ءدىن – تىم «كىرپياز» تاقىرىپ. ءدىن ماسەلەسىن ايتقاندا اباي بولعانىمىز ءجون. ء«وز ەلىمىزدە دۇرىس ءدىني ءبىلىم بەرمەيدى، ءدىني ءبىلىمدى شەتەلدەن الۋ كەرەك» دەپ شەكارا اسىپ، ءدىندى ساياساتتىڭ قۇرالى ەتكىسى كەلەتىن دىندارسىماقتاردان تەرىس ءبىلىم الىپ، ەلىمىزگە ورالعاننان كەيىن راديكاليزمدى ناسيحاتتاپ جۇرگەن قانشاما جاستار بار. ولار وسى ارەكەتتەرى ءۇشىن تۇرمەگە قامالىپ تا جاتىر. ارتىنان اداسقانىن ءتۇسىنىپ، بەتى بەرى قاراپ جاتقاندارى دا بار. سونداي جاستاردىڭ ءبىرى - ورال قالاسىنداعى تۇرمەدە جاتقان ميراس ەسپاەۆ. ول ءوزىنىڭ قاتەلەسكەنىن مويىنداپ، ءوزى قاتارلى جاستارعا ساباق بولسىن دەگەن نيەتپەن تۇرمەدەن حات جازىپتى. 

«مەن تاكفيردىڭ وتە كۇردەلى ماسەلە ەكەنىن جانە ول تۋرالى وقىعان ادامنان باسقا كىسىنىڭ پىكىر ايتۋى قاتەلىك ەكەنىن سوڭىنان ءبىلدىم. 2002 جىلى دىنگە بەت بۇردىم. 2005-2007 جىلدارى نەگىزگى ءبىلىمدى مىسىر ەلىندە الدىم. قوسىمشا اراب ءتىلىن وقىتاتىن كۋرستا وقىپ، جەرلەسىمىز رينات زەينۋلليننەن ءدىني ءدارىس الدىم. ءبىز ونىڭ دارىسىندە جيھاد پەن ادامداردى كۇپىرلىكپەن ايىپتاۋ تاقىرىبىن تالقىلادىق. الايدا مەنىڭ ءومىرىم ءوز ەلىمە، ورال قالاسىنا كەلگەن سوڭ كۇرت وزگەردى. سىرت ەلدە تەرىس يدەولوگيانى ۇيرەنگەننەن كەيىن، مەن ورال جاستارىمەن تانىسىپ، «مۇسىلمان، مۇسىلمان ەمەس» دەگەن تاقىرىپتاردى تالقىلاپ، ناماز وقىماعان ادامداردى كىنالاي باستادىم. بۇعان باستى سەبەپ – شەتەلدە وقىپ كەلگەنىمدى كورسەتىپ، جاماعاتتىڭ ىشىندە ءوزىمدى ەرەكشە كورسەتۋگە دەگەن ۇمتىلىس بولدى. 2007 جىلى ۇيلەنىپ، مىسىرعا قايتادان وقۋعا باردىم. سول ەلدە قايىرسىز شەيحسىماقتاردان ءبىلىم العان سوڭ، شاتاسۋىم ودان ءارى كۇشەيدى. مەن كەيدە وتكەن ىستەرىمە وكىنىپ، «مۇنى قالاي توقتاتۋعا بولادى؟» دەپ ويلانامىن. بۇگىندە مەن ءۇشىن ەڭ باستىسى – اداسقان، ءوزىم شاتاستىرعان ازاماتتارعا دۇرىس باعىت كورسەتۋ. مۇحاممەد پايعامبارىمىزدىڭ «اللا ءوز قۇلىنا قانداي دا ءبىر اۋرۋدى جىبەرسە، ونىڭ ەمىن دە قوسا بەرگەن» دەگەن ءحاديسى بار. سوندىقتان ەڭ ءبىرىنشى اداسقان ادامنىڭ قاتەلىگىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن يسلامدى تەرەڭ بىلەتىن عالىم، وقىعان ماماندار ونىمەن سويلەسۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. ماعان ۋاقىتىندا ەشكىم ولاي ايتپادى. ايتقىسى كەلگەن تەولوگ مامانداردىڭ ءسوزىن قۇلاققا قىستىرمادىم. ولارعا جەككورىنىشتىكپەن قارادىم. تۇرمەگە تۇسكەن سوڭ عانا ناقتى شىنايى ءومىر تۋرالى ويلانا باستادىم. بۇل مەنىڭ قورلىق كورگەنىمنەن ەمەس، «تۇرمەگە تۇسكەندە باياعى باۋىرلارىم نەگە قاسىمدا بولمادى، يسلام ءدىنى قارىشتاپ دامىپ جاتقان ەلدە ەگەر مەن ۇستانعان جول شىنايى قۇندىلىق بولسا، نەگە تۇرمەدە وتىرمىن؟» دەگەن وي مازالايدى.
ءبارىن ويلانا كەلە، اسىل ءدىنىمىزدى دۇرىس تۇسىنبەگەنىمە وكىنەم. 
جاستار نەگە اداسادى؟ سەبەبى – ولار ءدىني ساۋاتسىزدىعى ءوز الدىنا، باسقا عىلىم جاعىنان دا تۇك بىلمەيدى دەر ەدىم. سوندىقتان ولاردى ەلىكتىرىپ، ىلەستىرىپ اكەتۋدىڭ تۇك قيىندىعى جوق. مۇحاممەد پايعامبارىمىز ءوز حاديسىندە (حاراجيتتەر جانە تاكفيرلەر جونىندە) «ولار جاستار جانە اقىلى كەم بولادى» دەگەن. ايتقانداي، ولار، بىرىنشىدەن، وڭ-سولىن بىلمەيتىن جاس، ەكىنشىدەن، اقىماق ءارى نادان دەر ەدىم. ۇشىنشىدەن، اتا-انا، ۇكىمەتكە باعىنۋدى بىلمەيدى، سونىڭ كەسىرىنەن جاستار اكە-شەشەسىن كوزگە ىلمەي، جۇرگەن جولدارىن جاسىرىپ، ولارمەن اقىلداسپاي، ءوز بەتىمەن جيھادقا كەتىپ جاتىر. ولار ءوز يدەيالارىن جاقتاماعاننىڭ ءبارىن كىنالايدى. ولاردىڭ اراسىندا ءدىندى جاقسى بىلەتىن اقىلدى ادامدار جوق. ەگەر «مەن ءبارىن بىلەمىن، مەنىڭ ءدىني ساۋاتىم بار» دەگەن ادام ءدىن جولىنداعى عالىمدارعا بەلگىسىز بولىپ شىعادى. عالىم ءوزىن توڭىرەگىنە مويىنداتسا عانا عالىم. ءبىر حاديستە «اقىرزامان جاقىنداعاندا ادامدار وزدەرىنە باسشى ەتىپ، قارا حالىقتىڭ ىشىنەن نادان ادامدى سايلاپ الادى» دەلىنگەن. ولاردىڭ باسشىسى وزدەرىنە ءابۋ باكىر ءال باعدادي، ءابۋ مۋنزير شانكيتي دەگەن ات قويىپ الادى، سوندىقتان ولاردىڭ شىققان تەگى كىم، قاي وقىمىستىدان ءبىلىم العانى بەلگىسىز. قاراپايىم ءبىلىمسىز، نادان ادامدارعا ول ەسىمدەر ەرەكشە اسەر ەتىپ، ونىڭ ار جاعىندا قانداي ادام تۇرعانىن اڭعارماي قالادى. ال كەيبىرەۋلەرگە، سىرتقى دۇشپاندارعا ەلىمىزدىڭ بەيبىت ءومىرى مەن گۇلدەنۋى ۇناماي، ەل اراسىنا ىرىتكى سالىپ وتىرعانى انىق. جاستاردى عالامتور ارقىلى وزدەرىنە تارتۋ ولار ءۇشىن ەڭ ءتيىمدى ءارى وڭاي جول. ەلىمىزدە بۇلىك تۋدىرا الماعان ولار جاستارىمىزدى حاليفات جاريالانعان جەرلەرگە شاقىرا باستادى. سوعىستىڭ قايناپ، قانتوگىس بولىپ، بەيكۇنا ادامدار اجال قۇشىپ جاتقان جەرگە ايەلى مەن بالاسىن بىرگە اكەتۋگە جاستارىمىزدى ولار قالاي ۇگىتتەيدى؟ بۇل سۇراققا جاۋاپ تابۋ قيىن. بىراق شىندىقتىڭ اتى – شىندىق. جەسىر قالعان قازاق ايەلدەرىن ولار كۇيەۋگە بەرىپ، بالالاردى زورلىق-زومبىلىق پەن قاتىگەزدىككە ۇيرەتىپ، كۇناسىز سابيلەردىڭ قولدارىنا مىلتىق بەرىپ، سوعىس ءتاسىلىن ۇيرەتەدى. بۇل قازاق بالالارىنىڭ بولاشاعى نە بولماق؟ عالامتوردا ءبىزدىڭ قاراكوزدەردىڭ ادام باسىن الىپ، ولاردى تىرىدەي ورتەپ، اتىپ جاتقانىن كورسەتەتىن بەينە – فيلمدەر قاپتاپ كەتتى. ونىڭ ارتىندا حاليفاتتىڭ اتىن جامىلعان انتۇرعان ادامدار تۇر. ولار يسلام ءدىنىن كەلەمەجگە اينالدىرعانىن وزدەرى دە بىلمەيتىن ءتارىزدى. بىراق اللانىڭ ادىلدىگىمەن «مىڭ اسقانعا – ءبىر توسقان» بولاتىنى انىق. مەن سوعان سەنەمىن.
ەندى ولاردىڭ قاتەلىكتەرىنە توقتالساق، بىرىنشىدەن، قايدان كەلگەنى، كىم ەكەنى بەلگىسىز بىرەۋدىڭ الدىندا انت بەرۋ ناعىز ناداندىق پەن اقىماقتىق. ەكىنشىدەن، ءابۋ باكىر ءال باعدادي سياقتى ادامنىڭ، ءتىپتى ول يسلام قاعيدالارىنا ساي بولماسا دا، اۋزىنان شىققان ءاربىر بۇيرىعىن مۇلتىكسىز ورىنداۋ. وعان شاريعاتقا مۇلدە جات ارەكەتتەر: ادام ورتەۋ، ادام باسىن شابۋعا بالالاردى ماجبۇرلەۋ، تىڭشىلىق ارەكەتكە دەگەن كۇدىكپەن ادامداردى تەرگەۋ جانە سوت ۇكىمىنسىز اتۋ جازاسى سياقتى بۇيرىقتار كىرەدى. اينالىپ كەلگەندە، ءبىز بۇدان ولاردىڭ ءوز ىشىندە سوعىسىپ جاتقانىن كورەمىز. جالعان حاليفاتقا قوسىلعىسى كەلەتىن جاستارعا قانداي شارا قولدانۋعا بولادى؟ جيھادتى بۇرمالاۋشىلاردىڭ شىن بەتپەردەسىن اشۋدا يسلام عۇلامالارىنىڭ سوزدەرىن كەلتىرىپ، بۇل تاقىرىپقا قاتىستى جاستارعا ءدارىس وقۋ جانە قۇران كۋرسىن اشىپ، فيكق (يسلام قۇقىعى), اراب ءتىلىن ۇيرەتۋ كەرەك. بۇل جەردە جاستار يسلامنىڭ نەگىزدەرى، تاكفيردىڭ قاۋپى مەن ول اكەلەتىن زالالدار، جيھادتىڭ تۇرلەرى تۋرالى تەرەڭ ءبىلىم الۋى ءتيىس. عالىمدارمەن عالامتور جانە تەلەفون ارقىلى بايلانىس ورناتۋ ارقىلى ەڭ وزەكتى ماسەلەگە جاۋاپ الىپ، ونى جاستارعا جەتكىزۋ، وسى تاقىرىپتارعا بەينەروليك ءتۇسىرۋ كەرەك. ارينە، اداسقان جاستارىمىزدى دۇرىس جولعا سالۋ ءۇشىن تەر توگۋگە تۋرا كەلەدى. مەن وسى حاتىمدا تاكفير يدەولوگياسىنىڭ شەكتەن شىققان وكىلدەرىنىڭ سيپاتتارىن كەلتىردىم جانە تەرىس اعىم تاكفير مەن جالعان جيھادشىلىقپەن كۇرەسۋدىڭ جولدارىن ايتتىم. بۇل مەنىڭ باسىمنان وتكەن جاعدايدان كەيىنگى تۇيگەنىم. ارينە، باسقالاردىڭ وي-پىكىرى مەنىكىنەن بولەك بولۋى دا مۇمكىن، الايدا ەڭ سوڭىندا ويلارىمىزدىڭ ءبىر ورتاعا تۇيىسەرى انىق. ونداعى ماقساتىمىز – اداسقان جاستارىمىزدى دۇرىس جولعا سالۋ جانە ەلىمىزدە تىنىشتىق پەن كەلىسىم سالتانات قۇرۋىنا ات سالىسۋ»، – دەيدى اداسقان باۋىرىمىز ءوز حاتىندا. 

ميراس ەسپاەۆ ەلىمىزدىڭ قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 164-بابى، 2-ءشى ءبولىمى ءدىني ارازدىقتى قوزدىرۋ بويىنشا 3 جىل 6 ايعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلىپ، بۇگىندە ورال قالاسىنداعى رۋ-170/2 ەڭبەكپەن تۇزەۋ مەكەمەسىندە جازاسىن وتەپ وتىر. ءوزىنىڭ قاتەلەسكەنىن مويىنداپ، ءدىني ساۋاتسىزدىعىنىڭ زاردابىن تارتىپ وتىرعان بۇل ازاماتتىڭ ءومىربايانىنان كوپ وزگەشەلىك تاپپايسىڭ. ءوز ەلىمىزدە ءبىلىم العان، اعايىندارىنىڭ ورتاسىندا وسكەن ميراستىڭ دىنگە دەگەن قىزىعۋشىلىعى ويانىپ، العاشقى ءبىلىمدى عالامتور ارقىلى العان. كەيىن مىسىر ەلىندە يسلامدى تەرىس تۇسىنگەن ازاماتتاردان ءتالىم الىپ، ورال قالاسىندا ءدىني ۋاعىز جۇرگىزگەن بولاتىن. ول ءدىندى دۇرىس تۇسىنبەگەنىنە، شەتەلدەگى جالعان شەيحسىماقتاردىڭ ادەمى سوزدەرىنە الدانىپ قالعانىنا وكىنەدى.

«اداسقاننىڭ الدى ءجون، ارتى سوقپاق» دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، وسىنداي جاستارىمىزدىڭ وردا بۇزىپ، حالقىنا، ەلىنە قىزمەت ەتەتىن شاعىندا شاتاسىپ، تەمىرتورعا قامالىپ جاتقانى جانىمىزعا باتادى. ءبىز بۇل حاتتى جاريالاي وتىرىپ، اداسىپ جۇرگەن، اقيقاتقا كوز جەتكىزبەي، «كولدەنەڭ كوك اتتىنىڭ» سوڭىنا ەرىپ، عالامتوردى وزىنە سەرىك ەتكەن باۋىرلارىمىز ويلانسا ەكەن دەيمىز. ەڭ باستىسى، ۇلتىمىزدىڭ بەرەكە-بىرلىگى جويىلماسىن!