جوكەي باتىردىڭ ورالۋى. كۋرنوسوۆتارمەن كەزدەسۋ
ەلى ءۇشىن ەشتەڭەدەن تايىنباعان ەرلەر تۋرالى جازىلماعان، ايتىلماعان دۇنيەلەر جەتەرلىك. سونداي ەرلەردىڭ بىرىمەن كەزدەسۋىمنىڭ ءبىر ءساتىن – كوزبەن كورىپ، قۇلاعىممەن ەستىپ كوڭىلىمە تۇيگەنىم، قانشاما جىل وتسەدە ۇمتىلار ەمەس.
... وتكەن عاسردىڭ 1955-56 جىلدارى الاتاۋ باۋىرايىنداعى باتپاقتىبۇلاق جايلاۋىندا ءشوپ شاۋىپ جاتقانبىز. اراسان كولحوزىنىڭ بويداق ءىرى قارا مالى سوندا قىستايتىن. بريگاديرىمىز (مارقۇم), اۋىل ازاماتى اەنوۆ ەسىمجان ەر تۇلعالى، وتە سابىرلى، كەڭپەيىل ءارى قاراپايىم، جانى جايساڭ ادام بولاتىن. كۇندەلىكتى جۇمىس باسىنا بىزبەن بىرگە بارىپ، قاسىمىزدا ءجۇرىپ، بىرگە قايتادى. وتە كىتاپقۇمار جان. وزىمەن الا بارعان كىشىرەك ءبىر شامادان تولى كىتابى بولعان. سول ەكى-ءۇش ايدا بىرىمىزگە ءبىر اۋىز ارتىق ءسوز ايتىپ كورگەن ەمەس. ءبىز دە ول كىسىنىڭ ءبىر ايتقانىن ەكى ەتپەي ورىنداۋعا تىرىساتىنبىز. ءجونسىز سويلەمەيتىن دە. ەسەكەڭ ءبىر كۇنى، اياق استى تۇسكە تامان، جۇمىستى توقتاتىپ، قول بۇلعاپ ءبارىمىزدى شاقىرىپ الدى. جۇمىس ءجۇرىپ جاتقان قاربالاس شاقتا، ءبىر كەمشىلىك بولىپ قالدى ما دەپ الاڭداپ، قاسىنا كەلدىك. بىزگە ويلانا قاراپ تۇرعان ول سالماقتى ۇنىمەن: «سەندەر اراساننىڭ ورتالىعىندا جەرلەنگەن قىزىل ارميا لەيتەنانتى كۋرنوسوۆتى بىلەسىڭدەر مە؟»، – دەدى.
ءبىز بەلىتىندىگىمىزدى ايتتىق. ۇلكەندەر: «بارلىق ميتينگى- پاراد سول جەردەن باستالىپ وتپەۋشى مە ەدى» دەسە، جاستار جاعى: «كەزىندە بىزدەردى پيونەرگە قابىلداعاندا، كومسومولعا وتكەندە، باسىنا بارىپ گۇل شوعىن قوياتىنبىز» دەستىك.
– ءجا، وندا جارايدى. ال سول ادامدى اتقان كىسىنىڭ اتى-ءجونىن كىم ايتا الادى؟ – دەگەندە ول جايىندا تام- تۇم بىلسەك تە ءۇنسىز قالدىق.
– جارايدى، وندا سول كۋرسونوۆتى اتقان نۇرمۇحامبەت جوكەي مەرگەن مىنا كورشى ساعابۇيەن جايلاۋىنا بۇگىن كەلىپتى، – دەگەندە، ءبىر قورقىنىش سەزىم بويىمىزدى بيلەپ كەتتى، توڭىرەكتەگى قىرات- قىراتقا، قاراعاي-قاراعايدىڭ اراسىنا قاراپ-قاراپ قويامىز. ءبىر شەتىنەن اقبوز اتىن ويناقتاتىپ، بىزگە قاراي شاپقىلاپ شىعا كەلەتىندەي كورىندى. ۇلكەندەر جاعى ەندى ساق بولاتىن بولدىق-اۋ دەسىپ قالدى. بىزدەر دە بريگادير ەندى، «ساقتانىپ جەكە جۇرمەڭدەر» دەپ ايتادى-اۋ دەپ، كۇتىپ تۇرمىز.
جوق ولاي ەمەس ەكەن. بريگادير قازىر ءبارىڭ دە جۇمىستى تەگىس دوعارىپ، تۇستىككە دە بارماي، سوندا بارالىق، مەرگەندى كورەلىك، سول جاقتان اۋقاتتانايىق دەگەندە، العاشىندى تاڭىرقاپ قالعانىمىز راس. بالالار الاقايلاپ، ات-وگىزدەرىن دوعارىپ، ۇلكەندەر ات ەرتتەپ مىنگەنشە شىداماي، وگىزدەرىنە مىنگەسىپ، لەزدە-اق قىر اسىپ كەتتىك. بارساق، شەت-شەتى ءزاۋلىم قاراعاي، ورتاسى كەڭ جازىق القاپقا ەل ەندى قونىستانىپتى. جاڭادان تاپتالعان بالاۋسا ءشوپتىڭ جۇپارى مەن قاراعايدىڭ ساف تازا ءشايىر قىشقىلتىم حوش ءيىسى مۇرنىڭدى جارادى.
قاراقۇرىم حالىق، قاربالاس ەل، بىرەۋدى بىرەۋ ءبىلىپ بولمايدى. ءار جەردە ءتۇتىن بۋداقتاپ، قازان اسىلىپ، كەي جەردە جاڭادان جەروشاق ورنى قازىلىپ، ارىدا ەكى-ءۇش قازاق ءۇيدىڭ شاڭىراعى كوتەرىلىپ، بەرىدە مال سويىلىپ، ەتى بورشالانۋدا. ءبىر مۇرتتى، كەلبەتتىلەۋ جىگىت ءداۋ اق قويدى كوپشىلىك الدىندا اتىنان جەرگە جايلاپ ءتۇسىرىپ، ەل نازارىن وزىنە اۋدارا، «قىستاي بايلانعان قوي ەدى» دەدى. قوي الدىڭعى ەكى اياعىمەن ايۋداي بولىپ شوقيىپ وتىر، سەمىزدىكتەن ارت جاعىن كوتەرە الاتىن ەمەس. «ۇلىمنىڭ سۇندەت تويىنا ارناپ ەدىم، ەندى باتىردان بالاما باتا الايىن دەپ الىپ كەلدىم»، – دەدى ول.
بەس-التى قازاق ءۇيدىڭ ورتاسىنداعى ەڭسەلىلەۋ ۇيگە تامان جاقىندادىق. ءۇيدىڭ ىرگەسىن كوتەرە ءتۇرىپ، بايلاپ قويىپتى. كوپپەن بىرگە سىعىلسا ىرگەگە دە جەتتىم-اۋ، باسپالاپ ىشكە سىعالاسام، ءۇي تولعان ادام. ناق توردە شاعىن دەنەلى، ۇستىنە اق جىبەك شاپان با، سۋلىق پا كيگەن، جەڭىل سۋسار بورىكتى اقسارىلاۋ، دومالاق بەت، سۇلۋشا ادام سويلەپ وتىر. جاس شاماسى الپىستىڭ اينالاسى. قاسىمداعىلاردان سۇراپا ەدىم. ولار سىبىرلاي سويلەپ، انا سويلەپ وتىرعان ادامىڭ، ناق باتىر جوكەيدىڭ ءوزى دەگەنى. قارايمىن: ەلدەن ارتىق ەشتەڭكەسى بايقالمايدى. ءسوزى دە سىپايى، ىشتەي كوڭىلىم تولىڭقىراماي، باتىر-باتىر دەگەنگە باۋىرجانداي سوم دەنەلى، ءوڭى سۇستى، داۋىسى زور، وڭىنەن ادام سەسكەنەتىندەي جان شىعار دەپ ويلاعام. سودان ءبىراز وتىرىپ ءسوز تىڭداسام، ەل جوكەي مەرگەننىڭ نەبىر ەرلىك ىستەرى جايلى، ايتىپ تاڭداندىرا ءتۇستى. سوندا عانا راسىندا باتىرلىق بويدا ەمەس ويدا، بىلەكتە ەمەس، جۇرەكتە دەگەن ناقىل ءسوز وسى كىسىدەي جاندارعا ارنالعان-اۋ دەگەن وي كەلدى باسىما.
... يا، ول كەز ەل باسىنا كۇن تۋىپ، جەر تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇرعان اسىرا سىلتەۋ زامانى ەدى. باي ادامدار تۇگەل ۇستالىپ، تالايى اتىلىپ، بار مۇلىك، مالدارى تاركىلەنىپ، ىشكى رەسەيگە ۆاگونعا تيەلىپ جونەلتىلىپ جاتتى. قالعاندارىن سوناۋ قيىر ششىعىستان باستاپ ءسىبىردىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىنە جەر اۋدارىپ، ارتىنان ورتاشاسى مەن كەدەيلەرىنىڭ قولداعى بار مالدارىن، ۇراداعى استىقتارىنا شەيىن جيىپ العان. قولدارىندا نە مالى جوق، نە ءىشىپ-جەرگە تاماق جوق حالىق جاپپاي اشىعىپ، ادام بالاسى بۇرىن-سوڭدى كورمەگەن قيىن جاعدايعا ۇشىراي باستاعان ۋاقىت ەدى. باسقا جاسار دارمەنى قالماعان زاماندا ەل اراسى ەرسىز بولعان با؟! «التىن – جەردەن، جاقسى – ەلدەن شىعادى» دەگەندەي، ەلىم دەپ ەڭىرەگەن ەرلەرگە سىنالار شاق تۋدى. قالىڭ جۇرتتى اشارشىلىقتان امان الىپ شىعۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى كورشى قىتاي جەرىنە اسۋ عانا بولاتىن. ەل ىشىنەن تاۋەكەلگە بەل بۋعان ەرلەردىڭ بىرەگەيى جۇماي نۇرمۇحامبەت جوكەيۇلى ەدى. قۇرالايدى كوزدەن اتقان مەرگەن ءارى بالۋان جىگىت.
ەل ول جاققا دا وڭاي اسىپ كەتە المادى.
قانشا شىعىنمەن جەتكەنى جەتىپ، جەتپەگەنى شەكارا كۇزەتىنىڭ وعىنا ۇشىپ، قيىن اسۋدا قۇزعا قۇلاپ، ودان ارى امان وتكەندەرىن باسقا ۇلتتىڭ باسبۇزارلارى توناپ، اش-جالاڭاش بوسقىنداردىڭ ايەلدەرىنىڭ التىن سىرعا، جۇزىكتەرىن تارتىپ الىپ، الدىلەۋ ەرلەرىن قۇل ەتىپ، كوڭىلدەرىنە ۇناعان ايەلدەردى زورلاپ الىپ كەتىپ جاتتى.
ەل ءىشى جوكەيدىڭ قىتايعا قاراي العاش وتكىزگەن توبى جايلى بىلاي اڭگىمەلەيتىن:
شەكارادان تاڭعى تالما ۋاقىتتا ءوتىپ، باس-اياعىمىزدى تۇگەندەپ، سوڭعى اسۋدان وتىسىمەن جوكەي تۇندەلەتىپ ءبىر ات اكەپ، سويعىزىپ، سۇرپى ەتىن ءپىسىرىپ الدەنىپ، قالعانىن ارتىپ الىپ ءجۇرىپ كەتەدى. بارىنە ەسكەرتكەنى، جولاي كەزىككەندەرگە اسۋدا مەرت بولعان بيەمىزدىڭ ەتى دەپ ايتۋ. ايتقانداي-اق، 7-8 شاقىرىمنان كەيىن ەكى قارۋلى سالت اتتى كوشتى توقتاتىپ ءتىنتىپ، مىنا ەتتى قايدان الدىڭدار دەپ سۇرايدى، بۇلار باعاناعى كەلىسىمدى ءسوزدى ايتادى. نەشە ايەل، نەشە ەركەك ەكەنىن ساناپ، باستاۋشىلارىڭ مەنىمەن جۇرەسىڭدەر دەپ ءامىر ەتىپ جوكەيدى ەرتىپ، قالعانىنا ەكىنشىسىن قاراۋىل قىلىپ تاستاپ ءجۇرىپ كەتەدى. اۋىلعا جاقىنداعاندا باس بارىمتاشىنىڭ ءۇيىن كورسەتىپ (كوك داربازا قورشاۋلى) بارا بەر، دەپ ءوزى كىدىرىپ قالادى. جوكەي كەلىپ اتىنان ءتۇسىپ، داۋىس بەرىپ، ەشكىم شىقپاعان سوڭ ەپتەپ ەسىكتى اشىپ «كىم بار-اۋ» دەگەنشە، بايلاۋلى ەكى توبەت ارسىلداي جۇلقىنادى دا، ارعى جاعىنان كويلەك - شتانشاڭ، جالاڭ باس، توبە شاشىن قىسقا ەكى ءورىم ەتىپ جىبەرگەن ەڭگەزەردەي بىرەۋ شىعىپ: «كىمسىڭ سەن، نەگە كىرەسىڭ» دەپ ايعايدى سالىپ، اي-شاي جوق يتەرىپ شىعارماق بولادى. مەرگەن دە جاسقانباستان الىسا كەتەدى. جوكەيدىڭ وڭ قولى ەسەردىڭ سول قابىرعاسىنداعى قالىڭ ەتكە ىلىگىپ، ءبىر قولىمەن وڭ بىلەگىنەن قاقپانشا شاپ ەتە تۇسەدى. قابىرعاعا ىلىنگەن قولى قالىڭ ەتتى قاتتى قىسىپ بۇراپ جىبەرگەندە قارسىلاسىنىڭ جان داۋىسى شىعىپ، ويباي ساپ جانتايا كەتەدى. سويتسە، قالىڭ ەتى ەزىلىپ، جىرتىلىپ كەتىپتى. سول قولىمەن بىلەگىن جىبەرمەي كوتەرىپ تۇرىپ: «مەنىڭ اتىم «ناۋاي جوكەي» دەگەنشە ەكىنشى بارىمتاشى اراشاعا تۇسەدى. باس بارىمتاشى ناۋايعا تىلەگىڭدى ايت دەگەندە، باتىر «بۇدان بۇلاي بوسقان ەلگە تيمە!»، – دەيدى دە، ء سال ىسقىرىپ قالعاندا اقبوز دا قاقپادان كىرىپ، قاسىنا تۇرا قالدى. «انە، انا اتتا تۇرعان قورجىندى جارىم قۇرساق بالالاردىڭ نەسىبەسى رەتىندە تاماققا لىق تولتىر» دەيدى.
بۇدان كەيىن بارىمتاشىلار ناۋاي جوكەيدىڭ تىلەگىن پارىزىنداي ورىنداپ، بوسقىنداردىڭ ارعى جاقتاعى بايىرعى تۇرعىندارعا جەتۋىنە كەدەرگى كەلتىرمەپتى، ءتىپتى كومەكتەسكەن كەزدەرى دە بولىپتى.
باعانادان بەرى بەت-الپەتىنە كوزىم تولعانشا قاراپ بولىپ، ەندى ەل سوزىنە قۇلاق قويسام ولار قالعان سۇراقتارىن كەيىنگە قالدىرىپ، ء بارى قوپارىلا تىسقا شىقتى.
دالاعا ۇلكەن قوس كىلەم جايىلىپ، ۇستىنە كوز قىزىقتىرار قىرمىزى ماقپال قۇراق كورپەلەر توسەلىپ، تورگە ءار جەرگە اسىل ماتامەن تىستالعان جاستىقتار قويىلىپتى. كوپشىلىك جوعارى تورگە باتىردى قوشامەتتەپ وتىرعىزدى، ۇلكەندەر ورتاعا، وڭعا جانە سولعا قاراي جايعاسىسىمەن قالىڭ ەل لەگىمەن كەلىپ ءيىلىپ سالەم بەردى.
اڭگىمە تيەگى اعىتىلدى. جوكەي مەرگەن باستان وتكەرگەنىن رەتىمەن اسىقپاي ايتىپ وتىردى. سۇراقتار دا جاۋاپسىز قالعان جوق. كۋرنوسوۆپەن بۇرىننان دوستىعى بولىپتى. دەگەنمەن، ءار نارسەنىڭ شەت-شەگى بار ەكەن. بۇرىننان بىرگە جۇرگەن دوستىقتى ۇمىتىپ ءوزىن اتپاققا جاسىرىنىپ كەلىپ قالعاندا مەرگەن بۇرىن قيمىلداپتى. ء«ومىر – شولاق، ادام – قوناق» دەگەندەي، كۋرنوسوۆتىڭ ومىردەن العان سوڭعى سىباعاسى سول بولىپتى.
ءبورىباي كوتەرىلىسىنىڭ دا بەلورتاسىنان تابىلىپتى. «تارام-تارام ساۋساقتان جۇمعان جۇدىرىق ارتىق» دەگەندەي بەتتەرىن ءبىر قايىردىق. تايسالمادىق، دەگەنىمىزگە جەتتىك. بىراق، اتتەگەن-ايىمىز دا از بولعان جوق. «زامان بولسا سۇرقيا، تاريح بولار قۇپيا» دەگەن وسى عوي. مەنى ۇستاپ، اتۋعا بۇيرىق تا بەرىلدى. ءوز جاقتارىنا تارتىپ، كەلىسسوزگە دە شاقىردى، بىراق دەگەندەرىنە جەتە العان جوق» دەگەن مەرگەن ءبىر ءسات تەرەڭ ويعا دا كەتىپ قالادى.
– ەسەنعۇل ەكەۋىمىز زامانداس، ءارى قيماس جولداس بولدىق، جاستىقتىڭ تاۋسىلماس قىزىقتى شاقتارىن بىرگە تاماشالادىق. «جاقسىمەن جولداس بولساڭ، باسىڭدى سيلاي-سيلاي سۇلتان ەتەدى» دەمەكشى، تالاي جەردە ايبىنىمدى اسىرىپ تا ءجۇردى. سەرىك بولعان اقبوزدى قۇلىن كۇنىنەن تانىپ ات بولادى دەگەن ەدى. ايتقانى ءدال كەلدى، وتە بىلگىر، كورەگەن، اۋزى دۋالى ءارى بەكزات جان ەدى، – دەپ تولقىعان مەرگەن ىشىنەن قاجىعا ارناپ دۇعا وقىپ، بەتىن سيپادى. وتىرعاندار دا تۇگەل بەت سيپاستى. اقبوزدى قۇلىن كۇنىنەن بالاداي باۋلاپ وسىرگەنىن، ونىڭ ەسەنعۇل انگليادان اكەلگەن ايعىردىڭ تۇقىمىنان تاراعانىن دا تامسانا ايتتى. تاۋ حالىقتارىنىڭ «اسىل تۇقىمدى جىلقىنىڭ ادام بولۋعا بىردەمەسى ءسال-ءسال عانا جەتپەي قالىپتى» دەگەنىندەي، جۇيرىك ءارى وتە سەزىمتال بولعان تۇلپارىنىڭ شىن سەرىگى بولعانىن، ەلجىرەي وتىرىپ باياندادى.
تاماققا وتىرىڭىزدار دەگەن داۋىس تا شىقتى وسى كەزدە. بالا جۇرەكتى – بابا تىلەكتى قاريا ورنىنان جەر تىرەي كوتەرىلىپ سويلەدى: – ۋا، باتىر ءىنىم! «جاستىق شاق قوش دەمەي وتەدى، كارىلىك توس دەمەي جەتەدى» دەگەندەي، قامشى سابىنداي قىسقا، وتە شىققان ءومىر-اي. قىسىلشاڭ ساتتە كىمدى-كىم تۇستەگەندەي. مىنا سىزگە جيىلعان قالىڭ جۇرتتىڭ تالايى ءوزىڭىز قول ءۇشىن بەرگەن جاندار. وزدەرى بولماسا، سولاردىڭ ارتىندا قالعان كوزدەرى. انەكەي ان-اۋ ورىس جىگىتى سارقاننان كەلىپتى. ساعان جەتە الماي تۇر. ايتارى: ء«سىزدى ۇستاۋعا شىققان توپ سولداتتىڭ ىشىندە بولعانىن، كەنەت تار قىسپاقتا، تۋ سىرتىمىزدان مىلتىق اتىلىپ، ولدىك دەگەنشە، وزدەرىن اتپاي، ءبارىن اتتان ءتۇسىرىپ، «امان بولىڭدار» دەپ اتتارىن قۋالاپ كەتكەنىڭىزدى» ايتادى. ديرمەننىڭ تاسىنداي دوڭگەلەنگەن دۇنيە-اي اينالىپ قايتا كەزدەستىڭىزدەر, -- دەپ ورىس جىگىتىن شاقىرىپ، جولىقتىردى. – مۇندايلار قانشاما. سول ەلدىڭ بۇگىن تاڭداعى بارىن، بولماسا سولاردىڭ بالا-شاعالارىن جيناسا، قانشاما ەل بولار ەدى، ءبارى سىزگە رازى.
وسىلاي دەپ تىنىس العان قاريا ءسوزىن قايتادانا جالعاي ءتۇسىپ:
- ال وسى ارادا تالاي ەل باسىن ۇستاعان زيالىلار، ەل اعالارى، ءسوز ۇعار بۇگىنگى ازاماتتار وركەن جاستار وتىر. بارىڭە ەرتەڭگى كۇنى وسىنىڭ ءبارىن بىلە ءجۇرسىن دەپ ادەيى ايتىپ تۇرمىن. ءوزىڭ ەلىڭە كەشە قانشا قامقور بولساڭ ەلىڭدە وزىڭە سونداي ىقىلاس كورسەتۋدە. ەلىم دەپ سەن سۇيگەندە، ەرىم دەپ ەلىڭ سۇيمەۋشى مە ەدى! الدىمەن ءبىرىنشى اللاعا راحمەت! بۇگىنگى كۇنى وزىڭمەن امان-ەسەن كەزدەستىرگەن، ەكىنشى ەلگە راحمەت. شاقىرماي-اق اياق-استى جيىلىپ قۇرمەتىڭە ارنايى سويىلىپ جاتقان مالدا ەسەپ بار ما؟ اللا تاعاللام باق بەرەر ادامىنا تاۋسىلماستاي دەس بەرەر دەگەن ەمەس پە! سوزىپ نە ايتايىن، تەكتى تۋعان اسىلىم، ارداقتى ءپىر بولعان اقبەرەن باتىرىم، – دەپ باتىردى قۇشاعىنا الدى. جۇرت ۇرانداپ كەتتى. «جاسا باتىر. ناۋاي-جوكەي» دەپ ۇرانداعان زور ۇندەرى اسقار الاتاۋدىڭ بيىك شىڭدارىندا جاڭعىرىعىپ، تالايعا شەيىن قايتالانىپ جاتتى.
بارلىق ەل، سىرتتاعى، ىشتەگى تاماق ءىشىپ، اس قايىرىپ، تىنىستاپ وتىرعانى سول ەدى. سىرتتان «كۋرنوسوۆتار كەلە جاتىر» دەپ ەل شۋ ەتە قالدى. قايتەر ەكەن دەگەندەي كوزىم بىردەن باتىرعا ء تۇستى. ەلەڭ ەتىپ، دەگبىرسىزدەنە ورنىنان لەزدە تۇرىپ، قايتا وتىردى. تويعا بەرگىسىز جۇزدەسۋگە باسشىلىق جاساپ جۇرگەن ازامات كەلىپ، ء«سىز رۇقسات ەتسەڭىز عانا جولىقتىرامىز، ايتپەسە، سول ارادان كەرى قايتارامىز، ءسىزدى ءبىر كورىپ قانا قايتامىز دەپ تۇر» دەدى.
ەل قازاق ءۇيدىڭ اينالاسىنا قاۋمالاپ تىرەلە قالدى. باتىر ەسىك الدىنا شىقتى دا، «كەلسىن» دەپ، ار الدىندا جازمىش ءومىردى، مۇنار كوڭىلدى ايداي ايعاق ەتىپ، بولعان ىسكە بولاتتاي ءتوزىپ قاسقايا قاراپ توسىپ تۇردى.
ءىش الەمىندە نە وي بولىپ جاتقانىن كىم ءبىلسىن، سىرت وڭىنەن ەشقانداي قوبالجۋ بايقالعان جوق. ەل جارىلىپ، ۇشەۋىنە جول بەردى. كۋرنوسوۆتىڭ اعا -باۋىرلارى ەكەن. ۇشەۋى دە بويشاڭ جىگىتتەر ەكەن، قازاقشا امانداسىپ، قول بەرىپ، تانىستارىن قۇشاقتارىنا الىپ، قازاقشا-ورىسشا كەزدەسۋگە رۇقسات بەرگەندەرىنە راحمەتتەرىن ايتىپ، ءبىز باتىردى كورۋ ءۇشىن عانا كەلدىك دەدى. مەرگەنگە كوز توقتاتا قاراعاندار كوپ تۇرمادى، كەرى بۇرىلدى. قالىڭ ەلدىڭ اراسىنان جول اشىلىپ كولىكتەرىنە قاراي كەتىپ بارا جاتتى. اياق استى بولعان كەزدەسۋ ءساتتى اياقتالدى.
ق. قۇدايبەرگەنوۆ.
اراسان اۋىلى،
اقسۋ اۋدانى،
الماتى وبلىسى
Abai.kz