پرەزيدەنت توقاەۆتىڭ بۇگىنگى تۇرىكمەنستانعا ساپارى جاي عانا كەزەكتى رەسمي ءىسساپار ەمەس. ول تەڭىزگە شىعا المايتىن دامۋشى مەملەكەتتەرگە ارنالعان كونفەرەنتسياعا قاتىستى. بۇل كەزدەسۋ – الەمدىك دەڭگەيدەگى ديالوگ الاڭى. وعان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش تە ارنايى كەلدى.

مۇنداي فورۋمدا قازاقستاننىڭ بەلسەندىلىك تانىتۋى – زاڭدى قۇبىلىس. سەبەبى ءبىز – تەڭىزگە شىعا المايتىن ەڭ ءىرى مەملەكەتپىز. ياعني، ترانسپورت سالاسىندا شەكتەۋ بار. ءبىر اپتا بۇرىن ءدال وسى گۋتەرريش مىرزا الماتىعا ارنايى كەلىپ، پرەزيدەنتپەن كەزدەستى. ەكەۋى وڭىرلىك ماڭىزدى بار ماسەلەلەردى قوزعادى: اۋعانستان، بۇۇ-نىڭ تۇراقتى دامۋ ماقساتتارى جانە ەڭ باستىسى – الماتىدا بۇۇ كەڭسەسىن اشۋ.

بۇل كەزدەسۋدىڭ شەشىمى ەمەس. بۇل – قازاقستاننىڭ ايماقتىق قانا ەمەس، جاھاندىق پروتسەستەرگە بەلسەندى قاتىسىپ وتىرعانىنىڭ دالەلى. باس حاتشى گۋتەرريش قازاقستاندى ەندى تەڭىزگە شىعا المايتىن ەل رەتىندە ەمەس، ءترانزيتتى ەل رەتىندە قاراستىرۋدى اتاپ ءوتتى. نەگە؟ جاۋاپ بار: سەبەبى ەل ينفراقۇرىلىم ارقىلى بۇل كەمشىلىكتى جويىپ كەلەدى.

ءيا، تەڭىزگە شىعا الماي تاۋار تاسۋ – اۋىر جۇمىس قوي، سول ءۇشىن سۋ جولى ماڭىزدى. ال بۇل پروبلەمانى ەلىمىز قالاي شەشپەك؟ سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ ترانزيتتىك الەۋەتى قارقىندى دامىپ كەلەدى. «ءبىر بەلدەۋ – ءبىر جول» باستاماسى بويىنشا قىتايدان ەۋروپاعا دەيىنگى باعىتتىڭ باستى كۇرە تامىرى – قازاقستان اۋماعى ارقىلى وتەدى. قورعاس – اقتاۋ تەمىر جولى، قۇرىق پەن اقتاۋ پورتتارىنىڭ كەڭەيۋى – مۇنىڭ ءبارى قۇرلىقتاعى “جاڭا تەڭىز جولدارىن” جاسادى.

قازاقستان مانىندە شىعىس پەن باتىس، سولتۇستىك پەن وڭتۇستىك اراسىنداعى كوپىر بولىپ وتىر. مۇنى جاي ساراپشىلار ەمەس، بۇۇ باس حاتشىسى دا اشىق ايتىپ وتىر. بۇل – جاي ماقتاۋ ءسوز ەمەس، جاھاندىق دەڭگەيدەگى مويىنداۋ.

تەڭىزگە شىعاتىن جولى بولماسا دا، قازاقستان ءوزىن الەمدىك تاسىمالداۋدىڭ ماڭىزدى ويىنشىسىنا اينالدىرا ءبىلدى. مۇنىڭ ارتىندا ناقتى ساياسات، كورەگەندىك، ينفراقۇرىلىم مەن قاجىرلى ەڭبەك جاتىر.

ايدوس جۇقانۇلى

Abai.kz