جۇما, 29 ناۋرىز 2024
بيلىك 3531 0 پىكىر 17 شىلدە, 2015 ساعات 11:49

قاراتالدىقتار قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن اتاپ ءوتىپ جاتىر

بيىل قازاق حاندىعىنا 550 جىل ەكەنى جىل باسىنان بەرى ايتى­لىپ كەلە جاتىر. مىنە، cول ايتۋلى مە­رەكەنى قاراتالدىقتار (الماتى وبلىسى) جوعارى دەڭ­گەيدە اتاپ ءوتىپ كەلەدى. اۋدانعا قاي­رات بەيسەم­باەۆ باسشىلىققا كەلگەن­نەن كەيىن مادەنيەت سالاسى­نىڭ تامى­رىنا قان جۇگىرىپ، حالىق­تىڭ رۋحاني كوڭىلى كوتەرىلىپ، ونەرى­مىز كەڭ ءورىس الىپ كەلەدى. وسىنىڭ ناق­تى دالەلى رەتىندە اۋداننىڭ بار­لىق اۋىلدىق وكرۋگ­تەرىندە قا­زاق حاندىعىنىڭ 550 جىل­دىعىنا وراي مادەنيەت كۇن­دەرى اتا­لىپ وتۋدە. وت­­كەن سەنبى، جەك­سەنبى كۇندەرى قاڭ­باقتى اۋىلدىق وكرۋگى مەن قى­زىل­بالىق اۋىلدىق وكرۋگىندە جال­عا­سىن تاپقان مادەنيەت كۇنى قۇندى­لىعىمەن حالىقتىڭ جۇرە­گىنە ىس­تىق سەزىم ۇيالاتتى. تاڭ سارى­مەن باس­تالعان مادەني شارا كەش قاراي­عانعا دەيىن جالعاستى.

اۋىلدىق قولونەر شەبەر­لەرى­نىڭ كورمەسىن تاماشالاعان قو­ناق­تار ارتىنشا ۇلكەن جيىننىڭ كۋاسى بول­دى. القالى جيىندى جۇر­گىزىپ وتىر­عان اۋىل اكىمى جان­دوس كەڭەلباەۆ كەلگەن قوناقتاردى تا­نىس­­تىرىپ، ءبىرىنشى ءسوزدى اۋدان اكى­مىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى جا­نى­بەك تاسىباەۆقا بەردى. اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى اۋداندا جا­سا­­لىپ جات­قان جاعىمدى ىستەرگە توق­تالا كەلىپ، بيىل ەلىمىزدە كوپ­تە­گەن مادەني شا­رالار اتقارىل­عانىن تىلگە تيەك ەتتى. بۇعان دەيىن ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىل­دىعى، كونس­تيتۋتسيانىڭ 20 جىلدى­عى، اس­سام­بلەيا­نىڭ 20 جىلدىعىن اتاپ ءوتتى. ەندى، مىنە، قازاق حاندى­عى­نىڭ 550 جىل­دىعىن تويلاپ وتىر­مىز. بۇل، قا­­­زاق ەلى ءۇشىن تاريحي ماڭىزى زور مە­رەكە ەكەنىن ءبىر سوز­بەن تۇيىن­دەي كەتتى. وسى تۇرعىدا اۋدان كولەمىندە ما­دەني كۇن ايا­سىن­دا اتاپ ءوتىپ، جاس ۇر­پاقتىڭ بويىنا پاتريوتتىق تار­بيە بەرۋدە ۇلكەن جۇمىس ىستەلىپ جات­­قانىنان حاباردار ەتتى. سونداي-اق، اۋ­دان اكىمىنىڭ ىستىق ىقىلاسىن جەت­­كىزىپ، اۋىل تۇر­عىندارىن مادە­نيەت كۇنى مەرە­كەسىمەن قۇتتىقتادى. بۇ­دان كەيىن ءسوز العان «سارىەسىك» قو­عامدىق قو­رىنىڭ ديرەكتورى ايت­جان تىنا­ليەۆ، وبلىستىق «جە­ت­ىسۋ» گا­زەتىنىڭ باس رەداكتورى امى­رە ءارىن اۋىل تۇرعىندارىن مەرە­كەمەن قۇت­تىق­تاپ، جۇرەكجاردى لە­بىز­­دەرىن جەت­كىزدى.

كەلەلى جيىننىڭ سوڭى ءان مەن جىرعا ۇلاستى. اۋىلدىق كوركەم­ونەرپازدار تاريحتان سىر شەرتىپ، جاڭگىر حاننىڭ ومىرىنەن ازداعان قويىلىم ساحنالادى. ونەرلى جان­دار­دىڭ قويىلىمى كاسىبي دەڭگەي­دەن ءبىر كەمشىن ەمەس. كورەرمەن­دە­رىن باۋراپ العان ارتىستەر قويى­لىمدى تاما­شا­لاعان جۇرتتىڭ ىقى­لاسىنا بولەندى. ارتىنشا اۋىلدىڭ جاستارى تاماشا اننەن شاشۋ شاش­سا، سىرتتا سپورتتىق ويىندار ءوز دەڭ­گەيىندە ءوربىدى. قازاق كۇرەسىنەن قارسىلاس شاق كەلتىرمەگەن ازا­مات دوساەۆ ءبىرىنشى ورىندى جەڭىپ السا، گىر تاسىن كوتەرۋدە ساكەن توق­سان­باەۆ الدىنا جان سال­مادى. الا­مان بايگەدە شا­شا­سىنا شاڭ جۇق­پاعان جاقسى­بەر­گەن قاسىم­جا­نوۆ­تىڭ سايگۇلىگى ءبىرىنشى كە­لىپ، قانجىعاسىنا باس بايگەگە تىگىلگەن موتوتسيكلدى باي­لادى. كەش سوڭى جاس­تاردىڭ بي كەشى­مەن جال­عاس­تى.

كوڭىلدى شالقىتقان مەرەكە مەن رامازان ايىنىڭ قۇرمەتىنە بالاپ بايشەگىر اۋىلىنان شىق­قان ازا­ماتتار اۋىل ورتاسىنان يمان­دى­لىق ءۇيى مەشىتتىڭ ىرگە تاسىن قۇيۋ جۇمىسى باستالدى. بۇل دا اۋىل تويى­­نىڭ اجارىن اسقاقتاتىپ جى­بەر­دى.

وسىنداي ءدۇبىرلى توي قىزىل­با­­لىق اۋىلدىق وكرۋگىندە دە جال­­­­­عا­سىن تاپتى. اۋىل اكىمى ماق­­­سات كوش­­كىمبايۇلىنىڭ جە­تەك­­­شىلى­گىمەن وتكەن مادەنيەت كۇ­نى كوپتىڭ كوڭىلى­نەن ۇزاققا دەيىن كەتپەسى انىق. اۋىل انشى­لەرى ان­نەن شاشۋ شاش­سا، توعىم حان­دى سوم­داعان اۋەسقوي ارتىس­تەر­دىڭ ەڭ­بەگىن جوعا­رى باعا­لاعان ءجون. سپورتتىق ويىن­داردان وزا شاپ­قاندار كوپ بولدى. قازاق كۇرە­سى­نەن قارسى­لاس­تارىن قوعا­داي جا­پىر­عان نۇرشات تولەۋقا­سىموۆ ءبىرىنشى ورىندى جەڭىپ الدى. ۆو­لەي­بول جارىسىندا الما­لى اۋى­لىنىڭ كومانداسىنا ەشكىم قار­سى­لاس بولا المادى. گىر تاسىن كوتە­رۋدە ەشكىمگە دەس بەر­مەگەن اسحات ىنتىبەكوۆ ءبىرىنشى ورىنعا تۇراق­تادى. بالقاش كولىنىڭ ساعا­سىنا ورنالاسقان ەكى اۋىلدىڭ مادەني كۇنى بىردە قاراتال وزە­نىن­دەي سار­قى­راپ، كول تولقىنىن­داي جاعانى شارپىپ، ءبىر ءسات تىنعان تەڭىزدەي جايما-شۋاق تەر­بەلىپ، كول جاعاسىن ادەمى ءبىر كۇي­گە بو­لەدى. رۋحاني ازىقتى مول جيناعان اۋىل تۇرعىن­دارى توي­دان كەيىن، اسەم ءان مەن ءتات­تى كۇيدىڭ قۋاتىمەن كۇندەگى تىر­شى­لىگى كول تۇبىنەن مارجان سۇزۋگە قاي­تا كىرىسىپ كەتتى.

ءوز ءتىلشىمىز

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1584
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2284
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3622