داۋرەن قۋات. ەسكەرتكىشتەر... ەشقاشان ۇمىتىلمايدى
ەكى يىنىنەن دەمالىپ، ءوز دەمىنە ءوزى تۇنشىعىپ اقىرى ىسىلداپ-پىسىلداپ بارىپ باسىلاتىن بولىسكەي سامۋارىندى كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. ەلباسىنىڭ تىكەلەي جەلىدەگى اشىق اڭگىمەسىنەن كەيىن كارىموۆتىڭ ۇكىمەتى مەن ەلىمىزدەگى «جەتەكشى» ءباسپاسوز بىتكەن دە الگى ساماۋرىن سياقتى بۇرق-سارق قايناپ، اسىپ-توگىلىپ-اق جاتىر. جازعان-اي، مۇنداي دا قىزىق بولادى ەكەن-اۋ، پرەزيدەنت نازارباەۆ بالاباقشالارعا دەگەن سۇرانىستىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىنا توقتالىپ، ءارى حالىقتىڭ تابيعي وسىمىنە ريزاشىلىعىن بىلدىرە كەلىپ، الداعى جىلدارى بالاباقشالاردىڭ سانىن كوبەيتۋ قاجەتتىگىن، بۇل ىسكە مەتسەناتتاردىڭ دا اتسالىسۋى ءتيىمدى ەكەندىگىن ەسكەرتىپ ەدى، ىلە-شالا ءماسىموۆ قۇزىرىنداعىلاردى شاقىرىپ الىپ شۇعىل تاپسىرمالار بەرۋگە كىرىسىپ كەتتى. پرەمەرىمىزدىڭ شالت قيمىلداپ، دەرەۋ شەشىم قابىلدايتىنى سونداي، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا ارنالعان مەكەمەلەردىڭ جاي-جاپسارىن ەندى بايانداي بەرەگەن ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى تۇيمەباەۆتى توقتاتىپ قويىپ، «ءۇش كۇننىڭ ىشىندە ماسەلەنى بىرجاقتى ەت، اكىمدەرمەن جولىق، داۆاي-داۆاي» دەدى.
ەكى يىنىنەن دەمالىپ، ءوز دەمىنە ءوزى تۇنشىعىپ اقىرى ىسىلداپ-پىسىلداپ بارىپ باسىلاتىن بولىسكەي سامۋارىندى كوز الدىڭىزعا ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. ەلباسىنىڭ تىكەلەي جەلىدەگى اشىق اڭگىمەسىنەن كەيىن كارىموۆتىڭ ۇكىمەتى مەن ەلىمىزدەگى «جەتەكشى» ءباسپاسوز بىتكەن دە الگى ساماۋرىن سياقتى بۇرق-سارق قايناپ، اسىپ-توگىلىپ-اق جاتىر. جازعان-اي، مۇنداي دا قىزىق بولادى ەكەن-اۋ، پرەزيدەنت نازارباەۆ بالاباقشالارعا دەگەن سۇرانىستىڭ ارتىپ كەلە جاتقانىنا توقتالىپ، ءارى حالىقتىڭ تابيعي وسىمىنە ريزاشىلىعىن بىلدىرە كەلىپ، الداعى جىلدارى بالاباقشالاردىڭ سانىن كوبەيتۋ قاجەتتىگىن، بۇل ىسكە مەتسەناتتاردىڭ دا اتسالىسۋى ءتيىمدى ەكەندىگىن ەسكەرتىپ ەدى، ىلە-شالا ءماسىموۆ قۇزىرىنداعىلاردى شاقىرىپ الىپ شۇعىل تاپسىرمالار بەرۋگە كىرىسىپ كەتتى. پرەمەرىمىزدىڭ شالت قيمىلداپ، دەرەۋ شەشىم قابىلدايتىنى سونداي، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا ارنالعان مەكەمەلەردىڭ جاي-جاپسارىن ەندى بايانداي بەرەگەن ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى تۇيمەباەۆتى توقتاتىپ قويىپ، «ءۇش كۇننىڭ ىشىندە ماسەلەنى بىرجاقتى ەت، اكىمدەرمەن جولىق، داۆاي-داۆاي» دەدى.
ەلباسى تىكەلەي ەفيردە: «بيىلعى جىلى عانا 20 بالا باقشانىڭ قۇرىلىسى اياقتالادى، ال 2012 جىلعا دەيىن شامامەن 47000 بالاعا ارنالعان تاعى 170-ءى پايدالانۋعا بەرىلەدى. بىراق تا سۇرانىستى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن بىزگە ارقايسىسى 280 ورىندىق ەسەپپەن 800 بالاباقشا سالۋ كەرەك» دەپ، ماسەلەنىڭ ناقتىلىعىن العا تارتقانىمەن، قاجىمۇقاننىڭ ۇلى كارىم مىرزا وعان قاراعان جوق، تۇيمەباەۆقا ءىستىڭ ءتۇيىنىن تارقاتۋ ءۇشىن بار-جوعى ءۇش-اق كۇن بەردى. سوندا ۇكىمەت باسشىسى وسى كۇنگە دەيىن قازاقستاندا جان سانىنىڭ ءوسىمى جاقسارا تۇسكەنىنەن، سابيلەردىڭ بالاباقشالارعا بارا الماي تار اۋلادا ءوسىپ كەلە جاتقانىنان ماقۇرىم بولعانى ما؟ ال بۇل ساۋالدىڭ سوڭى تاعى مىنانداي ساۋالعا جالعاسادى: ەلدىڭ ىشكى جاعدايىنان بەيحابار ادامعا ۇكىمەتتى باسقارتىپ قويىپ قاراپ وتىرۋ قاۋىپتى ەمەس پە؟..
تىكەلەي ەفيردە ەلباسى قارجى داعدارىسى الەم ەلدەرىنە قاتتى تيگەنىن، قازاقستان جۇرتى سونىڭ ءبىرىن بىلمەي قيىندىقتان شىعىپ كەلە جاتقانىن ايتا وتىرىپ، كەدەندىك باقىلاۋدان وتەتىن تاۋارلاردىڭ ءجونسىز قىمباتتايتىنىنا توقتالدى. «كىم ولارعا تالداۋ جاساپ جاتىر؟ بىزدەگى مونوپولياعا قارسى كوميتەت قايدا؟ ۇكىمەت نەگە بۇل ىستەن تىسقارى تۇر؟ ماستانعان ساۋداگەرلەردى تارتىپكە شاقىرۋعا شىنىمەن بولماعانى ما؟» دەپ كەيىدى پرەزيدەنت.
مىنە، كەشەلى بەرى ءماسىموۆ «ماستانعان ساۋداگارلاردىڭ» ماسەلەسىن ماي شاممەن تەكسەرۋگە بىلەك سىبانا كىرىسىپ كەتتى. اشىق جەلىدە، تەلەارنالاردىڭ الدىندا تىزەرلەگەن كوپتىڭ كوزىنشە ەلباسىنىڭ ەلەپ-ەسكەرىپ تاپسىرما بەرگەنىنە اراقالانىپ قالعان سياقتى; كەشەگى ۇكىمەتتىڭ جيىنىندا كادىمگىدەي جىنىگىپ سويلەدى. ايتكەنمەندە، ەلدەگى ۇكىمەت باسىشىسىنىڭ قىزمەتىن دە، اكىمنىڭ مىندەتىن دە، ءتىپتى تۇرعىنداردى ەڭبەكپەن قامتۋ ورتالىعىنىڭ جۇمىسىن دا، قۇقىق قورعاۋ، زاڭ سالاسىنىڭ ميسسياسىن دا پرەزيدەنت نازارباەۆتىڭ جالعىز ءوزى اتاقاراتىنى كورىنىپ قالدى. مىسالى، قاراعاندى وبلىسىنان سۇراق قويعان 56 جاستاعى الەكساندر ترۋتنو ءومىربويى تاۋ-كەن شاحتاسىندا جۇمىس ىستەگەنىن، ال قازىر بىرنەشە ايدان بەرى جۇمىسقا ورنالاسا الماي جۇرگەنىن ايتىپ شاعىندى. قايدا بارسا دا جاسىڭىز كەلمەيدى دەيتىن كورىنەدى كانىگى كەنشىگى. ءوزىنىڭ ايتۋىنا سەنسەك، كۇش-قۋاتى بويىندا، جۇمىسقا قۇلشىنىسى تاۋ قۇلاتىپ، تاس جاراتىنداي ەكەن.
- 56 جاستاعى ادامدى جۇمىسقا الماۋ دۇرىس ەمەس، - دەدى مەملەكەت باسشىسى. - بىزدە زەينەت جاسى ەرلەر ءۇشىن 63 جاس. دەنساۋلىعى جاراپ جاتسا، ودان كەيىن دە جۇمىس ىستەي الادى.
ەلباسىنىڭ اۋزىنان جاڭاعىداي ءسوز شىعىسىمەن قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلان نىعماتۋلين قۇلدىق ۇرىپ شاعىم يەسىنە كومەك كورسەتىلەتىنىن ءبىلدىردى. ياپىر-اي، ترۋتنو بەيشارا ەلباسىنا ءۇشبۋ حات جازىپ اۋىرە بولماي-اق، وبلىس اكىمىنە نەگە باس سۇعا سالماعان سوندا؟ مىنا اشىق جەلىدە ەلباسىمەن تىلدەسۋدىڭ ءساتى تۇسپەسە، قايران ەر قارا تابان كۇس بىلەك بولىپ قارا بازار جاعالاپ كەتەر مە ەدى، قايتەر ەدى؟..
جامبىل وبلىسىندا جاسوسپىرىمدەردىڭ اراسى جامان بۇزىلىپتى. جاسىنا جەتپەي قۇتىرعان قۋاياقتار مەكتەپ مەكتەپ، اۋدان اۋدان بولىپ ءبولىنىپ توبەلەسەدى ەكەن. وسى كەلەڭسىزدىكتى بايانداپ تارازدان قوڭىراۋ شالعان ايەل «اتى-ءجونىمدى ادەيى ايتپاي تۇرمىن، ويتكەنى مەنىڭ بۇل شاعىمىمنان ۇلىما زيان ءتيىپ كەتە مە دەپ قورقامىن. ۇلىمنىڭ جاسى 15-تە، مەكتەپتەن قايتىپ كەلگەنشە جۇرەگىم ورنىنا تۇسپەيدى» دەدى.
ەلباسى تىكەلەي ەفيرگە وبلىس اكىمى مەن ىشكى ىستەر ءمينيسترىن قوستىرىپ الىپ ەدى، الگى ايەلدىڭ اڭگىمەسى ادىرەم قالدى. اكىم دە مينيستر دە جامبىلدا قىلىمىستىڭ پالەنباي پايىزعا تومەندەگەنىنە بايلانىستى مىسالدار كەلتىردى. ال ەندى بۇدان كەيىن كىمگە سەنۋگە بولادى؟
ءتىپتى كەيبىر سكەپتيكتەر ەلباسىنىڭ تىكەلەي جەلىدە وتىرعانىنا دا كۇمان كەلتىردى. «سۇراقتار الدىن الا دايىندالعان، بەينەتاسپا جۇمىسى دا كۇن ىلگەرى جاسالىپ قويعان» دەيدى ولار. بەينەتاسپانى بىلمەيمىز، بىراق سۇراقتاردىڭ سۇزگىدەن ءوتىپ «سۇرلەنگەنى» كوزگە ۇرىپ-اق تۇردى. ماسەلەنكي، الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىنى، ۇلتى ورىس - سەرگەي كرەششەنكو دەيتىن ازامات قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ سوڭعى فورۋمىندا اۋىلىنداعى قازاق، ورىس، ۋكراين، نەمىس، چەشەن ۇلتىنىڭ وكىلدەرىن القا قوتان وتىرىعىزىپ قويىپ، ۇلتتىق بىرلىك تۋرالى جاڭا باعدارلاماعا بايلانىستى «كىشى فورۋم» وتكىزىپ جاتىپتى. نە دەگەن ينتەرۇلتجاندى ادام ەدى، شىركىن! كرەششەنكو سەكىلدى جەرلەستەرىمىزدىڭ كوپ بولۋىنا جانە شىنايى بولۋىنا ءبىز دە بارىنشا تىلەكتەسپىز. كوگىلدىر ەكراننان كرەششەنكونى كورگەندە «سەرگەي ۆيكتوروۆيچ!» - دەپ پرەزيدەنتىمىزدىڭ دە كوزى بال-بۇل جانىپ قۋانىپ كەتتى. ءسويتىپ ەلەمىزدەگى بەرەكە بىرلىكتى دارىپتەي سويلەپ، اينالامىزدا قىرقىسىپ جاتقان جۇرتتاردىڭ بار ەكەندىگىنە قاشانعىداعىداي قاتتى قىنجىلدى. قازاقستانداعى ءدىل مەن ءداستۇر بىرلىگى ءتىپتى اقش پەن ەۋروپادا دا جوق دەدى.
قازاقستان مەملەكەتىندەگى تاتۋلىق پەن ىنتىماقتىڭ التىن قازىعى استاندا قاعىلعانىن دا ەلباسى ساۋالدىڭ رەتىنە قاراي اڭعارتىپ ءوتتى. ول تۋراسىندا «ەگەمەن قازاقستانداعى» ارىپتەستەرىمىزدەن ارتىق ءسۇيسىنىپ، شابىتتانىپ جازۋ قولىمىزدان كەلمەيتىندىكتەن «جيەندىك» جاساپ كوشىرىپ الۋدى ءجون كوردىك:
«تىكەلەي جەلىنىڭ پورتالى ارقىلى قاراعاندىدان 12 جاسار ساشا رومانوۆ ءبىزدىڭ ەلوردامىز 10 جىلدان كەيىن قانداي بولادى دەپ سۇراق قويدى.
جاس بۋىننىڭ ەلىمىزگە بەي-جاي قارامايتىنىنا كوڭىلى تولعان نۇرسۇلتان نازارباەۆ بىلاي دەدى: ءبىز بۇگىندە ءبىزدىڭ ءوزىمىزدى دە، مەيماندارىمىزدى دا تاڭ-تاماشا قالدىراتىن ەلوردانى بار-جوعى 10 جىل ىشىندە تاقىر جەردەن تۇرعىزدىق. استانا بارلىق قازاقستاندىقتاردى بىرىكتىرەتىن ورتالىققا، ورتاق ماقتانىشىمىزعا اينالدى. قازىرگى كەزدە مۇندا بارلىق ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار ورنالاسقان، وسى جەردە زامانالىق الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدار - وقۋ، مەديتسينالىق مەكەمەلەر، ويىن-ساۋىق جانە ساۋدا ورتالىقتارى قۇرىلعان. قالا بەلسەندى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر، جانە، ارينە، تاياۋ بولاشاقتا ول ءىرى مەگاپوليسكە اينالادى.
- 10 جىلدان كەيىن، ساشا، استانا ۇلكەن، ميلليوندى قالا بولادى. جانە سەن الەمدەگى ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بىرىندە وقيتىن بولاسىڭ. سودان كەيىن سەن بيزنەسكە، بانككە جۇمىسقا ورنالاساسىڭ نەمەسە مەملەكەتتىك قىزمەتشى اتاناسىڭ. سەن ءوزىڭنىڭ قالىڭدىعىڭمەن ءبىز جاساعان تاماشا ساياباقتاردا نەمەسە 50 مىڭ گەكتار اعاش وتىرعىزىلعان استانانىڭ اينالاسىنداعى ورماندا قىدىرىستايسىڭ... سەن ءوزىڭنىڭ ەلورداڭمەن ماقتاناتىن بولاسىڭ، ول سول كەزدە ۇلكەن قالاعا اينالادى جانە سەن ءوزىڭنىڭ ۇلىڭا شاھار 20 جىلدان كەيىن قانداي بولاتىنى تۋرالى اڭگىمەلەيسىڭ. مەن ساعان وسىنى تىلەيمىن جانە وسىلاي بولعانىن قالايمىن! - دەدى پرەزيدەنت».
قۇداي بۇيىرتسا، ءبىزدىڭ ساشا بالاقاي 10 جىلدان كەيىن بولاشاق قالىڭدىعىمەن استانانى قىدىرىستاپ، الەمدەگى ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بىرىندە وقيتىن بولدى. تۋراسىنا كوشسەك، نازارباەۆ اتىنداعى ۇزدىك ۋنيۆەريستەتتە. ويتكەنى، اشىق جەلىدە ەلباسىمىز استانادا نانوتەحنولگيا مەن بيوتەحنولوگيانىڭ قىر-سىرىن تەرەڭ ۇقتىراتىن ۋنيۆەرسيتەت اشىلاتىنىن جانە ول ۋنيۆەرسيتەتكە ءوزىنىڭ اتى-ءجونىن بەرۋگە كەلىسكەنىن جاسىرمادى.
ايتىپ-ايتپاي نە كەرەك، پرەزيدەنت تىكەلەي ەفيردە 2 ساعات 50 مينۋت وتىرىپ ارقيلى ساۋالدارعا جاۋاپ قايىردى. حابار ارناسىنىڭ ەسەبىنە جۇگىنسەك،
حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ماسەلەسى بويىنشا - 6218 سۇراق; تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جانە تكش جونىندە - 5449 سۇراق; زاڭ جانە قۇقىق ءتارتىبى سالاسىنان - 2902 سۇراق; ءبىلىم جانە عىلىمنان - 2308 سۇراق; ادام قۇقىقتارىنا بايلانىستى - 1586 سۇراق; وڭىرلەردەن - 1538 سۇراق; دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنان - 1317 سۇراق; بانكتەر مەن قارجى جۇيەسىنە قاتىستى - 1464 سۇراق; كولىك. ينفراقۇرىلىم جايىنان - 701 سۇراق; مادەنيەت. مادەني مۇرا تاقىرىبىندا - 638 سۇراق ءتۇسىپتى.
جوعارىدا ءتىزىمى كورسەتىلگەن ساۋالداردىڭ اراسىنان ەلباسىنىڭ كوشى-قونعا، اسكەري قارۋلى كۇشتەردىڭ ىشكى الەۋەتىن كوتەرۋگە، پارماتسەۆتيكالىق ءدارى-دارمەكتەردى وزىمىزدە ءوندىرۋدىڭ مۇمكىندىگىنە، شەتەلدەن جۇمىس كۇشىن توقتاۋ ءۇشىن كۆوتا بەلگىلەۋگە، بالاباقشالاردى كوپتەپ سالۋعا، ۇلەسكەرلەردىڭ تالابىن ورىنداۋعا ۇندەپ ءھام تيىسىنشە جاۋاپ بەرگەنى ەرتەڭىنە اركەز الاڭ جۇرتتىڭ كوڭىلىن جادىراتتى. تىكەلەي ەفيردىڭ قارىمتاسى رەتىندە جۇرت تا جىلى لەبىزىن اياعان جوق. ءتىپتى شەتەلدىك ستۋدەنتتەر دە تاڭ قالىسىپ، ويلارىن ورتاعا سالدى. ماسەلەنكي، استاناداعى ەۇۋ-ءنىڭ ستۋدەنتى، تۇركيالىق سينان ەراسلان:
- ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە مۇنداي وقيعا ەشقاشان بولعان ەمەس. وسى قادامى ارقىلى پرەزيدەنت نازارباەۆ وزىنە سەنىمدىلىگىن، ەشقانداي دا سۇراقتان قورىقپايتىنىن كورسەتتى. سەبەبى تىكەلەي سۇراقتارعا، تىكەلەي جاۋاپ بەرۋ وتە قيىن نارسە. ەكىنشىدەن، اقپاراتتىق بايلانىس قۇرالدارىنىڭ بارلىعىن قولدانۋى مەمەلكەتتىڭ عانا ەمەس، ءاربىر ادامنىڭ زاماناۋي تەحنولوگيالارعا ۇمتىلۋىنا، تىكەلەي دامۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىرعانىن كورسەتەدى, - دەپ حابار ارناسىنىڭ تىلشىسىنە اعىنان اقتارىلدى.
ەشقانداي ساۋالدارعا جاۋاپ بەرۋدەن جالتارمايتىن، ءتىپتى 1999 جىلدان بەرى قاراي شاقىرىلماعان وبسە-ءنىڭ جينىن استانادا وتكىزىپ، تمد ەلدەرىنە قاتىستى اتالعان ۇيىمنىڭ ورىنسىز، ارتىق تالاپ قوياتىنىن بەتىنە باسۋعا دايىن ەلباسىمىز مىنا ءبىر تومەندەگى ساۋالدارعا جاۋاپ بەرە كەتكەندە عوي دەيمىز. قاراڭىز:
تاشەنوۆ تۋرالى....
قۇرمەتتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى! قازاقتىڭ ءبىر تۋار قاھارمان ۇلى تاشەنوۆ جۇمابەك اقمەتۇلى قازاق ءۇشىن، ونىڭ ىشىندە بىزدەرگە تەرىستىكتىڭ قازاقتارى ءۇشىن، ۇلى تۇلعا. سسسر باسشىلارىنىڭ قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعان ۋاقىتتا ەلىمەن جەرىن قورعاپ تاقتى دا مانساپتى دا سول ءۇشىن قۇربان قىلعانىن بىزدەن دە ءسىز انىق قانىعىن جاقسى بىلەسىز. سسسر باسشىسى حرۋشەۆ ن. س. جانە دە باسقا پوليتبيۋرونىڭ مۇشەلەرىنە قاسقايىپ قارسى تۇرىپ ايتقانىن «روسسياعا قوساتىن قازاقتىڭ ارتىق جەرى جوق» دەگەن جالىندى سوزدەرىن، ۇلكەن بۋىن اعالار، ودان كەيىنگى بىزدەر، ۇمىتقان جوقپىز. ءسويتىپ، اشىق كۇرەسكە شىققانى ءۇشىن ول وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اتقارۋ كوميتەتىنىڭ كوپ ورىنباسارلارىڭ ءبىرى بولىپ كەتە باردى. بىزگە جەتكەن دەرەكتەر بويىنشا سول وتىرىسقا، ياعني رەسەيگە قازاقتىڭ جەرىن بەرۋ وتىرىسىنا قوناەۆ د. ا. ەكەۋى بىرگە شاقىرىلعان. سول وتىرىستان كەيىن تاشەنوۆ ج. ا. تاقتان دا، باقتان دا ايىرىلدى. ايىرىلعانىنا، بىراق، مويىعان جوق، ويتكەنى قازاق ءۇشىن بولاشاق ۇرپاق ءۇشىن ىستەگەن ءىسى تاق پەن باقتان زور ەدى. قوناەۆ د. ا. باققا باق جالعادى. جەلتوقساننىڭ قايعىلى وقيعاسىنا اكەلىپ تىرەدى. كىشكەنتاي قۇشاعىمەن الىپ جەردى الىپ قالعان وسىنداي تاۋ تۇلعا نەلىكتەن اتاۋسىز قالىپ وتىر؟ تاريح قويناۋىنا كىرگەن 1961 جىلى بولعان وسى ءبىر وقيعانىڭ كەيىپكەرى جۇمابەك اعامىز بولماسا ءبىز ءبارىمىز الشانداپ باسىپ استانادا جۇرەر مە ەدىك؟ «تاۋ الىستاعان سايىن بيىكتەيدى» دەگەندەي وسى قاھارمانىمىزدى ءبىز نەگە توبەمىزگە كوتەرمەيمىز؟ قازاقستاندا قالا، اۋدان تاعى باسقا ەلدى مەكەندەر از با؟ استانانىڭ، پەتروپاۆلدىڭ، پاۆلوداردىڭ اتىن بەرسە دە وسى كىسى ءۇشىن ارتىق ەمەس. تۋعان اۋدانى تۇلعاسىنىڭ اتىن قيماي نەلىكتەن ارشالى اتالىپ كەتكەن؟ وسى اعامىزدىڭ اتىن ماداقتاۋعا تۇرا ما؟ ءسىز نە ايتاسىز؟
حات يەسى: توتى اقمەتقىزى ماۋتباەۆا. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ۋاليحانوۆ اۋدانى، كىشكەنەكول اۋىلى، س. ماليكوۆ كوشەسى 72. تەل. 87154221865 ەلەكتر پوشتا: Zhusanova_ARG@ mail. Ru
حان كەنەنىڭ باسى تۋرالى...
زدراۆستۆۋيتە، نۋرسۋلتان ابيش ۋلى! ۋجە منوگو لەت پراح حانا كەنەسارى حرانيتسيا ۆ ەرميتاجە. كوگدا كازاحستان سموجەت پولۋچيت ەگو پراح ي پوحورونيت كاك سلەدۋەت؟ تاشكەنت.
اۆتورى: يساەۆ م. 16.11.2009 14:24
لاتىن ارپىنە كوشۋ تۋرالى...
بۇل كوپتەن بەرى تالقىلانىپ كەلە جاتقان ماسەلەنىڭ ءبىرى. ايتساق، لاتىن الىپبيىنە كوشۋ مۇمكىنشىلىگى قانشالىقتى؟ ايناش الىبەكقىزى. اقتوبە وبلىسى
اۆتورى: ainawberish80@rambler.ru 16.11.2009 14:16
ءتىل تۋرالى..
كەش جارىق نۇرسۇلتان ءابiشۇلى! مەنiڭ سiزگە قوياتىن ساۋالىم: قازاقستان بويىنشا قازاق تiلiنە تۇگەلدەي كوشە الامىز با؟
اۆتورى: guli_0910@mail.ru 15.11.2009 17:58
قۇرمەتتi ەل باسى نۇرسۇلتان ءابiشۇلى! قازاقستاندا انا تiلiمiز (قازاق تiلi) قاتتى قولعا الىنار ما ەكەن؟ ياعني وسىلاي ورىس تiلiمەن ەگiز بولىپ ءومiر سۇرە بەرەدى مە قازاق ەلiندە؟
اۆتورى: بەيبiت Iزماحانۋلى 15.11.2009 14:33
قۇرمەتتى پرەزيدەنت مىرزا! مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ - بۇگىندە اسىرەسە ءتىل جاناشىرلارىنىڭ جانايقايى، ءارى مىندەتى. سوڭعى زاڭ اكتىلەرىنە ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر شەمىشكەشە كوبەيىپ كەلە جاتقان شەت تىلىندەگى اتاۋلاردى رەتكە كەلتىرۋدە جانە ءتىل تۋرالى زاڭنىڭ تالاپتارىن جۇزەگە اسىرۋعا كەرى اسەرىن تيگىزۋدە. بۇگىندە جەكە كاسىپكەرلەرگە مىنا كورنەكىلىكتەرىڭ دۇرىس ەمەس، دۇرىسى بىلاي بولادى دەپ ايتقان جاي ەسكەرتۋلەرى ءۇشىن بىرقاتار ارىپتەستەرىمىز پروكۋراتۋرا ورگاندارىندا سۇراققا الىنۋدا. كاسىپكەرلەرگە جەڭىلدىكتەر جاسالىپ جاتقانىنا كارسى ەمەسپىز، كەرىسىنشە، ولاردىڭ جۇمىسى جۇرگەن سايىن بيۋدجەتكە قوسىمشا قارجى تۇسەتىنى بەلگىلى. دەگەنمەن، ولارعا جاسالعان جەڭىلدىكتەر نەگىزىندە كورنەكى اقپاراتتاعى ساۋاتسىزدىق بەلەڭ الۋدا. بۇل ماسەلەنى كاسىپكەرلەرمەن كەلىسىپ شەشۋدىڭ جاڭا جولدارىن ايقىنداپ بەرسەڭىز؟
اۆتورى: Aليا Aزبەرگەنوۆa
ءتىل ۇيرەنۋ تۋرالى..
زدراۆستۆۋيتە! مەنيا زوۆۋت ولگا، يا زا مۋجەم، ۋ مەنيا دۆوە مالەنكيح دەتەي. رابوتايۋ پولنىي رابوچي دەن، سۆوبودنوگو ۆرەمەني وچەن مالو، نو پري ۆسەم پري ەتوم حوتەلوس بى ۆلادەت گوسۋدارستۆەننىم يازىكوم! پري مويح پوپىتكاح نايتي وبۋچەنيە كازاحسكامۋ يازىكۋ ۆ ينتەرنەتە (نا كوتوروە يا موگلا بى ۋدەليات دو 10-20 مين ۆ دەن، ۆ رابوچەە ۆرەميا) ك سوجالەنيۋ نە چەگو نەت!!!! زا تو موجنو داجە ەۆريت ۆىۋچيت!؟! زا تۋ سۋممۋ، چتو پرەدلاگايۋت ۆزيات ۋروكي كازاحسكوگو يازىكا نا DVD, موجنو ينديۆيدۋالنو س پرەپوداۆاتەلەم ۋچيت ليۋبوي ينوستراننىي يازىك! سۆيازي س ەتيم ۋ مەنيا ۆوزنيكاەت ۆوپروس، كوگدا يزۋچەنيە كازاحسكوگو يازىكا بۋدەت دوستۋپو دليا يزۋچەنيا؟ ەسلي ەست كۋرسى كازاحسكوگو يازىكا ۆ ينتەرنەتە يلي سكورو پلانيرۋەتسيا، بۋدتە ليۋبەزنى سووبششيت منە ەتوت ادرەس. زارانەە سپاسيبو!
اۆتورى: ritchenko-kz@mail.ru 16.11.2009 15:27
ەسكەرتكىشتەر تۋرالى..
قۇرمەتتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى! قازاق ەلىنىڭ ازاماتتارى رەتىندە وتانىمىزدىڭ جاڭا استاناسىندا «قازاق ەلى» مونۋمەنتىنىڭ اشىلۋىن اسا ريزاشىلىقپەن قوستاي وتىرىپ، وسى سياقتى مونۋمەنتتەر رەسپۋبليكامىزدىڭ ءاربىر تۇپكىرىندە ورنالاستىرسا دا ارتىق بولماس دەگەن ويدامىز. وسى ويىمىزدىڭ ورىندالۋ ماقساتىندا استانادا تۇرعان قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن قۇرۋشى جانىبەك پەن كەرەي حاندارىنىڭ مۇسىندەرىن حان ورداسى سارايشىققا (اتىراۋعا) اكەلىپ قويساق دەيمىز. مۇسىندەردى وڭدەۋ، سارايشىققا جەتكىزۋ جانە ورنالاستىرۋعا كەتەتىن شىعىنداردى ءوزىمىز جيناستىرىپ تابامىز. بۇل شارانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن، ءسىزدىڭ قولداۋىڭىزدى سۇرايمىز.
اتىراۋ قالاسىنىڭ تۇرعىندارى ق.ءىزباسوۆ ا.مۇراتۇلى
muratuly@mail.ru 16.11.2009 16:36
بۇنىڭ ءبارى مادەنيەت. مادەني مۇرا ساناتىنا كەلىپ تۇسكەن ساۋالداردىڭ ءبىر پاراسى. بۇل ساناتتاعى ساۋالدار توپتاماسىنا ءدوي-دالاعا لاققان حاتتارعا دا ورىن بەرىلىپتى. ىشىندە ماڭىزدى، سالماقتى سۇراقتارمەن پىكىر، ۇسىنىستار دا جەتىپ ارتىلادى. الايدا پرەزيدەنت مادەني مۇرا باعدارلاماسى جايىندا عانا جالپى اڭىگمەلەپ وتتى. سول سەبەپتەن دە، كۇرەسىن كۇزەتىپ، قوقىسقا تاستالعان ءاز جانىبەك پەن كەرەي حان ەسكەرتىكىشتەرى مۇسىندەرىنىڭ «مۇسكىن» ءحالى وكىنىشكە قاراي ەلباسىنىڭ مارحامماتتى جاۋاپتارىنىڭ قاتارىنا ىلىنبەي قالدى. وسىعان كۇدىگىمىز بولىپ ءبىز «پرەزيدەنت حانداردىڭ ەسكەرتكىشىنە قاتىستى جاستاردىڭ سۇراعىنا ءۇن قاتا ما؟» دەگەن ساۋالناما جاساعان ەدىك. ساۋالناماعا بارلىعى 143 ادام قاتىسىپ، ونىڭ 55% «جوق» دەپ، 11% «ايتا المايمىن» دەپ جاۋاپ بەرىپتى. ساۋالناماعا قاتىسقانداردىڭ 34%-ى «ءۇمىت ەڭ سوڭىندا ولەدى» دەمەكشى، ەلباسىنىڭ ءۇن قاتاتىنىنان كۇدەر ۇزبەپتى.
مىنە، وسىمەن تىكەلەي جەلى تۋرالى ءسوز دە، ەلباسىنىڭ جاۋابىنا قاراعان ەسكەرتكىشتەردىڭ ءمان-جايى دا ءتامام. بىراق، ۋاقىتشا عانا... سەبەبى، مادەنيەت پەن تاريحتان تۋىندايتىن ساۋالداردان اينالىپ ءوتىپ، ولاردى ۇمىت قالدىرۋ مۇمكىن ەمەس.
«اباي-اقپارات»
