سەنبى, 26 شىلدە 2025
جاھان جاڭعىرىعى 221 0 پىكىر 25 شىلدە, 2025 ساعات 13:26

فرانتسيا پالەستينا مەملەكەتىن مويىنداماق!

سۋرەت: bbc.com سايتىنان الىندى.

الداعى قىركۇيەك ايىندا، بۇۇ-نىڭ كەزەكتى وتىرىسى باستالۋ قارساڭىندا فرانتسيا بيلىگى سالتاناتتى تۇردە پالەستينا مەمەلەكەتىن مويىندايتىنىن جاريالاماق. بۇل تۋرالى فرانتسيا پرەزيدەنتى ماكرون الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا رەسمي تۇردە جاريالادى.

«ەلىمىزدىڭ تاياۋ شىعىستا ادىلدىك پەن ماڭگىلىك بەيبىتشىلىك ورناتۋعا اتسالىسۋ ۋادەسى بار ەدى. سونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن فرانتسيا پالەستينا مەملەكەتىن مويىندايدى، بۇل تاريحي شەشىمدى مەن قىركۇيەكتەگى بۇۇ وتىرىسىندا جاھانعا جاريا ەتەم», - دەپ جازدى ول.

ماكرون سونداي-اق، پالەستينا ازاتتىق ۇيىمىنىڭ توراعاسى ابباسقادا حات جولداعان. وندا فرانتسيانىڭ پالەستينا مەملەكەتىن مويىنداۋ ارقىلى تاياۋ شىعىستا بەيبىتشىلىك ورناۋىنا تۇبەگەيلى وزگەرىس اكەلەتىنى، باسقا ەلدەرگە دە باستاماشى بولاتىنى ايتىلعان.

بۇدان بىرنەشە اي بۇرىن فرانتسيا ساۋد ارابياسىمەن بىرلەسىپ، وزگە دە شەتەل باسشىلارىنىڭ باسىن قوسىپ، «ەكى مەملەكەت قاعيداتىن» مويىندايتىن حالىقارالىق جيىن وتكىزۋدى جوسپارلاعان ەكەن. يزرايلدىڭ يرانعا سوعىس اشۋىنا بايلانىستى ول جوسپار كەيىنگە شەگەرىلىپتى. «ەشتەن كەش جاقسى» دەپ، شىلدە ايىنىڭ 28-29 كۇندەرى مينيسترلەر دەڭگەيىندەگى وتىرىسى نيۋ-يوركتە وتپەك ەكەن.

بەيرەسمي مالىمەت بويىنشا كۇنى بۇگىنگە دەيىن پالەستينا مەملەكەتىن الەمنىڭ 142 مەملەكەتى مويىنداعان. يزرايل مەن پالەستينانىڭ قاتار ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتەتىن «ەكى مەملەكەت قاعيداتىن» اقش پەن يزرايل عانا ءۇزىلدى-كەسىلدى مويىنداماي كەلەدى. انگليا، گەرمانيا، فرانتسيا قاتارلى كارى قۇرلىقتىڭ جەتەكشى ەلدەرى مەن ەۋرووداققا كىرەتىن وزگە دە ەلدەردىڭ بۇل ماسەلەدە كوزقاراسى ءارتۇرلى.

فرانتسيا باسشىسى ءبىرىنشى بولىپ باتىل قادامعا بارىپ وتىر. گەرمانيانىڭ جاڭا باسشىسى «مۇنداي شەشىم جاڭساق تۇسىنىك تۋدىرادى» دەپ قولدامايتىنىن بىردەن ءبىلدىردى. انگليا ءۋازىرى ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ كورمەك. ماكروننىڭ باستاماسىن قولداۋعا كەت ارى ەمەس.

فرانتسيا پرەزيدەنتىنىڭ مۇنداي شەشىم قابىلداۋىنا گازاداعى گۋمانيتارلىق جاعدايدىڭ ايانىشتى كۇيگە تۇسكەنى، يزرايل تارابىنىڭ جاۋىزدىعىنىڭ شەكتەن شىعۋى سەبەپ بولعانى انىق.

ەۋرووداق نەتانياحۋ بيلىگىن تاۋبەسىنە ءتۇسىرۋ ءۇشىن يزرايلگە قارسى سانكتسيا دايىنداپ جاتىر ەكەن. ەۋرووداق سىرتقى ىستەر ءمينيسترى كاللاستىڭ ايتۋىنشا، وعان بۇرىنعى جاساسقان ساۋدا كەلىسىمدەرىن كۇشىنەن قالدىرۋ، لاۋىزىمدى تۇلعالاردىڭ مال-مۇلكىن بۇعاتتاۋ، ۆيزاسىز بايلانىستى توقتاتۋ، ەڭ باستىسى قارۋ-جاراق ساتۋدى دوعارۋ قاتارلىلار كىرەدى ەكەن.

وسى ايدىڭ باسىندا يزرايل بيلىگى ەۋرووداقتىڭ كومەگىن گازاعا كىرگىزۋگە ۋادە بەرگەن. جەمە-جەمگە كەلگەندە ۋادەسىن ورىنداماعان. ەۋرووداقتا قاراپ جاتپاي، سانكتسيا دايىنداپ جاتىپتى.

الەمدىك بەدەلدى باسىلىمدار «نەتانياحۋ بيلىگى گازا تۇرعىندارىن اشتان قاتىرىپ، سول ارقىلى تاريحي وتاندارىن تاستاپ كەتۋگە ماجبۇرلەپ، گازادان پالەستينالىقتاردى تازالاۋدى جوسپارلاپ وتىر» دەپ جارىسا جازۋدا.

اقش پرەزيدەنتى ترامپ اق ۇيگە كەلە سالا ءبىرىنشى بولىپ نەتانياحۋدى قابىلداپ، ارتىنان گازادان پالەستينالىقتاردى كورشى اراب مەملەكەتتەرىنە كوشىرىپ، اتالمىش ايماقتى جۇماققا اينالدىرۋ جوسپارىن جاريالاعانى بەلگىلى. گازا تۇرعىندارىن قارۋمەن قۇرتا الماعان سوڭ، ەكى سىبايلاس اشتان قىرۋ ارقىلى ەكى ماقساتتارىنا جەتۋدى ويلاستىرىپ قويعان سياقتى.

Abai.kz

0 پىكىر