اۆتور تۋرالى اقپارات:

شارحان مۇحاممەد-قاناپيا شارحانۇلى 2000 جىلى 11 قاراشادا قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى، مايداكول اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريح فاكۋلتەتىندە جوعارعى وقۋ ورنىن جانە اباي مىرزاحمەتوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ ۋنيۆەرسيتەتىندە ماگيسترلىك وقۋدى تامامداعان. بىرنەشە رەسپۋبليكالىق، وبلىستىقتىق اقىندار ايتىسى مەن جىر ءمۇشايرالارىنىڭ جۇلدەگەرى.

2022 جىلى «ءتاتتى مۇڭ» اتتى كىتابى جارىق كورگەن. كىتاپتا اڭگىمەلەر مەن ولەڭدەرى، كيۋار كودتار ارقىلى اندەرى بەرىلگەن. بۇل كىتاپ  2023 جىلى برايل قارپىمەن جانە اۋديو جازبا تۇرىندە جارىق كوردى.

سونداي-اق، انيمتسيالىق فيلمدەرگە  ستسەنراي جازۋمەن اينالىسادى. قازىرگى تاڭدا «تۇلىم»، «بوزتورعاي»، «سۋىندار»، «ەكى لاق»، «سۋپەر قارلىعاش» سياقتى مۋلتفيلمدەرى بالاپان ارناسىندا كورسەتىلىپ ءجۇر. ول بىرنەشە جيناقتار مەن شىعارماشىلىق ەڭبەكتەرگە قۇراستىرۋشىلىق، رەداكتورلىق جۇمىستار جاساعان. سازگەرلىك پەن سوزگەرلىكتى ۇشتاستىرىپ، 20-دان اسا اۆتورلىق اندەرىن جازعان. مۇحاممەد-قاناپيانىڭ كەيبىر اندەرىن ەلىمىزگە تانىمال انشىلەر، ءوز رەپەرتۋارىنا قوسقان.

بۇگىن Abai.kz وقىرماندارىنا مۇحاممەد-قاناپيانىڭ اڭگىمەلەرىنەن توپتاما ۇسىنامىز...

رەداكتسيا

اەروپورت

اەروپورت. ەسىمى، تۋعان جەرى، وقۋ ورنىنان وزگە ەشتەڭەسىنەن حابارىم جوق، جۇمباق قىزدى شىعارىپ سالماق نيەتتە كەلگەنمىن. ۇشاققا وتىرعىزۋ باستالىپ كەتىپتى. ءسال كەشىككەنىمنىڭ كەسىرىنەن جۇزدەسىپ ۇلگەرمەي قالدىم. كۇتۋ زالىنداعى تەمىر ورىندىقتاردىڭ بىرىنە اقىرىن كەلىپ جايعاستىم. قولىمدا تاتتىلەر تولا قوراپ پەن سۇر كونۆەرتكە سالىنعان الماتى سوسىن الگى قىز تۋرالى حات بار. قارا سومكەمدەگى قويىن داپتەرىمدى سۋىردىم دا، سياسى قالىڭ قالاممەن، شۋماقتاتىپ ولەڭ جازا كەتتىم. ماعان قاراما-قارسى ورىندىققا ەركىن جايعاسىپ العان، جاسى ەلۋلەر شاماسىنداعى ءبىر كىسى تەسىلىپ قاراپ وتىرعانىن بايقادىم. جانىندا، ىشكى تۇيسىكپەن جوبالاۋىمشا جاسى 70-تەن اسقان اكەسى بار ەكەن. قولىنداعى بيلەتىنەن "مەككەگە" بارا جاتقاندارىن وڭاي اڭعاردىم. وقىعان، توقىعان ادام ەكەنى كورىنىپ-اق تۇر. مەنىڭ ولەڭگە شەرىن اقتارىپ جاتقان قالامىم، سىرتتان قاراعان كوزگە، ماحابباتپەن اينالىسىپ وتىرعانىمدى جەڭىل ۇعىندىرادى. جاستىق شاعى جانارىندا كولبەڭدەپ قول بۇلعادى-اۋ، شاماسى. قىزىعىپ قارايدى. ءبىر ساتتە، وقتالىپ ەڭسەسىن تىكتەپ، ماعان:
- بالام، دەدى...
- قۇلاققابىمدى قۇلاعىمنان الدىم. داۋسىن ءالسىن ىرعاقتا ەستىگەن ەدىم.
- ايتا بەرىڭىز!- دەدىم. ۇزاقتاۋ قاراپ تۇردى دا،
- ماعان، جاستىق شاعىڭدى ساتاسىڭ با؟ - دەدى.
- قانشا سۇراساڭ دا، بەرەيىن، تەك ساتساڭ بولدى، - دەيدى.
ويلانىپ قالدىم... ءۇنسىز، وتىرمىن. كۇتپەگەن، ەش جەردەن ەستىمەگەن سۇراق. مۇلدە مۇمكىن ەمەس ۇسىنىس.
- جارايدى، دەدىم. تاڭىرقاعان جۇزبەن بەتىمە باجىرايا قارادى.
- راس ايتىپ تۇرسىڭ با؟- دەيدى.
- ءيا، شىنىم، - دەدىم.
بىراق ءبىر شارتىم بار اعا. كەلىسەر مە ەكەنسىز دەدىم...
- ايتا بەر، سۇرا دەدى. اكەسى دە ءبىزدىڭ اڭگىمەگە ەنتەلەپ، قۇلاعىن ءتۇرىپ قويدى.
- مەن، سىزگە جاستىق شاعىمدى ساتايىن، وتەۋىنە، ءسىز ماعان اكەڭىزدى ساتاسىز با؟- دەدىم...
ءۇنسىز قالدى... اكەسىنە قارايدى، ماعان قارايدى. جانارى جالتاقتاپ، جۇرەگى بەزگەك قاعىپ كەتتى. جاس جۇرەك پەن قاس جۇرەك نەگە مۇقتاج ەكەنىن ەكەۋمىز ءۇنسىز ۇعىندىق. ماعان بەرگەن جاۋابى، اكەسىنىڭ ماڭدايىنان قۇشىرلانا يىسكەپ، نازىك ءسۇيدى... مەن ۇقتىم دا، جىميىپ قارادىم. جاڭبىر جىبىرلاعان اۆتوبۋستىڭ تەرەزەسىندەي، جانارىم بۇلدىراپ كەتتى... قۇلاققابىمدى قۇلاعىما قايتا قىستىرىپ، ورنىمنان باياۋ كوتەرىلدىم.
- اللا نيەتتەرىڭىزدى قابىل ەتسىن، - دەدىم دە، كەتە باردىم....
ىشكى سەزىمىمنىڭ نازىك ىشەكتەرىن ساعىنىشتىڭ سۇلۋ ساۋساعى ايامالاپ شەرتىپ، قۇلاققابىمدا وسى اۋەن ويناپ تۇرعان ەدى.

قۇمالاق

تولەن ابدىكتىڭ اكە اڭگىمەسىن وقىپ بىتكەن بويىم وسى. ادەتتەگىدەي ءار شىعارمادان كەيىن، كەلەسى اڭگىمەگە اۋىسپاي، العان اسەردىڭ بۋىنان ءبىر ءتۇيىن ىزدەدىم. وزەگىمدە ءبىر جىلى سەزىم زىرق ەتە قالدى. ساناما شەشەمنىڭ پايعامباردىڭ سۇيىكتى اسىنا اينالعان قۇرمانىڭ كەپكەن سۇيەگىنەن سالاتىن قۇمالاعى ساپ ەتە قالدى. بالا كۇنىمىزدە، مەن نەمەسە اپكەلەرىم ۇلكەن دوداعا تۇسەر الدىن، شەشەم بايعۇس ءتۇن جارىمدا، اق ماتاسىن الديلەپ قۇمالاق اشىپ وتىراتىن. كەيدە باسىنا تارتقان اق ورامالىن جايا سالاتىن. جۇماقتىڭ ءيسى سىڭگەن جاۋلىقتان جامان حابار كەلمەيتىن. ءار قۇمالالاق سالعان سايىنعى ايتىلار ءسوزىنىڭ مازمۇنى مەن ءماتىنى دە وزگەرمەيتىن. سوندا دا بۇگىن ءبىر جاڭا جاڭالىق الاتىنداي اڭتارىلىپ قاراپ وتىرامىز.

"بەل بەكەم، ماڭداي اشىق! جۇرەك قاعىس جىلدام. وقشاۋلانىپ جەكە جاتاتىن ءبىر قۇمالاقتى ادەيى الىپ قالا ما بىلمەيمىن، ايتەۋىر، ءسۇيىنشى حابار عوي مىناۋ" - دەيتىن، كوڭىلگە قۋانىشتان قىلاڭ تاستاپ. باستىسى "اللا جاق" دەپ بىتىرەدى، سوسىن. سول ايتقان سوزدەرىنە جۇماقتان سۇيىنشىلەنگەندەي كۇمانسىز كامىل سەنەتىنبىز. شەشەمنىڭ جاقسى سوزىنەن كەيىن عانا قوبالجۋدان ارىلىپ الاڭسىز ۇيقتايتىنمىن. وسىنىڭ ارقاسىندا جۇرەككە تارتقان تارازىدا  ءۇمىتتىڭ سالماعى اۋىرلاي تۇسەتىن. ءتىپتى، اكەم دە الىس ساپارعا شىعاردا كەلىنشەگىنە جول جورىتاتىن(ەركەلەگەندەسى بولار)...

قازىر ويلانسام، بۇل ءبىزدىڭ ىشكى تولقۋىمىزدى باسۋعا ارنالعان انامنىڭ ايلاسى ەكەن عوي! باۋىر ەتى بالاسى ۋايىمعا تۇنشىعىپ، قورقىنىشتىڭ قۇرساۋىنا ىلىنگەندە،  سەنىمدىلىگىن كۇشەيتۋگە ارنالعان عۇرىپقا سىڭگەن موتيۆاتسيالىق ءتاسىلى. نە دەگەن ۇلى پسيحولوگيا دەسەڭشى.

كۇللى ءزاۋزاتىڭا جەتەتىن ميراستاي...

(كەيدە قانداي اكە بولادى ەكەنمىن ءوزى؟ - دەگەن سۇراق سانامدى سۇلىكتەي سورادى.)

ازىرگە انامنىڭ تاربيە ساباقتارىن ەگجەي-تەگجەيلى زەيىنمەن، ۇساق-تۇيەگىنە دەيىن زەر سالىپ، الىپپەسىنەن باستاپ قايتالاپ جاتىرمىن. بالالىعىمدى سۇيگەنىمدەي ساعىنىپ وتىرمىن. مەن ءۇشىن انامنىڭ ءبارىبىر دە باقسىلىعىنان جاقسىلىعى باسىم...

انام اۋىلداعى اكەمنىڭ كوزىندەي جادىگەر بوپ قالعان قاراشاڭىراقتا، قازىر سول قۇمالاعىمەن ءوزىن الداپ، ءبىر قۇمالاقتى قاتاردان وقشاۋ ءبولىپ الىپ، بىزدەن ءسۇيىنشى كۇتىپ وتىرعان شىعار...

دۇمشە

بىردە ءدىن وكىلدەرىنىڭ كونفەرەنتسياسىن وتكىزدىك. ءبىرشاما دىنگە شىن بەرىلگەندەر مەن كۇن كورىنگەندەر بولدى. اراسىندا اڭگىمەسى دىرداي، ىسكە كەلگەندە جۇرداي ادامداردى دا ءجيى كەزىكتىردىم. وسى ۋاقىتقا دەيىن مەن قۇدايدى قانشالىقتى سۇيەتىنىمدى قۇدايدان وزگە ەشكىمگە دالەلدەگىم كەلمەگەن.  ودان وزگەلەرگە دالەلدەۋگە مىندەتتى دە ەمەسپىن دەپ ويلايمىن. كۇللى جاراتىلىستىڭ وزەگى سەنىم. بارلىق تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ تۇيىسەتىن نۇستەسى وسى. بۇل تەك ادامزاتقا عانا قاتىستى تۇسىنىك ەمەس. مىسالى، جىلقى ساعان سەنبەسە مىنگىزبەس ەدى، سيىردا سيپاتسىن با؟! سەنىم ولگەن كۇنى سەندە ولەسىڭ.

كونفەرەنتسيا زالىنان شىققان بىرنەشە يمامدار مەنەن ناماز وقيتىن ورىن سۇرادى. بىزدە ونداي ارنايى ورىننىڭ جوعىن ايتتىم.

- قىزىقسىڭدار، بۇل قانداي كىتاپحانا ءوزى دەيدى ءبىر يمەكەڭ...

- بۇل جەر مەشىت ەمەس، كىتاپحانا. ناماز وقيتىن ەمەس، كىتاپ وقيتىن جەر دەدىم، ونىڭ مادەنيەتسىز ساۋالىنا  ازداپ ىزالانىپ. دەسە دە، ءبىر كابينەت تاۋىپ بەردىم.

ناماز وقىپ بىتكەسىن الگى يمەكەڭ الگى كابينەتتەن جانىنداعى سالدەسى ءساندى كىسىمەن بىرگە شىقتى.

جايناماز جوق، نە سۇمدىق دەيدى ماعان.

- باۋىرىم، نەگە جايناماز قويمايسىڭدار، جانىنداعى كىسىنى ساۋساعىمەن ماعان نۇسقاپ، بۇل كىسى جوعارى دارەجەلى مىقتى عالىم، جايناماز جوق، جەرگە وقىدى، - دەپ شۇيگىلەدى ماعان. ىشىمدە تۇنشىقتىرىپ تۇرعان اشۋىمنىڭ اۋزىدىعىن بۇدان ارمەن ۇستاۋ مۇمكىن ەمەس ەدى.

- اعا، اللانىڭ الدىندا ءبىز ءبارىمىز بىردەيمىز دەگەندى سىزدەرەن ءجيى ەستۋشى ەدىم دەدىم. عالىم دا، يمام دا ءتاتتى ۇرلاعان تەنتەكتەي قيپاقتاپ قىزارىپ كەتتى. جان تازالىعى لايلانعان ساتتەن باستاپ، ءتان تازالىعى بۇزىلادى.

ءتۇس

مەن ونى بۇگىن تۇندە تۇسىمدە كوردىم...ول مەنىڭ تۇسىمە ومىرىمدە ءبىرىنشى رەت كىرىپ تۇر ەكەن. ول سونداي سۇيكىمدى بولدى. وتە پاك. كوڭىلى اق، نيەتى مۇنتازداي تازا. جۇرەگىنە توزاڭداي كىر جۇقپاعان، جانارى ءمولدىر ءارى تۇپ-تۇنىق. كۇلكىسى - ول ەندى وتە شىنايى. سويلەگەنى سونداي ءتاتتى. ەشتەڭەدەن حابارى جوق بەيكۇنا.

ول اكەسىنىڭ مويىنىن قۇشىرلانا ءبىر يىسكەدى دە، سول جاق قولىنىڭ جوعارى جاعىنداعى جۇمساق جەرگە باسىن قويىپ ەركەلەدى. وعان وسىلاي جاساعان ۇنايتىن سياقتى. ءيا، ۇنايدى ەكەن. قاتتى قۇشاقتايدى. ءيا، ول جەر قۇشاق دەپ اتالادى.(مەنىڭشە جۇماق ول - قۇشاق سياقتى. ەڭ جىلى ساتتەر تەك قۇشاقتا بولادى جانە قۇشاقتاسقان ۋاقىتتا)

سوسىن، ول اناسىنىڭ تىزەسىنە باسىن قويدى. اناسى ىستىق الاقانىمەن باسىنان سيپالادى. ول سونداي باقىتتى كەيىپتە ماۋجىراي باستادى.

مەن وعان ەشتەڭە ايتا المادىم. ءۇنسىز قاراپ تۇردىم. ءتىلىم بايلاندى دا قالدى. تۇسىنەسىڭ بە؟ سەنىڭ الدىڭدا وتە اۋىر سىناقتار كۇتىپ تۇر، دايىن بول، - دەپ ايتقىم كەلدى. بىراق، ايتا المادىم. ونىڭ باقىتتى بالالىعىن بۇزعىم كەلمەدى... ويانىپ كەتتىم، تاڭ ءالى اتپاعان ەكەن...

وزگە الەم

جول. كەشە ءتۇس اۋعان شاقتان، ءالى پويىزدامىن. ەشتەڭە جازۋعا زاۋقىم سوقپادى. ادەتتە، ساپار سانامدى تۇرتكىلەيتىن. تەك كىتاپ وقي بەرەمىن. سوڭعى بەس ايدا، ءبىرشاما قالاعا ساپارلادىم. دەسە دە، جانىما ىستىعى وسى جولعىسى ەدى. اناعا اپارار جول…
كۋپەدەگى ەگدە تارتقان ەكى ايەل كىسى ساپارلاس كورشىلەرىم. اپكەلى-سىڭىلىلەر ەكەن. انالارىنىڭ باسىنا بارىپ قۇران وقىتپاق نيەتتە تۋعان جەرگە تارتىپ بارادى…
كىتاپ وقىپ وتقانىمدى كورىپ، اپكەسى:

- كوپ وقيسىڭبا بالام، دەدى.
- كوپ دەۋگە كەلمەس.
- كىتاپ وقيتىندار قيالي بولماي ما؟
- ادامنىڭ ءبارى قيالي، - دەدىم.
- وندا، سەنەن سۇرايىنشى پاراللەل الەمگە سەنەسىڭ بە؟ - دەپ سۇرادى.
- ارينە، دەدىم…
- مەندە، ءبىر قىزىق جاعداي بولعان. ول تۋرالى باسقالارعا ايتسام كۇلەدى. اعام دارىگەر ەدى. ول بۇل تۋرالى ەشكىمگە ايتپا، ايتپەسە سەنى جىندىحاناعا جابادى دەگەن سوڭ كوپ ايتپايتىن بولدىم. ساعان ايتسام تىڭدايسىڭ با، بالام؟!
- ماعان وتە قىزىق. قۇلاعىم سىزدە،- دەدىم.
ستۋدەنت كەزىم. شىمكەنت قالاسى. كەشقۇرىم ۋاقىت. جاتاقانانىڭ جابىلۋىنا از ۋاقىت قالعان سوڭ قۇربىلارىمىزبەن جۇگىرىپ كەلەمىز. كوشەدەن جۇگىرىپ وتە بەرگەندە، ارتقى جاعىمىزدا ءبىر كولىك كوشە جارىعىنا جاۋاپتى بورەنەگە سوعىلدى. جالت قارادىم. بورەنەنىڭ جارىعى جىپىلىقتاپ تۇر. دەرەۋ الدىما قايتا بۇرىلىپ قاراعانىم سول ەدى، بەتىمنەن تۇسىنىكسىز ءبىر پەردە سيپاپ وتكەندەي سەزىم بولدى. دالا جاپ-جارىق. اينالا تىم-تىرىس. وسىمدىكتەر جابىسىپ وسكەن، بيىك-بيىك عيماراتتار. سۋدىڭ داۋسى ەستىلەدى. الگى قالادا، ءبىر اۋەن اقىرىن ويناپ تۇردى. كەنەت ماعان قاراي، ءبىر ادامنىڭ جۇگىرىپ كەلە جاتقانىن بايقادىم. زارەم كەتىپ، كىمسىڭ، جولاما دەپ ايقايلايمىن. جانىما اپتىعىپ كەلىپ توقتادى. جاس جىگىت ەكەن.
- سەن كىمسىڭ، - دەدىم. ەسىمىم الماس. سەندەردە 3 كۋرس ستۋدەنتىمىن. مۇندا، قايدان ءجۇرسىڭ، ءوزىڭ؟- دەپ جىميىپ كۇلدى.
مەن بىلمەيمىن دەدىم. بۇل قالادا سەندە ءبىرىنشى رەت كەپ تۇرمىسىڭ؟ - دەدى الگى الماس.
- ءيا، كەرەمەت جەر ەكەن. ازداپ، اسىعىسپىن. بۇگىن اكەمنىڭ تۋعان كۇنى. ايتپەسە سەنى قىدىرتار ەدىم دەيدى. وسى كەزدە بىرەۋدىڭ ارقامنان جۇلقىلاي تارتىپ جاتقانىن بايقادىم. ويان دەپ، بەتىمنەن سابالاپ جاتقان قۇربىمنىڭ بەينەسىن سولعىن بايقاپ ەسىمنەن قايتا ايىرىلدىم.
كوزىمدى اشقانىمدا ارۋحانادا ەكەنىمدى ءتۇسىندىم. قولدارىم مەن اياقتارىمدى توسەككە تاڭىپ بايلاپ تاستاپتى. توسەكتەن جۇلقىنىپ، سىلكىنە ايعايعا كوشتىم. مەدبيكە جۇگىرىپ كەلدى. ىزىنشە قۇربىم دا ىلەسە كىردى.
- ۋف، وياندىڭ اۋ اقىرى دەدى.
مەنى نە ءۇشىن بايلاپ تاستادىڭدار؟ - دەپ سۇرايمىن.
- تۇسىنىكسىز ساندىراقتاپ، جىلاپ، بىزگە يە بەرمەگەن سوڭ بايلادىق، - دەدى.
قۇربىم سەندە سترەسس پە، الدە باسقا ما دارىگەر ايتەۋىر بالكىم قۇس قايتقاننان بولار ەسىن جوعالتقان دەدى. كوزىمنىڭ جاسى تىيىلمايدى. ەكى كۇننەن سوڭ اۋرۋحانادان شىقتىم. جاتاقحاناعا بارعان سوڭ، قۇربىمنان بىزدە ءۇشىنشى كۋرستا الماس دەگەن جىگىت وقيدى ما دەپ سۇرادىم. ول ماعان تاڭدانا قاراپ، نە ءۇشىن سۇرادىڭ دەدى. ءجاي مەن ونى تۇسىمدە كورگەن سياقتىمىن دەدىم. قۇربىم، ءسال كۇڭىرەنىپ، ءبىز جاتاقحاناعا اسىعىپ قايتقان ءتۇنى، بورەنەگە سوعىلعان كولىك ەسىڭدە مە؟
- ءيا، ەسىمدە.
- سول كولىكتە، الگى سەن سۇراپ تۇرعان الماس بولعان. ول وقيعا ورنىندا قازا تاۋىپتى. كولىكتى اكەسىنىڭ تۋعان كۇنىنە سىيلاۋعا سول كۇنى العان ەكەن. بىراق، بۇيىرماپتى دەدى. جۇرەگىم زىرق ەتە قالدى دەدى، - الگى اپكەم. ونىڭ سۋرەتىن تاۋىپ قاراعانىم سول ەدى، ءدال ءوزى. مەن كورگەن الماس. ول باسقا ومىرگە كەتتى. وسىمدىكتەر ورالعان بيىك عيماراتى بار قالاعا.
ال، شوقان! سەن بۇل ايتقاندارىما سەنەسىڭ بە؟
- ارينە، اپاي! ءسىز جىندى ەمەسسىز. بۇل عاجاپ وقيعا. تەك ءسىزدى تۇسىنەتىندەر مەن سىزگە سەنەتىندەر از. ال، مەن سىزگە سەنەمىن. بۇل جاققا مەندە باسقا ومىردەن كەلگەنمىن دەپ كۇلدىم. ماعان تاڭدانا ءبىر قارادى دا، ء‘دال ايتتىڭ’ دەپ قارقىلداپ كۇلدى…

ۇرى

ول كانىگى ۇرى. قولىنا سۇعاناقتىڭ سۇيەل سالعانىنا بيىل ءۇش جىل تولادى. ادام قاراسى قالىڭ جەردە ايلاسىن ىسكە وڭاي-اق اسىرىپ ءجۇر. الاياقتىعى تولىققاندى ادەتكە اينالىپتا كەتكەن.

بۇگىن ول، كەشكىلىك جيىرما بەسىنشى ترولەيبۋسقا وتىردى.

ول مىنگەننەن 4 ايالدامادان سوڭ، جول اقىسىن تەكسەرۋشى ءمىندى. ونى ۇرى بايقامادى. الگى ۇرىنىڭ كوك تيىنى جوق. بىتكەن جەرىم وسى-اۋ، ءسىرا دەپ، ساسقاننان قوس جانارى الاقتاپ كەتتى. تەكسەرۋشى ودان بيلەتىن سۇرادى. ابىرجىپ، كىبىرتىكتەپ سىلتاۋ ايتا باستادى.

ونىڭ جانىندا جاسى شامامەن الپىستان اسقان تورسىق مۇرىن، قارا تورى اجەي وتىرعان ەدى. بالام بۇل بالانىڭ جول اقىسىن مەن تويلەسەم بولادى ما؟ دەپ جىميعان نۇرلى ديدارمەن سۇرادى. جۇرەگىندەگى مەيىرىم جۇزىنە شىعىپ-اق تۇر ەكەن.

- جارايدى، اجەي تولەڭىز!

- قازىر بالام، دەدى دە، سومكەسىنە قولىن سالىپ ءاميانىن ىزدەي باستادى.

سومكەسىن قانشا توڭكەرىپ قوپارعانىمەن بىراق ەشتەڭە تابىلمادى. سەبەبى بۇل كەزدە ءاميان الگى ۇرىنىڭ قالتاسىندا بولاتىن. ءار ويدىڭ سوڭىندا ءبىر ءتۇيىن بولماسا، قۇنى ءبىر تيىن بولادى.

جۇما

دانيار بۇگىن وقۋىنىڭ اقشاسىن تولەيتىن سوڭعى كۇنى بولعان سوڭ، تاڭ اتىسىمەن جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي جانۇشىرا جۇمىس جاساپ ءجۇر. قايتسە دە، كەشكى 6-عا دەيىن ۇلگەرۋى كەرەك. بۇل جىگىت تە، الماتىنى جاۋىن قۇرتتاي جايلاعان كۋرەرلەردىڭ ءبىرى. الماتى قوناق ۇيىنە اكەلەگەن تاپسىرىسىن ورىنداپ شىعۋ بويىنا، قوناق ءۇيدىڭ ەسىگىنىڭ قۋىسىنان الاقانداي ءبىر نارسەنى جانارى شالىپ قالدى. قىزىققۇمار جىگىت لەزدە جۇگىرىپ، كەلدى.
قازاقى ويۋمەن كومكەرىلىپ تۇرىپ، بىلعارىدان جاسالعان قارا ءاميان ەكەن. زيناعا شاقىرعان بيكەشتەي، ءناپسىسىن قىتىقتاپ، قاعاز اقشالارىنىڭ شەتى كورىنىپ جاتىر. ءىشى تولا اقشا سياقتى. دانياردىڭ ساناسىندا سان ءتۇرلى وي لىپىڭ ەتەدى. ءدال بۇگىن مۇقتاجدىققا باس ۇرىپ تۇرعاندا، كوكتەن كەلگەن قانداي ولجا دەپ اڭتارىلىپ قالدى. بىراق، بويىنداعى تاربيەنىڭ تامىرى تىم تەرەڭدە ەكەن. اتا-اناسىنىڭ ەكەن جەمىسى. وزىنە تيەسىلى ەمەس دۇنيەنى قوناق ءۇيدىڭ كۇزەتشىسىنە تابىستادى. كۇزەتشى - ەگدە جاستاعى ەر كىسى ەكەن.
-بىرەۋ جوعالتىپ العان سياقتى. سانىن سابالاپ، زار قاقساپ قالعان شىعار، ىزدەپ كەلسە بەرەرسىز دەدى،- دە، امەريكاندىق پوني اتتارىنان اۋمايتىن ەلەكتروندى موپەدىنە جايعاسىپ كەلەسى تاپسىرىسىنا اسىعىپ كەتتى. كۇزەتشى قارا ءامياندى قولىنا ۇستاپ، باسىن يزەگەن كۇيى قالىپ كەتتى. بۇل جەردەگى دانياردىڭ ادامگەرشىلىگى وقىستان جولىققان ءامياندى، اللادان كەلگەن سىي دەپ ەمەس، سىناق دەپ تۇسىنگەنى. جەلمەن جارىسىپ، ويمەن الىسىپ كەتىپ بارادى...ء(وزىنىڭ جاساعان ىسىنە ىشتەي ريزا!)
ال، الگى كۇزەتشى جىگىتتىڭ، قارا ءامياننىڭ قۇنداعىنداعى قاعاز بۋماعا قۇلقىنى قۇلدىق قۇلىپ، ءناپسىسىن نوقتالاي المادى. (ىشىندەگى سايتان ويانىپ، ارانىن لاستادى. نيەتىنە داق سالىپ، پيعىلىن ارباپ بۇردى. اق جولىنان تايدىردى.)
كۇزەتشى اينالاسىنا تۇلكىكوزدەنىپ بارلاپ، ءبىر قارادى دا، قالتاسىنا سۇڭگىتە سالدى. ۋف، دەپ ماڭدايىنىڭ تەرىن ءسۇرتىپ، ءجۇزى جىمىسقىلانىپ جىميىپ قويادى.
بۇل جۇما كۇنى بولعان وقيعا. قۇدىرەتتى كۇشتى حاھ تاعالا پەندەلەرىنە ساۋاپتى دا، كۇنانى دە ۇلەستىرىپ، ءادىل ءبولىپ بەرىپ جاتىر. تاڭداۋ وزىڭدە عوي، جارىعىم!

Abai.kz