بەيسەنبى, 31 قازان 2024
مايەكتى 5709 0 پىكىر 2 شىلدە, 2015 ساعات 07:52

ءبىزدى اعىلشىن ءتىلى ۇلتتىق قۇندىلىقتان الىستاتا تۇسپەي مە؟

بۇگىن ەلباسىمنىڭ وتكەنگە شولۋىن قاراپ شىقتىم...سوسىن "قادامدار" تۋرالى "ۇلت جوسپارىن" قايتا قاراپ شىعىپ، وزىمشە ەلباسى مەن قادامدار اراسىندا، ياعني ونى جازۋشىلار نەمەسە دايىنداۋشىلار اراسىندا جەر مەن كوكتەي ايىرماشىلىق بار ما دەپ قالدىم. 
بىرىنشىدەن، ەل، ۇلت، مەملەكەت دەگەن ۇعىمداردىڭ ءمانى ازىرگە جەر بەتىندە وگەرىسكە تۇسكەن جوق. قانشاما پوزيتيۆيستىك تەوريالار ارقىلى مەملەكەت قاباتتارىنا جاسالعان تالداۋلار مەن تۇسىندىرمەلەر قازىر قاجەتسىز ماكۋلاتۋرا بولىپ قالدى. ەڭ باستى ءماتىن ول ەل جانە ونى قۇرۋشى ۇلتتىڭ مادەنيەتى بولىپ وتىر.
وسى تۇستا قازىر مەملەكەت ەمەس ەندى الەمدىك كورپوراتسيالار ءداۋىرى كەلە جاتىر دەگەن تەوريالار باسىمدىق الىپ بارا جاتىر. مادەنيەت تەوريالارى دا قايتا كوممەنتاريلەرگە تولى، بىراق سول باياعى ونىڭ سۋبستانتسيونالدىق، كيەلىلىك مانىنە قايتا ورالىپ جاتىر.
سول سياقتى سىرتقى يدەولوگيالىق ورتالىقتار تاراپىنان ءبىزدىڭ مەملەكەت تاعدىرىنا قاتىستى "قازاقستاندىق ۇلت" دەگەن تىركەستەردى دە سوققىسى كەلدى. بىراق ول يدەيا تاسقىنى سايابىرسىپ قالدى. 
ەندى مانە "ۇلت جوسپارى" ءجۇز ناقتى قادام دەگەن جوبا ءبىرازدان بەرى ەل بولىپ، قوعام بولىپ تالقىعا ءۇسىپ جاتىر. 
ەلباسى تاراپىنان جاسالىپ جاتقان قادامداردىڭ نەگىزى بولاشاققا ءۇمىتتى كورىكتەيدى. دەگەنمەن، مىنا اكتسيولوگيالىق ۇدەرىستەردى زەرتتەۋشى رەتىندە، ءبىر وسى ەلدىڭ ازاماتى رەتىندە ءوز ويىمدى بولىسكىم كەلەدى. ءوزى ادام دەگەن بولمىستا ء"ۇمىت پەن كۇدىك" قاتار جۇرەدى. بولاشاققا سەنمىممەن ناقتى قادام باسقان ارينە جاقسى، بىراق ول ادام، پارتيا، فيرما، نە كومپانيا، نە كورپوراتسيا نە جاماعات توپ ءۇشىن باسقاشا تالدانادى، ال مەملەكەت ينستيتۋتى ءۇشىن باسقاشا تالدانىپ، قورىتىندىلانادى. بۇگىنگى رەسپۋبيكالىق زايىرلى مەملەكەتتىڭ قۇرىلىمدىق قاباتتارى ارسىنداعى ءوز ارا ۇيلەسىم مەن ۇندەستىك تەتىكتەرى اقساۋىنىڭ باستى سەبەبى مەملەكەت ينستۋتىنىڭ بۇگىنگە دەيىنگى قۇندىلىقتار ارالىق، قۇندىلىقتار ىشىلىك قاتىناستاردىڭ انتروپوتسەنتريستىك كوممەنتاريلەرى ناقتى بولماي وتىرعاندىعىندا جاتىر. قازىر الەمدە وسى توڭىرەكتە تالاس تارتىستار وتكەن عاسىرعا قاراعاندا الدەقايدا تەرەڭ ءارى عىلىمي تانىمدىق نەگىزدەردە، ساراپتالۋدا. بىتپەدى. جالعاسىپ جاتىر.
وسىنداي جاعدايدا، ءارى كەشەگى پوستكەڭەستىك قۇندىلىقتار باتپاعىنان ارىلا الماي جاتقىنىمىزدا ەكى جاقتى قىسىم ەكى بۇيىردەن سوققىلاپ جاتىر. ەگەمەندىك، تاۋەلسىزدىك جەكە دارا مەملەكەتتىلىكتىڭ باستى ۇستانىمى ونىڭ قۇرۋشى ەلىن بولمىستىق ونتولوگيالىق نەگىزدە انىقتايتىن قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ ءارى دامىتۋ تەتىكتەرىن تابۋمەن تىكەلەي قاتىستى. قىسقاشا قازاققا ءوز بولمىسىن ساقتاۋدىڭ ىشكى جانە سىرتقى قورعاندارى قۇندىلىقتىك قاباتتارىن نىقتاۋ قاجەت. المىنا جەردە قازاقتىڭ تەك قانا سىرتقى الەممەن، ماتەريالدىق قۇندىلىقتار عانا باستى نازارعا الىنعان. ول جاقسى ادامنىڭ قارنى توق بولۋى كەرەك. بىراق ول ەرتەڭ قارنى توق بولعانىمەن، مىنا ەلدەن، جەردەن، مادەنيەتەن، وركەنيەتتەن ءوز ەركىمەن باس تارتا الاتىن، قارا قۇلعا اينالىپ شىعا كەلەدى. وندا "ماڭگىلىك ەل" تۋرالى ايتىلىپ جاتقان كوممەنتاريلەردىڭ ەشقانداي پايداسى بولماي قالادى.
بارلىق قۇندىلىقتار ادامعا ءبىر قابات ارقىلى سىڭەدى. ول ءتىل. ال ءتىلدى قۇرال رەتىندە مەملەكەت ىشكى جانە سىرتقى قۇندىلىقتاردىڭ نەگىزگى قاباتى رەتىندە كوتەرمەي نە مەملەكەت تىك قامقورلىق جاراتپاي، ەل بولۋ، باياندىلىق پەن تۇراقتىلىققا ءۇمىت ەتۋ بوس ءسوز. 
ءبىر ادامدى، مەكتەپ قابىرعاسىندا اق، ءبىلىم بەرۋدە ءوز ۇلتتىق قۇندىلىقتارى ەمەس، جاحاندىق ورتالىقتىڭ قىسىمىمەن ونىڭ تىلىنە اۋىىستساق، قارىن توق بولادى. بىراق ەل، جەر، مادەنيەت، ەركىندىك، ەگەمەندىكتى ءوز قولىمىزبەن سىرتقى كۇشتەرگە تابىستاعان بولمايمىز با؟
ءبىر قازاق بالاسى نەگە مەكتەپ قابىرعاسىندا اعىلشىنشا وقۋ كەرەكتىگىنىڭ مۇندا باستى ماقساتى ايتىلىپتى...بىراق بۇل مەملەكەتتىڭ ماقساتى ەمەس، ول كورپورتسيانىڭ، كومپانيانىڭ ماقساتىنا ساي كەلەدى. بۇل تۋرالى الەمدەگى تەوريالاردىڭ بارلىعىن سالىستىرىپ قويىپ تارازىلاپ بەرە الاتىن مۇمكىندىگىم بار...بۇل تۋرالى ارنايى كىتاپ جازۋىما دا بولادى..بىراق ۋاقىت قىسقا بولعاندىقتان وسىلاي ەلمەن ءبولىسىپ وتىرمىن. جالپىحالىقتىق تالقىعا قاتىسىڭىز اعايىن..تۋىنداعان سۇراقتار بولسا، عىلىمي تانىمدىق نەگىزدە جاۋاپتاۋعا ترىىسىامىن. بۇل دەگەن بىلگىشتىكتەن ەمەس، قايعىدان، كۇدىكتەن تۋىنداپ جاتقان ىشكى ءحالىم...ءسىز نە دەيسىز؟

قوسىمشا اقپارات:

"79. پوەتاپنىي پەرەحود نا انگليسكي يازىك وبۋچەنيا ۆ سيستەمە وبرازوۆانيا - ۆ ستارشەي شكولە ي ۆۋزاح. گلاۆنايا تسەل - پوۆىشەنيە كونكۋرەنتوسپوسوبنوستي ۆىپۋسكاەمىح كادروۆ ي روست ەكسپورتنوگو پوتەنتسيالا وبرازوۆاتەلنوگو سەكتورا.
79-قادام. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە – جوعارى سىنىپتار مەن جوو-لاردا اعىلشىن تىلىندە وقىتۋعا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ. باستى ماقساتى –دايارلاناتىن كادرلاردىڭ باسەكەلەستىك قابىلەتىن ارتتىرۋ جانە ءبىلىم بەرۋ سەكتورىنىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن كوتەرۋ." - ۇلت جوسپارى – «100 ناقتى قادام».

دوساي كەنجەتاي.

(الەۋمەتتىك جەلىدەن)

0 پىكىر