ءماجىلىستىڭ سوڭعى جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات تۇرسىنبەك ومىرزاقوۆ پرەمەر-مينيستر ك.ءماسىموۆتىڭ اتىنا وزگەشەلەۋ ساۋال جولدادى.  بۇل جولى دەپۋتات پرەمەر-ءمينيستردىڭ نازارىن جەكە وزىندىك دەرەكتەرىنە قول سۇعىلماۋ ارقىلى ادامدى اقپاراتتىق تۇرعىدان قاۋىپسىزدەندىرۋ ماسەلەسىنە اۋداردى.

مۇندايعا ءبىز نازار اۋدارا بەرمەيمىز، سويتسەك الەمدىك پراكتيكادا ول ءبىرشاما ۋاقىتتان بەرى بار پروبلەما بولىپ شىقتى. ونىڭ ءمانىسى - جۇرتتىڭ ءبارى قولداناتىن ينتەرنەتتىك رەسۋرستاردان ادام وزىنە قاتىستى دەرەكتەردى «ىزدەگىش جۇيەسى» ارقىلى جويۋعا قۇقىلى بولۋىندا ەكەن. ماسەلەن، ءوزى تۋرالى تولىق ەمەس، جالعان نەمەسە ارتىق ايتىلعان دەرەكتەر مەن اقپاراتتاردى بەلگىلى ۋاقىتتان كەيىن جويۋدى تالاپ ەتۋگە ادام زاڭ جۇزىندە قۇقىلى بولۋى كەرەك. «ۇمىتتىرۋ قۇقى» دەپ اتالاتىن وسى ىسكە قاتىستى تەرمين دامىعان ەلدەردە كوپتەن بەرى قولدانىلاتىن كورىنەدى.

شىنىندا ادام تۋرالى لايىقسىز اقپاراتتىڭ ينتەرنەت بەتىندە تۇرا بەرگەنى جاقسىلىق ەمەس قوي. «ۇمىتتىرۋ قۇقى» تەرمينى دەگەننىڭ ءوزى العاش رەت 2014 جىلى يسپان ازاماتى ماريو گونسالەسكە قاتىستى پايدا بولىپتى. ول ينتەرنەتتەن قارىزىن وتەي الماعانى ءۇشىن 1998 جىلى ساتۋعا قويىلعان ءۇيى تۋرالى جازىلعان ماقالانى ءوشىرۋدى تالاپ ەتەدى. ويتكەنى، ارتىنان جاس جىگىت قارىزىن وتەپ، ءۇيىن قايتارعان ەكەن. ال ۇيىنەن ايىرىلىپ قالعاندىعى تۋرالى اقپارات 1998 جىلدان بەرى ءالى تۇرعان كورىنەدى. بۇل ونىڭ ىسكەرلىك بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرەتىندىكتەن ول وسىناۋ اقپاراتتى ءوشىرۋدى تالاپ ەتەدى. ارينە Google كومپانياسى ونىڭ ايتقانىن ورىنداي قويمايدى، ءسويتىپ ءىس ەۋروپالىق سوتقا دەيىن جەتىپ، ۇكىم جىگىتتىڭ پايداسىنا شەشىلەدى. سول سول-اق ەكەن Google 12 مىڭعا جاقىن وسىنداي تالاپتىڭ استىندا قالادى. ويتكەنى، گونسالەس سياقتىلار وتە كوپ ەكەن. وسىنىڭ ءبارىن ەسكەرىپ، ەۋروپالىقتار «ۇمىتتىرۋ قۇقى» تەرمينىن پايدالانا وتىرىپ، ادامنىڭ ەسكىرگەن نەمەسە جاعىمسىز، انىق ەمەس اقپاراتتاردى سول ادامنىڭ تالاپ ەتۋى بويىنشا جويۋىن مىندەتتەگەن زاڭ قابىلدادى. مۇنداي زاڭدى بيىلعى شىلدەدە ورىستار دا قابىلداپتى. ولار بۇل زاڭدى تەك قىلمىستىق ىستەرگە قاتىسى بار اقپاراتتار عانا جويىلمايدى دەگەن شەكتەۋمەن قابىلداعان ەكەن.

دەپۋتات ت.ومىرزاقوۆ بىزگە دە وسىنداي زاڭ قاجەتتىگىن ايتىپ، پرەمەر-مينيستردەن ونى ازىرلەۋگە تاپسىرما بەرۋدى ءوتىندى. سونىمەن بىرگە ول ادامداردىڭ ۆيرتۋالدى ومىرگە ابدەن ەنىپ كەتكەندىگىن، سوندىقتان «ۇمىتتىرۋ قۇقى» ادامنىڭ قۇقى مەن بوستاندىعى قاتارىندا تۇراتىنىن ەسكەرتەدى. وسى ورايدا بىلتىر اقتوبەدە 17 جاستاعى قىزدىڭ ينتەرنەتتەگى ورىنسىز ءازىلدى مازاق دەپ قابىلداپ، ءوزىن-ءوزى ولتىرگەنى تۋرالى دا ايتا كەتىپتى. «ۇمىتتىرۋ قۇقىنا» قاتىستى زاڭ جوباسى ازىرلەنەتىن بولسا، وسىنداي ورەسكەلدىكتەرگە جول بەرمەيتىن جاقتى دا ەسكەرۋى كەرەك دەيدى دەپۋتات.

سەرىك ەلەۋ، ساراپشى

Abai.kz