«توبولدىڭ» تابىسى-اي... نۇرالىنىڭ نامىسى-اي
ءبىزدىڭ قوستانايدا «توبول» دەگەن اتىنان ات ۇركەتىن فۋتبول كلۋبى بار. بۇلاي دەيتىنىمىز مۇنداعى ىلعي ايتقانى بولىپ، ءسوزى ۇنەمى ۇستەم تۇسەتىن ورىستىلدىلەردىڭ «توبىل» دەۋگە ءتىلىمىز كەلمەيدى، سوندىقتان ونى «توبول» دەپ اتايىق» دەگەن بۇيرىققا بەرگىسىز «وتىنىشىمەن» وسىندا ورىس ءتىلىنىڭ ماقامىمەن وسىلاي ايتىلادى دا، جازىلادى دا. مۇمكىن مۇنداعى كەشەگى تىڭ يگەرۋشىلەردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ انا اتا مەكەنى – رەسەيدەگى وزەنى مەن قالاسىنىڭ اتاۋىن ساعىنعاندىعىنان دا شىعار. ال قازەكەڭنىڭ ەشكىمنىڭ دە كوڭىلىن قالدىرمايتىندىعىن ايتىپ جاتۋدىڭ ءوزى دە ارتىق.
ءجا، ءىرى حالىقپىز عوي، سوعان بولا ۇساقتالماي-اق قويالىق. اڭگىمەنىڭ توتەسىنە كوشەلىك. بۇل كوماندانىڭ كوپشىلىككە جاريا ەتىلمەيتىن ءبىر قۇپياسى بار. ول –مۇنداعى اياقدوپشىلاردىڭ «ەسەلى ەڭبەگىنە» بولىنەتىن بيۋدجەتتىڭ اقشاسى. كوماندانىڭ نەگىزىن شەتەلدىك لەگيونەرلەر قۇرايتىندىقتان بۇل قارجىنىڭ وسال ەمەستىگىن بىلايعى جۇرتتىڭ ءىشى سەزەدى. كەزىندە جەتى قات جەردىڭ استىنا جاسىرىلعانداي بۇل قۇپيانى بىلگىسى كەلگەن تىلشىلەر قاۋىمى وبلىس تىزگىنىن ۇستاعان شوكەەۆتەن دە، سوسىن كۋلاگيننەن دە سۇراعان. وبالى نە، ولار سىرعا بەرىك بولىپ شىقتى. قۇپيانى اشپاي كەتتى. تەك جاقىندا عانا وبلىسىمىزدىڭ اكىمى نۇرالى سادۋاقاسوۆ جۋرناليستەردەن قاشقاقتاماي، بۇكىل سىردى جايىپ سالدى.
اكىمنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، «توبولعا» جىل سايىن وبلىستىق بيۋدجەتتەن 880 ميلليون تەڭگە بولىنەتىن كورىنەدى. مۇنىڭ سىرتىندا ولارعا دەمەۋشىلىك كومەك ەسەبىندە 400 ميلليون تەڭگە تاعى قۇيىلادى. سوندا ءبىر كەزدەرى اتاعى جەر جارعانمەن كەيىنگى كەزدەرى ورتاڭقول كوماندالاردىڭ قاتارىنا قوسىلعان كوماندا جىل سايىن 1 ميلليارد 280 ميلليون تەڭگەنى قالتاعا باساتىن كورىنەدى. وعان تاعى دا جىل سايىن ينفلياتسيا دەڭگەيىندە پايىزدىق ۇستەمە بار. بۇل دا باس-اياعى 10 ميلليونعا جۋىقتاپ قالادى.
سوندا وسى ميللياردتان استام اقشانىڭ قايتارىمى قانداي دەڭگەيدە؟ ميلليارد بولماسا، بۇل كوماندا ادىمى اشىلماي، دوپ تەبۋگە قاۋقارى جەتپەي قالا ما؟ جالپى، وبلىستارداعى فۋتبول كلۋبتارى سول ءوڭىردىڭ اكىمىنىڭ ءيميمدجىن كوتەرۋ ءۇشىن قۇرىلعان دەگەن قاۋەسەت سوزدەردە قانشالىقتى شىندىق بار؟
بىزدىڭشە، سوڭعى سوزدە جان بار سەكىلدى. ويتكەنى ونىڭ بارلىق ويىندارىن اكىمنىڭ ءوزى قاداعالاپ وتىرادى. ۇتسا بوركىن اسپانعا اتىپ، ۇتىلسا قاباعى اشىلماي، اياقدوپشىلاردى شاقىرىپ الىپ، جۇندەي تۇتەتەتىندىگى بار. الايدا، ولار وسى جەردىڭ ابىرويىن قورعاپ، تامشىلاتىپ تەر توگەدى دەگەنگە كىم سەنەدى؟سپورتتى ەمەس، مول جالاقىنى ويلايتىن لەگيونەرلەر قوستاناي فۋتبولىن وركەندەتە قويار ما ەكەن. ولاردىڭ الدىنا مۇنداي ماقسات مۇلدەم قويىلمايدى دا. ارينە، جەرگىلىكتى جەردەن تالانتتى بالالاردى جالىقپاي ىزدەپ، ولاردى توزىمدىلىكپەن تاربيەلەۋدەن گورى شەتەلدەن لەگيونەرلەر شاقىرۋ الدەقايدا وڭاي، الدەقايدا جەڭىل. مۇمكىن الدەقايدا ءتيىمدى دە شىعار. شاقىرۋشىلارعا ارينە.
ارينە، وبلىسىمىزدىڭ بيۋدجەتىنە اقشا جان-جاقتان قۇيىلىپ، اسپاننان شۇعا جاۋعانداي بولىپ ەلەستەيتىن سول مول قارجىنى قايدا جۇمسارىمىزدى بىلمەي، داعدارىپ جۇرسەك اڭگىمە باسقا. وندا كوپ كوماندانىڭ سوڭىندا سالپاقتان جۇرگەن وسى «توبولدان» ەشتەڭەنى دە اياۋعا بولماس. بىراق بىزدە مۇلدەم باسقا جاعداي. وبلىسىمىزدىڭ بيۋدجەتى نەگىزىنەن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى مەن تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا سالاسىنان تۇسكەن تابىستان قۇرالادى. ال بيىل ەكەۋىنىڭ دە جاعدايى تىم مۇشكىل. ەگىن ورىلماي قالدى، مەتاللۋرگيا ونىمدەرىنە دەگەن سۇرانىس كۇرت ءتۇسىپ كەتتى. وسىنىڭ سالدارىنان وبلىس بيۋدجەتى ەكى ميلليارد تەڭگەدەن قاعىلدى. ەندى وسىنشا اقشا بىزگە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بەرىلمەيتىن بولدى. مۇنىڭ سالدارى قازىردىڭ وزىندە سەزىلۋدە. بىزدە جىل سايىن جەر استىنداعى قۇبىرلار جارىلىپ، ەلدىڭ سۋسىز، جىلۋسىز قالۋى داعدىعا اينالعان. بيىل دا سولاي بولدى. ەندى سول قۇبىرلاردى جوندەگەن مەردىگەرلىك ۇيىمدارعا تولەنەتىن اقشانى بيۋدجەتتەن تابا الماي، جۇرتقا الاقان جايۋعا ءماجبۇرمىز. مىنە، وسىندا جاعدايدا بىزگە تىم قىمباتقا تۇسەتىن «توبولدىڭ» تابەتىن تارتا ءۇستاپ، كورپەمىزگە قاراي كوسىلسەك قايتەدى. جاقىندا «استانا» فۋتبول كلۋبىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قالەتاەۆتىڭ ءوزى فۋتبولشىلاردىڭ جالاقىسىن ىقشامداۋ كەرەكتىگىن، شەتەلدەردەن 25-تەن اسقان سپورتشىلاردى شاقىرماۋ قاجەتتىگىن، ويتكەنى ولار فۋتبولدى دامىتۋعا ەمەس، اقشا تابۋعا كەلەتىندىگىن ءباسپاسوز بەتىندە اشىق ايتتى. وسىنىڭ ءوزى-اق ەلىمىزدەگى لەگيونەرلەرگە كەتەتىن اقشانىڭ تىم مولدىعىن، ونىڭ ورىنسىز جۇمسالاتىندىعىن ايعاقتاپ تۇر ەمەس پە. ال بىزدە بولسا، مۇنداي جاعدايدان قورىتىندى شىعارۋدىڭ ورنىنا «ويباي جاقىندا رەسەيدەن ءبىر فۋتبولشى، ارمەنيادان ءبىر فۋتبولشى كەلىپ، «توبولمەن» شارتقا وتىردى» دەپ بوركىمىزدى اسپانعا اتىپ جاتىرمىز. بۇل سوندا نە، داراقىلىق پا، الدە داڭعويلىق پا؟ نەمەسە بىزدەگى اكىمدەر حالىقتىڭ اقشاسىن ءوز اقشاسى دەپ ەسەپتەي مە؟ جالپى، وسى جاعدايدا ساراپتاپ، فۋتبولعا كەتەتىن قىرۋار قارجىنى ورنىمەن جۇمساۋدى جونگە سالاتىن جان بار ما؟ قازىرگى داعدارىس كەزىندە مۇنداي «جومارتتىق» ەل ەكونوميكاسىنا ۇلكەن سوققى بولىپ تيەتىندىگىن ايتىپ جاتۋدىڭ ءوزى ارتىق بولار.
وزگە اكىمدەردەن قالا ما، ءبىزدىڭ اكىم دە فۋتبولعا دەگەن مىرزالىعىن جاسىرمايدى. «توبولعا» بولىنەتىن قايمانا جۇرتتىڭ اقشاسىن ۇنەمدەپ جۇمساۋدىڭ ورنىنا ونى قىزعىشتاي قورعايدى. اكىمىمىزدىڭ سوزىنە قاراعاندا ءبىزدىڭ فۋتبولشىلار وزگەلەرمەن سالىستىرعاندا قايىرشىنىڭ كۇيىن كەشەتىن كورىنەدى. مىسالى مىناداي. «توبولدىڭ» ءبىر ميلليارد 280 ميلليون دەگەن اقشاسى نەمەنە ءتاىيرى. اقشا دەپ انا «اقتوبە» كومانداسىنىڭ بيۋدجەتىن ايت. باقانداي 3 ميلليارد. انا «قايراتتىكى» ءتىپتى دە سوراقى. 5 ميللياردتان اسىپ جىعىلادى.مۇنىڭ قاسىندا «توبولدىكىن» ايتۋعا ۇيات.
ال اكىمىز ءۇشىن ءبىز ۇيالدىق.
مۇراتبەك داۋرەنۇلى.
قوستاناي وبلىسى.
اباي.kz