«قوش بول، قازاقستان»: قۇلىباەۆتار نەگە جانتالاسۋدا؟
قازاقستاندىق وليگارح تيمۋر قۇلىباەۆ باس پروكۋراتۋرانىڭ اكتيۆتەردى قايتارۋ كوميتەتىمەن سوتتاسۋدا.
«ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ كۇيەۋ بالاسى - وليگارح تيمۋر قۇلىباەۆ قر باس پروكۋراتۋرانىڭ اكتيۆتەردى قايتارۋ جونىندەگى كوميتەتىمەن سوتتاسىپ جاتىر»، دەپ حابارلايدى باق.
«تالاپكەر: «قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس پروكۋراتۋراسىنىڭ اكتيۆتەرءدى قايتارۋ كوميتەتى» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى. جاۋاپ بەرۋشى: تيمۋر اسقارۇلى قۇلىباەۆ»، - دەلىنگەن 18 قاراشادا باستالعان پروتسەسس تاراپتارىنىڭ سيپاتتاماسىندا.
ءىس سۋدياعا بەرىلدى جانە اپەللياتسيالىق ساتىدا قارالادى دەگەننەن باسقا بۇل ءىستىڭ ەگجەي-تەگجەيى جوق بولىپ تۇر.
ايتا كەتەيىك، باس پروكۋراتۋرا اكتيۆتەردى قايتارۋعا قاتىستى قابىلدانعان شارالاردىڭ ەگجەي-تەگجەيىن جالپىلاما اقپاراتپەن شەكتەپ، ءمان-جايدىڭ تولىق ءمانىسىن اشىق بىلدىرمەي وتىر. ءتىپتى بىرنەشە مارتە اكتيۆتەردى قايتارۋ پروتسەسىنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە مەملەكەت قايدان شىققانىن تۇسىندىرە المايتىن بايلىققا يە ادامداردىڭ، جانە مۇلكى ءماجبۇرلى تارتىپ الاتىن ادامداردىڭ تولىق ءتىزىمىن جاريا ەتۋگە شاقىرعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى دا كوميتەتتەن ەگجەي-تەگجەيلى اقپاراتقا قول جەتكىزە الماي كەلەدى.
تيمۋر مەن دينارا قۇلىباەۆتار اكتيۆتەردى بەلسەندى تۇردە ساتۋدا دەگەن اقپارات جاريا بولعانى از ۋاقىت وتكەن جوق. قاراشا ايىنىڭ ورتاسىندا بەلگىلى بولعانى – «قازاقستان حالىق بانكى» (Halyk Bank) تمد-داعى ءوز فيليالدارىن ساتۋعا شىعارىپ، رەسەي مەن تاجىكستانداعى فيليالدار ساتىلدعان.
جاقىندا قىرعىزستانداعى فيليالدى ساتۋ بويىنشا كەلىسىم اياقتالعانى ايتىلادى. «ەرلى-زايىپتى ەكەۋدىڭ بۇرىنعى ەۋرازيالىق نارىقتى جەڭىپ الۋ امبيتسياسىنىڭ كۇلى كوككە ۇشىپ، بانكتىڭ باستى اكتسيونەرلەرى تيمۋر مەن دينارا قۇلىباەۆتار سوڭعى كەزدەرى اكتيۆتەرىن قارقىندى تۇردە ساتا باستاۋى وتاندىق باق نازارىنان تىس قالعان جوق.
ماسەلەن، «حالىق بانك قىرعىزستان» قارجىلىق مەكەمەسىن «Visor International DMCC» ساتىپ العان.
«Visor» توبى تيمۋر قۇلىباەۆپەن ۇزاق جىلدار بويى جۇمىس ىستەگەن جانە ونىڭ سەرىكتەسى بولعان قازاقستاندىق بيزنەسمەن ايدان كارىبجانوۆقا تيەسىلى.
بۇل رەتتە تاراپتار قۇلىباەۆتىڭ قىرعىزستانداعى بانكتى كارىبجانوۆقا قانداي سوماعا ساتقانىن اشپايدى. بىراق مۇنى كەيىنىرەك «Halyk Bank-تىڭ» 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قارجىلىق ەسەبىنەن بىلۋگە بولادى.
ال وسى جىلدىڭ باسىندا «حالىق» توبى دا رەسەيدەگى «موسكوممەرتسبانك» فيليالىن ساتتى. مامىلە سوماسى 7,3 ملرد تەڭگەنى نەمەسە 15,8 ملن دوللاردى قۇرادى.
بۇدان بۇرىن، 2022 جىلدىڭ سوڭىندا «Halyk Bank» تاجىك «ەنشىلەسىن» تاجىكستاننىڭ حالىقارالىق بانكىنە بەرگەن بولاتىن. 2023 جىلعى 30 ماۋسىمداعى جاعداي بويىنشا بانك اكتيۆتەرى 14,2 ترلن تەڭگەنى قۇراعان.
قازىر «Halyk Bank-تىڭ» 570 فيليالى بار. ءۇش ەلدە ەنشىلەس بانكتەر ساتىلعاننان كەيىن قۇلىباەۆتىڭ گرۋزيا مەن وزبەكستانداعى فيليالدارى عانا قالعان.
وسى ورايدا قۇلىباەۆ يمپەرياسىنداعى اقشا قايدا كەتەدى دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى. جاۋابى انىق. باي وتباسى ءوز اكتيۆتەرىن قولما-قول اقشاعا اينالدىرا باستادى.
«Joint Recourses» حولدينگىنەن ديۆيدەندتەر رەتىندە 35,6 ميلليارد تەڭگە، سودان كەيىن «كاسپي مۇناي» كومپانياسىنان 142,1 ميلليارد تەڭگە جانە «شۇباركول پرەميۋم» اق-نان 20,9 ميلليارد تەڭگە قۇلىباەۆتاردىڭ جەكە شوتتارىنا اۋدارىلعانى بەلگىلى بولىپ وتىر.
ارينە، مۇنداي ارەكەتتەر زاڭداردى بۇزبايدى جانە بۇل ولاردىڭ جەكە ىستەرى بولىپ سانالادى. بىراق بۇعان دەيىن تيمۋر قۇلىباەۆ ءوز كومپانيالارىن دامىتۋعا قاراجات سالىپ، ءوز كاپيتالىن كوبەيتىپ كەلگەن، ال سوڭعى جىلدارى ول تەك ءوز كاسىپورىندارىنان ءسۇت بەتىندەگى قايماعىن قالقىپ الىپ، جەكەلەگەن اكتيۆتەردى ساتا باستادى. ياعني، قازىرگى ءۇردىس - اكتيۆتەردەن بارىنشا كوپ پايدا تاۋىپ قالۋعا تىرىسۋ» جانە تيمۋر اسقارۇلى ءوز بولاشاعىن قازاقستانمەن بايلانىستىرمايتىندىعى ايقىن تانىتتى.
Abai.kz