ناتو  باس حاتشىسى اندەرس فوگ راسمۋسسەن اليانس قۇرامىنداعى مەملەكەتتەرگە  ۋكرايناداعى جاعدايعا بايلانىستى اسكەري قورعانىسقا بولىنەتىن قارجىنى كوبەيتۋدى ۇسىندى.

  بۇل تۋرالى 4 مامىر كۇنى نەمىستىڭ Frankfurter Allgemeine Zeitung باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا جاريالاعانىن  تسەنزور.نەت حابارلايدى.باس حاتشىنىڭ ايتۋىنشا، رەسەي قورعانىس شىعىنىن 30%-عا كوبەيتىپ جاتسا،ال كەيبىر ەۋروپا ەلدەرى،كەرىسىنشە، 40%-عا تومەندەتكەن.ناتو-نى سونشالىقتى الانداتقان نە ماسەلە؟ ارينە، بۇگىنگى كۇنى الەم قايتا بولىسكە تۇسكەن كەزدە ءار ەل اسكەري كۇشىنىڭ قۋاتتى بولۋىن كوزدەيدى. مىسالى، اقش ورتالىق بارلاۋ باسقارماسىنىڭ(تسرۋ)  رەسمي اقپاراتى بويىنشا قۇرىلعان دۇنيەجۇزى مەملەكەتتەرىنىڭ اسكەري بيۋدجەتى تىزىمىندە اقش-تىڭ قورعانىس شىعىنى شامامەن 526ملرد.500 ملن.دوللاردى قۇراپ وتىر. كەز-كەلگەن مەملەكەت قورعانىس سالاسىنا مۇنداي كولەمدى قارجى قۇيا المايدى.

   قارۋلى كۇشى مىقتى ەلدەر قاشاندا وزگە مەملەكەتتەرگە ءوز ءسوزىن وتكىزە العان. قورقىتىپ، ۇركىتىپ الەمدى مويىنداتقان ۇلى دەرجاۆالار جەتەرلىك.سوندىقتان دا بولار XXI عاسىردا قارۋسىز-اق بەيبىت تۇردە ديپلوماتيالىق جولمەن كۇردەلى ءتۇيىندى شەشۋ مۇمكىن بولماي بارادى. ءسال قيت ەتسە بولدى اگرەسسياعا بەرىلەدى.

  تاياۋدا، ناقتىراق ايتساق،  22 ساۋىردە  سوڭعى دەرەكتەرگە نەگىزدەلگەن الەمدەگى قورعانىسى مىقتى مەملەكەتتەردىڭ رەيتينگىسى جاريالانعان بولاتىن.  Global Firepower (GFP) يندەكسى بويىنشا انىقتالعان تىزىمگە 106 مەملەكەت ەنگەن.رەيتينگتە كوش باستاپ تۇرعان ۇشتىك –اقش،رەسەي جانە قىتاي. ۋكراينا 21-ءشى ورىندا.

   قىتاي ارمياسى الەمدەگى ەڭ ءىرى ارميا سانالادى.ونىڭ قۇرامىندا 2,3 ميلليونعا جۋىق ادام بار. سونداي-اق، قىتاي ۇكىمەتى بيىل قورعانىسقا بولىنەتىن قارجىنى 12,2 پايىزعا كوبەيتىپ، 132 ميلليارد اقش دوللارىنا جەتكىزبەكشى. رەسمي ستاتيستيكا سولاي دەيدى. شىن مانىندە 200 ميلليارد اقش دوللارىنا جۋىقتايدى دەپ سانايدى كەيبىر ساراپشىلار.

 رەيتينگ مالىمەتىنە سەنسەك، اقش تۇراقتى اسكەرىنىڭ سانى- 1ملن. 430 مىڭ. رەسەي اسكەرى-766 مىڭ. رەسەي كەڭەس ۇكىمەتى تاراعانعا دەيىن  يادرولىق قارۋلار مەن اسكەر سانىن قوسا ەسەپتەگەندە، اقش اسكەري كۇشتەرىن كەز-كەلگەن كورسەتكىش بويىنشا باسىپ وزعان بىردەن-ءبىر كۇش بولدى. قازىردىڭ وزىندە سول دەڭگەيدەن اسىپ تۇسپەسە دە، وزگەلەر ونىمەن ساناساتىنداي دارەجەگە جەتتى. ال اقش-تىڭ اسكەري بازالارى الەمنىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىندە ورنالاسقان. سول ارقىلى بارلىعىن ءوز باقىلاۋىندا ۇستاپ تۇر.

 يادرولىق قارۋ بىلاي تۇرسىن، سول يادرولىق قارۋدىڭ ءوزىن جويىپ جىبەرەتىن راكەتا ويلاپ تاۋىپ جاتقان زاماندا قازاقستانعا دا ارەكەت ەتۋ كەرەك. «قازاقستاننىڭ قارۋلى كۇشى مەكتەپتەگى كورنەكى قۇرال ىسپەتتەس. ءبىزدىڭ اسكەرىمىز ازىرگە تەك پارادتار وتكىزىپ تۇرۋعا عانا جارايدى»  دەگەن پىكىرلەر دە بار. جاسىراتىنى جوق، قارۋلى كۇشتەرىمىزدىڭ قارۋ-جاراعىن، تەحنيكاسىن جاڭارتىپ، سانىن دا، ساپاسىن دا ارتتىرعان ءجون. ارميا- مەملەكەت تۇتاستىعى مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ كەپىلى. سولتۇستىگىمىزدە  رەسەي جاتىر. شىعىستا –قىتاي، باتىستا – مۇحيت اسقان اقش. الەمدىك گەوساياساتتا ەشكىمگە دە سەنىم جوق.

 روزا ىسقاق،

ل.ن.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ 3-كۋرس ستۋدەنتى.

 Abai.kz