
سوندىقتان شاراپقا دا ءۇيىر ەمەن،
ءبىر كەزى توي سيرەدى جيىلەگەن.
ەسىگىن كەلەمىن دەپ جاۋىپ كەتىپ،
كەلمەگەن جاندايمىن ءبىر ۇيىنە مەن.
قاشاندا مەن بايقۇستى قولدادى ءۇمىت،
بولعان جوق باقىت ۇمىت، ارمان ۇمىت.
مەن وسى ءولىپ قالعان سياقتىمىن،
جەتسەم دەپ تۋعان جەرگە جولدا ءجۇرىپ.
ارىممەن، وزىمدەگى بار كىناممەن،
مەن سەنى ايالاعام ءار كۇنى انمەن.
مەيلى، ەلىم، ءولى دەسەڭ، ولىگىڭمىن،
شىعامىن ءتىرىم دەسەڭ الدىڭنان مەن.
مۇڭ - شەرىم ءوز ىشىمدە تۇنشىعادى،
سول شەرىم – قيالىم عوي كۇن شۇعىلالى.
ورلاندا پورتىنا كەپ سەن قونعاندا،
الدىڭنان مەن شىقپاسام، كىم شىعادى.
بار ادام باقىتىنان قۇر قالا ما،
كوڭىلىم سۇرلانا ما، نۇرلانا ما؟!
قاراي سال جاتسىنباي - اق، حالقىم، ماعان،
ساناي سال ءتىرى جۇرگەن ءبىر بالاڭا.
جۇرەگىم جاپىراق بوپ نە سارعايسىن،
ءوزىڭنىڭ قولىڭدى ءوزىڭ كەسە المايسىڭ.
الدىڭنان مەن شىقپاسام، سەن كەلگەندە،
ءولىپتى - اۋ وسپان باۋىرىم دەي سالعايسىڭ!»
ستوكگولىم – الماتى
15 قازان – 31 قازان
1985 – جىل.
Abai.kz
