ءدال قازىر الەم جۇرتى الاساپىران كۇيدى باستان كەشىرۋدە. جاھاندى قاقتىعىستار ءورتى شارپىپ، الەمدىك گەوساياسي احۋال كۇردەلەنە تۇسۋدە. بۇل تۋرالى Mezgil.kz اقپاراتتىق پورتالى جازدى.

بىلتىرعى جىلعى ەسەپ بويىنشا الەمدە 180-نەن استام قاقتىعىس وشاقتارى تىركەلگەن.

سايكەسىنشە، الەم ەلدەرى ىلدىم-جىلدىم قارۋلانۋ ۇستىندە. ياعني، ميليتاريزم كۇشەيدى. سول الەمنىڭ اجىراماس ءبىر بولىگى – ءبىزبىز. دەمەك، الەمدىك تەندەنتسيا ءبىزدى دە اينالىپ وتپەسى انىق! دەمەك، بىزگە دە قارۋلانۋ كەرەك. بۇل انىق!

وسى رەتتە زاڭدى سۇراقتار تۋىندايدى: قازاقستان الەمدىك اسكەري رەيتينگتە نەشىنشى ورىندا؟ ءتىزىم باسىنداعى مىقتىلار كىمدەر؟ كورشى-قولاڭدارمەن سالىستىرساق، قاي دەڭگەيدەمىز؟

ورتالىق ازياداعى ەڭ قۋاتتى اسكەر كىمدىكى؟

وعان قىسقاشا جاۋاپ: جۋىردا «Global Firepower» الەمنىڭ اسكەري كۇشى تۋرالى جىل ساينىعى رەيتينگىن جاريالاپتى. وعان كوز جۇگىرتسەك، قازاقستان ورتالىق ازياداعى ەڭ قۋاتتى اسكەريگە يە دەپ توپشىلاۋعا بولادى. سەبەبى، قازاقستان رەيتينگتە 58-ءشى ورىنعا جايعاسقان. قازاقستان 2023 جىلمەن سالىستىرعاندا بىردەن 5 پوزيتسياعا كوتەرىلگەن ەكەن.

ساراپشىلار: «Global Firepower» پورتالىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، قازاقستان اسكەري قۋاتىنىڭ قارقىندى ءوسۋىن كورسەتىپ وتىر. بۇل ديناميكا قازاقستاندى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان اسكەري دەرجاۆالاردىڭ قاتارىنا قوسادى»، - دەيدى.

اسكەري قۋات تۋرالى ءتىزىمدى پاراقتاپ وتىرساق، قازاقستان ەكى مارتە قاراباق سوعىسىن باستان وتكەرگەن ازەربايجاننان دا ءبىر ساتى جوعارى ورنالاسقانىن بايقاۋعا بولادى.

ال ورتالىق ازياداعى وزگە كورشىلەر رەيتينگتە قاي ساتىلارعا جايعاسقان؟ قاراڭىز: وزبەكستان – 65-ءشى ورىندا، تۇركىمەنستان 83-ءشى ورىندا، قىرعىزستان 100-ءشى ورىندا، تاجىكستان 107-ءشى ورىندا ەكەن.

ال ۇقشۇ وداقتاستارى ىشىندە بەلاۋرس 64-ءشى، ارمەنيا 102-ءشى ورىندارعا جايعاسقان. رەسەي بۇل رەيتينگتە 2-ءشى ورىندا تۇر. ساراپشىلار: «رەسەي جۋىردا ءۇشىنشى ساتىعا ويىساتىنىن، ويتكەنى قىتاي رەيتينگك كاتەگوريالارى بويىنشا رەسەيدى وكشەلەپ قۋىپ جەتكەنىن»، - ايتادى.

ال الەمنىڭ ەڭ قۋاتتى اسكەرى – اقش اسكەرى بولىپ تىزىمدەلگەن. ۇزدىك بەستىككە ءۇندىستان (4-ءشى ورىن) مەن سولتۇستىك كورەي (5-ءشى ورىن) ەنگەن.

ساراپشىلار: «قازاقستان اسكەري قۋاتى جونىنەن ورتالىق ازيادا سەنىمدى تۇردە جەتەكشى ورىنعا شىقتى. قازاقستان ارمياسى قازىردىڭ وزىندە كوپتەگەن كورسەتكىشتەر بويىنشا العاشقى وتىزدىققا، ءتىپتى بەلگىلى ءبىر كريتەريلەر بويىنشا الەمنىڭ ۇزدىك 20 دەرجاۆاسىنىڭ قاتارىنا ەندى. بۇل جەتىستىكتەر قازاقستاننىڭ ءوز مۇددەسىن قورعاۋعا دايىن ەكەندىگىن كورسەتە وتىرىپ، ەگەمەندىگىن نىعايتۋعا ۇمتىلىسىن راستايدى»، - دەيدى.

ايتتى ءھام ورىندالدى: ۇكىمەت ەسەبى قانداي؟

تاقىرىپقا تۇزدىق رەتىندە ايتا كەتەيىك: مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ 2023 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى «ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق باعدارى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىنا ەلىمىزدەگى اسكەري الەۋەتتى دامىتۋعا ءمان بەرۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى. ول: «ءبىزدىڭ ارميامىز جوعارى تەحنولوگيالى قارۋ-جاراقپەن جانە اسكەري تەحنيكامەن، سونىڭ ىشىندە بروندى تەحنيكامەن، ۇشقىشسىز باسقارىلاتىن ۇشۋ اپپاراتتارىمەن، قازىرگى زامانعى اتىس قارۋلارىمەن جابدىقتالۋعا ءتيىس. تەحنيكانى شۇعىل جوندەيتىن ءوندىرىس ورىندارىنىڭ قۋاتىن ارتتىرىپ، وتاندىق كاسىپورىندارعا بارىنشا قولداۋ كورسەتكەن ءجون»، - دەگەن ەدى.

ۇكىمەت ەسەبىنە كوز جۇگىرتسەك، بۇگىندە ەلىمىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرىنىڭ الەۋەتى مىناداي:

1.قارۋلى كۇشتەردى قارۋ-جاراق پەن اسكەري تەحنيكانىڭ، ونىڭ ىشىندە وتاندىق ءوندىرىستىڭ زاماناۋي ۇلگىلەرىمەن قايتا جاراقتاندىرۋدىڭ كەزەڭ-كەزەڭدىك پروتسەسى ءجۇرىپ جاتىر.

قارۋلى كۇشتەر 500-دەن استام جاڭا تەحنيكا الدى، 50 تەحنيكا كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى.

2.بەرەندى جانە اۆتوموبيل تەحنيكاسىن، اسكەري اۋە شابۋىلىنا قارسى قورعانىس، تانككە قارسى جۇيەلەردى، ارتيللەريا مەن اتىس قارۋىن جوندەۋ تسەحتارى ىسكە قوسىلدى.

اسكەرلەردە ءوز كۇشتەرىمەن 1500-دەن استام اسكەري تەحنيكاعا اعىمداعى جانە ورتاشا جوندەۋ جۇرگىزىلدى.

اسكەرى كۇشتى ەلدىڭ ءسوزى ءوتىمدى، مىسى باسىم!

ءتۇيىن: اسكەري قۋاتتى مەملەكەت ەشكىمگە تاۋەلدى بولمايدى. ونىڭ ءسوزى ءوتىمدى، ال مىسى باسىم. «سوعىس – كىمدىكى دۇرىس ەكەنىن انىقتامايدى. سوعىس – كىمنىڭ امان قالاتىنىن انىقتايدى»، - دەيدى ويشىل بەرتران راسسەل. سوندىقتان، اسكەري بيۋدجەتتى ۇلعايتۋ ماڭىزدى ەكەنى انىق. قارۋ-جاراقتى قازىردەن قامداۋ كەرەك. بىزگە زاماناۋي قارۋ-جاراق كەرەك.

رەسەي اسكەرىنىڭ ۋكرايناعا اشىق سوعىس اشۋى كوپتەگەن ەلدەردى قورعانىس سالاسىنا قايتا قاراۋعا ءماجبۇر ەتتى. الەمدەگى گەوساياسي احۋال ناشارلاپ، مەملەكەتتەر قايتا ميليتاريستىك كوزقاراستى ۇستانۋعا كوشكەندەي. اقش باستاپ، باتىس قوستاپ، الەم ەلدەرى قورعانىس سالاسىنىڭ بيۋدجەتىن ەسەلەيتىنىن ايتتى. سونىڭ ىشىندە ءبىز دە بارمىز.

دەسە دە، قازاقستاننىڭ ۇرىس جاعدايىندا جاڭا قارۋ ساتىپ الۋ مۇمكىندىگىنىڭ بولۋى، الەمنىڭ بىرقاتار ەلدەرىمەن قورعانىس سالاسىندا كەلىسىم جاساي الۋى، قازاق ساربازدارىن وزگە ەلدەرگە وقىتۋ جانە تاجىريبە الماسۋعا جىبەرۋ مۇمكىندىگىنىڭ بولۋى، حالىقارالىق دارەجەدە ءيميدجىنىڭ جوعارى بولۋى جانە ديپلوماتيالىق بەدەلگە يە بولۋ. وسى ارتىقشىلىقتار قازاقستان اسكەرىن قۋاتتى ەتە تۇسەدى.

Abai.kz