قازىر ەلىمىز جاستاردىڭ ءبىلىم الۋ، جۇمىسقا ورنالاسۋ، كاسىپ اشىپ، ەكونوميكالىق جاعدايلارىن تۇزەۋ سالالارىنا كوپتەگەن جوبالار ارقىلى قولداۋ كورسەتىپ كەلەدى.

وڭىرلەردە اشىلعان جاستاردى قولداۋ ورتالىقتارى دا قازاق جاستارىنىڭ قوعامدى ءتۇسىنىپ، ەل ساياساتىنا ءۇن قوسۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋدەن تانباي كەلەدى. ءبىز وسى ورايدا ءوڭىر جاستارىنىڭ تىنىس-تىرشىلىگىن ءبىلۋ ءۇشىن قاراعاندى وبلىسىنىڭ «جاسىل ەل» ەڭبەك جاساقتارىنىڭ جەتەكشىسى سۇلتان شايماعامبەتتىڭ پىكىرىن بىلدىك.

سۇلتان شايماعامبەت:

– «جاسىل ەل» قاراعاندى وبلىسىندا 2005 جىلدان باستاپ جۇمىس اتقارىپ كەلەدى. بۇل – رەسپۋبليكا بويىنشا اۋقىمدى جوبالاردىڭ ءبىرى. قازىر ءار وڭىردە  جۇمىس ىستەيتىن ۇيىمعا اينالدى. ءبىر قازىر وسى جوبا ارقىلى وبلىسىمىزداعى جاستاردى، ستۋدەنتتەردى جۇمىسپەن قامتىپ، ولاردىڭ بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى قولدانۋ ارقىلى ەڭبەككە باۋلۋ، ەكولوگيالىق مادەنيەتكە باعىتتاۋعا جەتەلەۋدەمىز. سونىمەن بىرگە وبلىس جاستارىن مەملەكەتتىك ساياساتقا، ونىڭ ىشىندە جاستار ساياساتىنا ءوز ۇلەستەرىن قوسۋ، ارالاسۋعا دا وسى باعدارلاما ارقىلى جۇزەگە اسىرۋدامىز.

ءار جىل سايىن وسى باعدارلاماعا قاتىسىپ، جۇمىس ىستەيتىن جاستاردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. بۇعان وبلىس باسشىلارى دا ءوز كومەكتەرىن بەرۋدە. جالپى جازعى ءۇش ايدىڭ  ىشىندە جاستارىمىز تەك جۇمىسپەن اينالىسىپ قانا قويماي، وزدەرىنە جەتەكشىلىك ەتەتىن ءار سالا ماماندارىنان ساباق الادى، تاجىريبە جينايدى. وبلىستا بولىپ جاتقان جاڭالىقتار، وقيعالار تۋرالى دا دەر كەزىندە حاباردار بولىپ وتىرادى. سوندىقتان «جاسىل ەل» باعدارلاماسى جاستارىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ساياساتقا ارالاسۋىنا جول كورسەتەتىن جاقسى باستاما دەر ەدىك.

«جاسىل ەل» باعدارلاماسىنا قاتىسقان جاستارىمىزدىڭ وي-ءورىسى كەڭەيىپ، ەڭبەك ىستەۋ، قوعامدىق جاعدايلاردى ءتۇسىنۋ سياقتى جاقتاردا ەلگەزەكتىك تانىتا الادى. جالپى قوعامدى تۇسىنگەن ادام ءبارىن تۇسىنە الادى دەسەك ارتىق ەمەس. ءبىز جاستارىمىزدىڭ وسى جوباعا قاتىسىپ، اينالاسىن بارلاپ، ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ساياساتىن، جۇزەگە اسىرىپ وتىرعان رەفورمالارىن باعامداۋىنا نۇسقاۋشى بولامىز. ءتىپتى جاستارىمىزدىڭ وقۋعا تۇسۋىنە، شەتەلدەردە وقۋىنا دا وسى باعدارلامادان العان تاجىريبەسى كومەكتەسە الادى. سول ءۇشىن بۇل باعدارلاما جاستارىمىزدىڭ بولاشاعىنا سەپتىگىن تيگىزىپ جاتىر دەسەك ارتىق ايتقان بولمايمىز.

ءار ءوڭىردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى بار. قاراعاندى وبلىسى وتە ۇلكەن. بەس قالا بىزگە قارايدى. سوعان بايلانىستى جاستاردىڭ كوبى قالادا شوعىرلانعان. بىراق ولار ءار سالامەن اينالىسادى. وبلىس باسشىلارىنىڭ بۇعان كورسەتىپ جاتقان قولداۋى وتە اۋقىمدى. جاستارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامادان بولەك وبلىستىڭ ءوزىنىڭ دە جۇزەگە اسىراتىن جوبالارى جەتكىلىكتى. مىسالى، جۇمىسپەن قامتۋ، جاستارعا ارنالعان تۇرعىن-ءۇي باعدارلاماسى، وبلىس اكىمىنىڭ جاستارعا ارنالعان گرانتى سياقتىلاردى ايتۋعا بولادى. ونىڭ ۇستىنە شارۋاشىلىقپەن اينالىساتىن جاستاردى قولدۋ ءۇشىن دە كوپتەگەن ورتالىقتار اشىلعان. ايتالىق، جاقىندا اشىلعان جاستاردىڭ ءبىرىنشى كەڭەسىندە قاراعاندى قالاسىنا ورنالاسقان لەنين اتىنداعى كينو-تەاتردى جاستار ءۇيى رەتىندە پايدالانۋ تۋرالى شەشىم شىقتى. بۇل دا وتە ۇلكەن قولداۋ دەپ بىلەمىز. وسىدان كەيىن جاستار مەملەكەتىمىزدىڭ، وبلىسىمىزدىڭ قولداۋىن ءتۇسىنىپ، ءوز ارماندارى ءۇشىن قارقىندى جۇمىستار ىستەيدى دەگەن ويدامىز.

مەن ءوزىم دە ءالى دە جاستار ساناتىندامىن. قوعامدىق بىرلەستىك توراعاسىمىن. وسى «جاسىل ەل» ەڭبەك جاساقتارىنىڭ وبلىستىق جەتەكشىسىمىن. بيىلدان باستاپ جاڭا سايلانعان قاراعاندى وبلىستىق قوعامدىق كەڭەستىڭ مۇشەسىمىن. مەن سياقتى وسى سالادا ىستەي ءجۇرىپ مەملەكەتتىك ساياساتقا ارالاسىپ جۇرگەن جاستار وبلىسىمىزدا كوپ. مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن كوتەرىلگەن جالپى ۇلتتىق ەكولوگيالىق «تازا قازاقستان» اكتسياسى اياسىندا جاستارىمىز جاز بويى جۇمىستان تىس وقىتىلدى ءارى «جاسىل ەل» جاستار جاساعى اتىنان كوپتەگەن جاستار وتە بەلسەندىلىك تانىتتى. سول ءۇشىن بۇل اكتسيانى جاز بويى قاراعاندى وبلىسى اۋماعىندا «جاسىل ەل» جاستار جاساعى مۇشەلەرى جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى.

Abai.kz