ايدوس سارىم: «كوۋچ» دەگەن – رۋحاني الاياقتار!

قر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالاەۆاعا
دەپۋتاتتىق ساۋال
سوڭعى ۋاقىتتا ەلىمىزدە كەڭىنەن تارالىپ كەتكەن سان الۋان ەزوتەريكالىق، پسەۆدوپسيحولوگيالىق جالعان ىلىمدەر مەن سەكتالاردىڭ اسىرە بەلسەندىلىگى ءبىزدى قاتتى الاڭداتىپ وتىر. وزدەرىنە جالعان ديپلوم جاساتىپ، اتاعى جەر جاراتىن «اكادەميالاردىڭ»، الەمدىك «ۇيىمداردىڭ» اتىنان ءسوز سويلەپ جۇرگەن باقسى-قۇشناشتىڭ، ترەنەر-كوۋچتەردىڭ شارالارىنىڭ سانى كۇن ساناپ ارتىپ كەلەدى.
قايبىر سايتتى، الەۋمەتتىك جەلىنى اشىپ قالساڭ بولدى، الەمنىڭ بارشا قۇپياسىن مەڭگەرگەن، ادامنىڭ جان دۇنيەسىنىڭ بۇكىل كىلتىن بەلىنە بايلاعان مامانسىماقتار كوپشىلىكپەن كەزدەسۋلەر، كۋرستار، سەمينارلار وتكىزىپ جاتادى. وكىنىشتىسى – بۇنى جەكەلەگەن ادامداردىڭ ءوز تاڭداۋى، جەكە قۇقىعى دەپ تە ايتا المايمىز. رۋحاني الاياقتار مەملەكەتەتتىك مەكەمەلەرگە، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورداعى ۇيىمدارعا دەيىن جەتىپ، مەملەكەتتىك، قوعامدىق پروبلەماعا اينالعانىن بايقاپ وتىرمىز.
ءبىر عانا مىسال كەلتىرەيىن. سوڭعى كەزدەرى ەلىمىزدە «سيۋتساي» دەپ اتالاتىن كۋرستار قاۋلاپ تارالۋدا. بۇل باعىت ءوزىن «ادامنىڭ ىشكى الەۋەتىن اشاتىن ساندىق پسيحولوگيا» دەپ تانىستىرعانىمەن، ءىس جۇزىندە عىلىمي نەگىزى جوق، ەزوتەريكالىق جانە ءدىني سيپاتتاعى كوممەرتسيالىق جوباعا اينالىپ وتىر. بۇگىندە «سيۋتساي» اتاۋىن جامىلعان توپتار جابىق فورماتتاعى شارالار وتكىزىپ، ءوز ۋاعىزدارىن كەڭىنەن تاراتىپ ءجۇر. ولاردىڭ باسىم بولىگى – ليتسەنزياسىز، سەرتيفيكاتسىز، تىركەلمەگەن تۇلعالار.
جالعان ءىلىمنىڭ باستى ماقساتى – ازاماتتاردى «رۋحاني دامۋ» ۇرانىمەن يلاندىرىپ، ساندار مەن سيمۆولدارعا سۇيەنگەن پسەۆدوتەوريا ارقىلى ماتەريالدىق پايدا تابۋ. ناتيجەسىندە كوپتەگەن ادامدار، اسىرەسە ايەلدەر مەن جاستار قارجىلاي شىعىنعا ۇشىراپ، پسيحولوگيالىق تاۋەلدىلىككە تۇسۋدە، ال كەيبىرى وتباسىلىق جانە الەۋمەتتىك كۇيزەلىسكە تاپ بولۋدا.
***
شيروكوە راسپروسترانەنيە پودوبنوگو رودا پوروچنىح پراكتيك – ەتو ترەۆوجنىي سيگنال. ماسشتاب پروبلەمى تاكوۆ، چتو ۋجە نە پوزۆولياەت سسىلاتسيا نا «سۆوبودۋ ۆوليۋ ي ۆىبورا» ساميح گراجدان. پروبلەما، چەستنو گوۆوريا، ناچيناەت ناپومينات «دۋحوۆنۋيۋ پاندەميۋ» يلي «مەنتالنۋيۋ ەپيدەميۋ»!
دوستاتوچنو وتكرىت ليۋبۋيۋ سكولكو-نيبۋد پوپۋليارنۋيۋ سوتسيالنۋيۋ سەت، چتوبى ۋبەديتسيا ۆ توم، چتو ۆ سترانە يدەت دەۆياتىي ۆال ۆسياكوگو رودا سەميناروۆ، كۋرسوۆ، لەكتسي ۆسەۆوزموجنىح پسەۆدوپروروكوۆ، لجەۋچەنىح ي پروستو وتكروۆەننىح موشەننيكوۆ. سوتني، تىسياچي پو ۆسەي ۆيديموستي دەزوريەنتيروۆاننىح ليۋدەي پوكۋپايۋتسيا نا تاكوگو رودا «سحەمى»، تراتيات سۆوي دەنگي ي سبەرەجەنيا.
حۋجە توگو، پودوبنىە شارلاتانسكيە سحەمى ۋجە پرەۆراششايۋتسيا ۆ «ەزوتەريچەسكيە پيراميدى»، «پسيحولوگيچەسكي ناركوتيك»، نا كوتورىە پودساجيۆايۋتسيا تسەلىمي سەميامي يلي كوللەكتيۆامي! ناحودياتسيا داجە رۋكوۆوديتەلي كومپاني، فيرم، ۆ توم چيسلە س ۋچاستيەم گوسۋدارستۆا، كۆازيگوسۋدارستۆەننوگو سەكتورا، كوتورىە ناچينايۋت ۆىدەليات سرەدستۆا دليا ۆسياكوگو رودا «ترەنەروۆ» ي «كوۋچەي»، وفورمليايا ەتو پود پروسۆەتيتەلسكيە، وبرازوۆاتەلنىە پروەكتى يلي تيمبيلدينگي، تراتيا وگرومنىە دەنگي نا ەليتنىە وتەلي، ساناتوري، نە گوۆوريا ۋجە پرو وگرومنىە گونورارى «پروروكام» ي «شامانام».
مى كاك گوسۋدارستۆو اكتيۆنو بورەمسيا س موشەننيچەستۆوم ي كيبەرموشەننيچەستۆوم. مى وفيتسيالنو بورەمسيا ناركومانيەي ي ناركوبيزنەسوم. مى پىتاەمسيا وگراديت ناشيح گراجدان وت ۆليانيا پسەۆدورەليگي ي سەكت، بورەمسيا زا دۋحوۆنوە ي پسيحولوگيچەسكوە زدوروۆە بۋدۋششەگو پوكولەنيا. نو پوچەمۋ مى نيكاك نە بورەمسيا س ليۋدمي ي ورگانيزاتسيامي، كوتورىە وبەدينيايۋت ۆ سەبە پريزناكي ۆسەح پەرەچيسلەننىح «زول»؟ ۆ ەتوي سۆيازي حوچۋ زادات ماكسيمالنو پروستىە ي كونكرەتنىە ۆوپروسى:
پەرۆوە. ۆەدۋت لي گوسۋدارستۆەننىە ورگانى مونيتورينگ دەياتەلنوستي ورگانيزاتسي ۆرودە «سيۋتساي» ي يجە س نيمي؟
ۆتوروە. ەست لي سيستەمنىە پودحودى ي ەكسپەرتيزم وتنوسيتەلنو پسيحولوگيچەسكوگو، ماتەريالنوگو ي ينوگو ۆرەدا، پريچينياەموگو ورگانيزاتسيامي، كوۋچامي، ترەنەرامي ناشەي مولودەجي، جەنششينام ي درۋگيم سوتسيالنىم گرۋپپام؟
ترەتە. چتو مى كاك گوسۋدارستۆو بۋدەم دەلات س پودوبنوگو رودا ورگانيزاتسيامي ي ليچنوستيامي؟ سوبيراەتسيا لي ۆاشە مينيستەرستۆو ي درۋگيە گوسورگانى چتو-ليبو پرەدپرينيمات ۆ وتنوشەني پودوبنوي دەسترۋكتيۆنوي دەياتەلنوستي ۆ زاكونوداتەلنوم ي نورماتيۆنوم پلانە؟
چەتۆەرتوە. ۆەدەتسيا لي مونيتورينگ ينفورماتسيوننوي اكتيۆنوستي پودوبنوگو رودا سترۋكتۋر ي ليچنوستەي؟ ەست لي رەسۋرسى ي ۆوزموجنوستي دليا بلوكيروۆانيا يح دەياتەلنوستي ي ميكشيروۆانيا ۆرەدا، پريچينياەموگو ناشيم سوگراجدانام؟
پياتوە. پروۆوديتسيا لي كاكايا-ليبو رابوتا، ناپراۆلەننايا نا ينفورماتسيوننو-رازياسنيتەلنۋيۋ رابوتۋ سرەدي ناسەلەنيا چەرەز سرەدستۆا ماسسوۆوي ينفورماتسي؟ يمەەتسيا لي نەوبحوديمىي ينسترۋمەنتاري ي ناۋچنىي، كادروۆىي پوتەنتسيال دليا پروۆەدەنيا تاكوي رابوتى؟
كرومە توگو، پروسيم دات پودروبنىي ي رازۆەرنۋتىي وتۆەت و توم، چتو نامەرەنو دەلات ۆاشە ۆەدومستۆو ۆ وتنوشەني تاكوگو رودا پسەۆدورەليگيوزنىح، موشەننيچەسكيح سترۋكتۋر ي ليچنوستەي.
سچيتاەم نەوبحوديمىم پرينيات دەيستۆەننىە مەرى، ناپراۆلەننىە نا تو، چتوبى ماكسيمالنو وگراديت ناشيح گراجدان وت پودوبنوگو رودا وتكروۆەننو موشەننيچەسكيح، پرەستۋپنىح دەيستۆي، ەستەستۆەننو، نە پرەۆراششايا يح ۆ «گەروەۆ» ي «گونيمىح».
نەوبحوديمى گوسۋدارستۆەننىە پودحودى، مەجۆەدومستۆەننايا كوورديناتسيا مەجدۋ گوسورگانامي، اكتيۆنوە ۆزايمودەيستۆيە س ناۋچنىم، ەكسپەرتنىم، روديتەلسكيم سووبششەستۆامي.
سو سۆوەي ستورونى دەپۋتاتى ماجيليسا گوتوۆى وكازات ۆسە نەوبحوديموە سودەيستۆيە ي ۋچاستيە دليا ۆنەسەنيا يزمەنەني ي دوپولنەني ۆ دەيستۆۋيۋششەە زاكونوداتەلستۆو ي كودەكسى.
وت يمەني دەپۋتاتوۆ فراكتسي پارتي «امانات»
ايدوس سارىم
Abai.kz