وزگە ەلدى قايدام؟ ءبىر جىلدا قوڭسى قىتايداعى 100 مىڭ قازاققا اتاجۇرتىنا كەلۋگە ۆيزا بەرىلىپتى. بۇل رەسمي مالىمەت. سونىڭ ىقپالى بولسا كەرەك، بيىلعى جازدا الماتىعا جاڭبىر ەمەس «قازاق» جاۋدى. وتباسىمەن كەلدى، باۋىرىمەن كەلدى، قارىنداسىمەن كەلدى. تۋىسىن ىزدەدى، جاقىنىن تاپتى، قۇشاقتار ايقاستى، كوڭىلدەر جايلاندى. مىنا بەينەكورىنىستەگى پاتىقان ايجاقسى اقساقالدا ءبىراز كۇن الماتىنىڭ تۇرعىنى بولدى. كوپ سويلەمەيدى، ءتىپتى ءسوزى از. سويتسەك، بۇل كىسى كۇيدىڭ يەسى ەكەن. دومبىراسى بار ورتادا قوس ىشەكتى بەبەۋلەتىپ جىبەرەدى. ءبىز «ماڭگىلىك ەلمىز» دەپ ماقتاندىق اقساقالعا. بۇل كىسى ءلام-ءميىم دەگەن جوق. دومبىرانى الىپ، «بۇل مەنىڭ «ماڭگىلىك ساعىنىش» دەگەن كۇيىم» دەدى. شەرتە جونەلدى…  

وتە الماي، كەتە الماي، جەتە الماي… وتە الماي، كەتە الماي، جەتە الماي… كۇيدىڭ اۋەنى وسى ءسوزدى قايتالاعانداي بولدى. وتە الماي، كەتە الماي، جەتە الماي…

شوشاق بوركىن شوقشيتىپ، وسپان باتىر جەلدىڭ وتىندە تۇرعانداي، ءتورت سايلى كيىز قالپاعىن كيىپ، ەسەنگەلدى بي شەكارانىڭ شەتىندە تۇرعانداي… كوزىنەن سوراسى اعىپ، قاجىعۇمار اقساقال تىزەسىمەن جورعالاعانداي… اقىت قاجى ازان ايتىپ، تاڭجارىق تاۋدى جاڭعىرتقانداي… ايتەۋىر، تەپسىنگەن ەل، وقىرانعان تۇلپار، ەنتىككەن بالا، شاپقان ات… جاقىندايدى، ەكپىنمەن كەلەدى، ەلجىرەپ كەلەدى، ەزىلىپ كەلەدى، بوزداپ كەلەدى… وتە المايدى، جەتە المايدى. قايتا قايتادى… سوسىن زارلايدى. «وتە الماي، كەتە الماي، جەتە الماي»…. ساعىنادى، سارعايادى، ۇشىپ وتكىسى كەلەدى، قاناتى قايىرىلادى. كەسىپ وتكىسى كەلەدى، كەتە المايدى. ايلانىپ وتكىسى كەلەدى، اتتاتپايدى…

اتام وتكەن جول ەدى، انام وتكەن جول ەدى… نەگە جابىلدى؟ ارتىنىپ-تارتىنىپ اقسۇيەك، اتىسىپ-شابىسىپ باتىر وتكەن تار سوقپاق… تارس جابىق.

زار، زار، زار… ەگىلۋ. ء وزىمدى ساقتادىم، كوزىمدى ساقتادىم، ءسوزىمدى ساقتادىم… بابامدى جەرلەدىم، انامدى جەرلەدىم… زيراتتار قيمايدى، زيراتتار قينايدى… ءبارى دە ساقتالدى، بارىدە اقتالدى… تاپتالدى. جۇتىپ بارادى… ءسىڭىرىپ بارادى…. قۇتقار!!! تەكتى ازايعان، تەپكى كۇشتى… قارا ورمان – جەتىم. جەلبىرەپ كوك تۋ تۇر. تىزگىنگە جابىساسىڭ، شىلبىردى سىلكيسىڭ، جۇگەندى بوس قويا بەرەسىڭ… شاپ، شاپ، شاپ. تاس. قازانداي قارا تاس. سوعىلاسىڭ، قايتاسىڭ… سوعىلاسىڭ، قايتاسىڭ.

بەۋ، زار زامان! انام قالسىن اڭىراپ، اتام قالسىن بوزداپ. اعام قالسىن قيا الماي، قارىنداس قالسىن كوز جاسىن تيا الماي…. بالام ءوتسىن، بالام كەتسىن. ەت جۇرەگىم جەتسىن، كوكىرەگىنەن يتەرمە، كەۋدەسىن باسپا! كوتەرە المايدى. قۇل ەمەس، كۇڭ ەمەس!!!

ءبىلدىڭ بە ەي، كوردىڭ بە ەي، سەزدىڭ بە ەي، سەندىڭ بە ەي… زارلاتپا، جىلتپا، زارلاتپا، جىلاتپا. ءبىر ءتۇيىر توپىراق، ءبىر تامشى ءمولدىر سۋ… شاقىردى، كەتەمىن. شاقىردى، جەتەمىن. وتەمىن، كەتەمىن…

ءبىلدىڭ بە ەي، كوردىڭ بە ەي، سەزدىڭ بە ەي، سەندىڭ بە ەي…

ەرلان تولەۋباي

Abai.kz