ءبىر كەزدەرى توقىراۋعا ۇشىراعان توقىما-تىگىن ونەركاسىبى اياققا تۇرا باستاعان سەكىلدى. كيىم تاڭداۋدا ءوز ەلىمىزدە تىگىلگەندەرىن ىزدەي باستادىق. جەڭىل ونەركاسىپتى دامىتۋ، اسىرەسە وڭتۇستىك وڭىردە بەلسەندى قولعا الىنۋدا. وعان العىشارتتار دا جوق ەمەس. شىمكەنتتە ماقتا وڭدەپ، ماتا-ءجىپ شىعاراتىن كاسىپورىندار جۇمىس ىستەۋدە. ال، اقسۋكەنت ەلدى مەكەنىندەگى  «التىن ادام» تىگىن فابريكاسىنىڭ ونىمدەرى بۇگىندە ەلىمىزگە كەڭىنەن تانىلىپ ۇلگەردى. فابريكانىڭ ونىمدەرى تۋرالى ءار جاقتان «تىگىسى جاتىق»، «ماتاسى جۇمساق»، «ساپاسى شەتەلدەن كەلىپ جاتقان كوستيۋم-شالباردان كەم ەمەس» دەگەن ماقتاۋ، جىلى سوزدەردى ەستي باستادىق. جاقىندا فابريكانىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسۋ ماقساتىندا اقسۋكەنتكە ارنايى بارعان ەدىك. كاسiپورىن باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بالجان حالمۇراتوۆا اڭگىمەسىن ارىدەن باستادى.

– ءبىر تانىسىم وزبەكستاننان كوستيۋم-شالبار اكەلىپ ساتاتىن. سول وي تاستادى. زەرتتەپ قاراسام، بازارلار مەن ساۋدا ورتالىقتارىندا «تۇرىك كوستيۋمى» دەپ ساتىلىپ جاتقانداردىڭ بارلىعى وزبەكستاننان اكەلىنەدى ەكەن. ولاردىڭ

كاسىپورىندارىنا بىرنەشە رەت بارىپ، وسى ءىستىڭ قىر-سىرىنا قانىعا ءتۇستىم. نامانگان وبلىسىنىڭ  وزىندە تەك كوستيۋم تىگەتىن 24 زاۋىت جۇمىس ىستەپ تۇر. ونىڭ 20-سىنىڭ شىعارىپ جاتقان ءونىمى ءبىزدىڭ شىمكەنتكە كەلەدى. سوسىن باسقا قالالارعا تارالادى. ويلانا كەلە، وزىمىزدە دە وسىنداي تىگىن فابريكاسىن اشىپ، وتاندىق كيىم ءوندىرىسىن قولعا الماق بولىپ شەشتىم، – دەيدى ول.

ناقتى شەشىم قابىلداعان كاسىپكەر بيزنەس جوباسىن جاساپ ىسكە كىرىسكەن. «دامۋ» باعدارلاماسى بويىنشا 110 ميلليون تەڭگە نەسيەگە قول جەتكىزىپ، تۇركيادان ارنايى قۇرال-جابدىقتار الدىرتادى.

– قولىمىزعا مەملەكەت بولگەن قارجى تيگەندە دوللار باعامى 150 تەڭگەدەن 180 تەڭگەگە شارىقتاپ كەتتى. شەگىنەرگە جول جوق. بار اقشامىزدى وسى ىسكە قۇيدىق. سوڭعى ۇلگىدەگى قوندىرعىلار مەن تەحنيكالاردى ساتىپ الدىق. وكىنىشتىسى سول، كلاسسيكالىق ۇلگىدەگى كيىمدەر تىگەتىن تىگىنشىلەر تاپشى. بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن شەتەلدەن ماماندار الدىرىپ، قىزمەتكەرلەردى وقىتۋعا كىرىستىك. ءسويتىپ، 2013 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا تىگىن فابريكاسى ءوز جۇمىسىن باستادى، – دەيدى  بالجان ورازالىقىزى.

بۇگىندە 200-گە جۋىق ادام ەڭبەك ەتەتىن تىگىن فابريكاسىندا كۇنىنە 500 كوستيۋم-شالبار تىگىلەدى. وتاندىق كوستيۋمدەرگە لاۋازىمدى قىزمەتتەگىلەر دە قىزىعا باستادى. وبلىس اكىمى بەيبىت اتامقۇلوۆ سايرامعا بارعان ساپارىندا ارنايى بارىپ،  «التىن ادام» ماركالى كوستيۋمىن ساتىپ العان بولاتىن. كوپ ۇزاماي قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرمۇحامبەت ابدىبەكوۆتىڭ دە گاردەروبى وسى كوستيۋممەن تولىقتى. بۇدان بولەك ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشەۆ، اۋىلشارۋاشىلىعى ءمينيسترى  اسىلجان مامىتبەكوۆ، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى قۋاندىق تۇرعانقۇلوۆ جانە قر پارلامەنتiنiڭ بiرنەشە دەپۋتاتى بۇگiندە وسى فابريكانىڭ كوستيۋمدەرiن كيiپ ءجۇر. دەگەنمەن...

كورشi ەلدەن تاسيتىندار كوپ

ەكى جىلدان اسا ۋاقىت نارىققا شىققان «التىن ادامنىڭ» كوستيۋمدەرىن بۇگىندە ەلىمىزدىڭ ءار تۇكپىرىنەن تابۋعا بولادى. وزگە ەلدىڭ تاۋارلارىمەن باسەكەگە تۇسۋگە دە قاۋقارلى.

– بىزبەن باسەكەلەس بولاتىن تەك وزبەكستاننىڭ كاسىپورىندارى عانا. ول جاقتان كەلىپ جاتقان ونىمدەردىڭ باعاسى ايتارلىقتاي تومەن. ويتكەنى، ولاردىڭ جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىندا سالىق از. سونداي-اق، ول جاقتان تاسيتىن كاسىپكەرلەر شەكارادان اسىرعاندا قۇجاتىنا «ماتا اكەلىپ جاتىرمىز» دەپ كورسەتەدى. ماتاعا سالىق تومەن عوي. ال شىنتۋايتىنا كەلگەندە ەلىمىزگە كۇنىگە ون مىڭ دانا كوستيۋم كىرىپ جاتىر. وسىنى ءتيىستى ورىندارعا ايتىپ، حات جازىپ جاتىرمىز. ساۋداگەرلەردىڭ وزبەكستاننان كوستيۋم-شالبار اكەلگەنىنە قارسى ەمەسپىن. تەك بارلىق ارەكەتتەرىن زاڭدى تۇردە راستاسا ەكەن. سوندا باعادان ۇتىلماس ەدىك. وزگە ەلدىڭ  تاۋارىن اكەپ، ءوزىمىز شىعارىپ جاتىرمىز دەپ ساتىپ جاتقاندار دا بار. ال مەنىڭ ار-ۇياتىم جىبەرمەيدى. وسى سالانى دامىتىپ، اياعىنان تۇرعىزۋ ءۇشىن ادال ەڭبەك ەتەمىن – دەيدى ب.حالمۇراتوۆا.

كاسىپكەر ءوز ءىسىن دامىتۋ ماقساتىندا تىگىنشىلىكتى ارنايى وقىماسا دا، تىرلىككە ەبى بار قىز-جىگىتتەردى جانىنا جيناپ، اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەنى وقىتىپ، ۇيرەتىپتى.

– وزبەكستاننىڭ تىگىن فابريكاسىندا ەڭبەك ەتەتىندەردىڭ 90 پايىزى ەر ادامدار. ال بىزدە كەرىسىنشە. جىگىتتەر بۇل قىزمەتتى قول كورمەيدى. وقۋ ورىندارىندا وسى سالادا ءبىلىم الىپ جۇرگەن دە قىزدار. ولار ەرتەڭ تۇرمىسقا شىعادى، بالالى بولادى، سودان كەيىن كوپشىلىگى ۇلكەن تىگىن فابريكالارىنا اياق باسپايدى. تۇركيادان ارنايى شاقىرىلعان بىلىكتى تىگىنشىدەن ءتالىم الىپ قالسىن دەپ، ون شاقتى جىگىتتى جۇمىسقا قابىلدادىق. كومپيۋتەردى جەتىك مەڭگەرسە بولدى. سوڭعى ۇلگىدەگى تەحنيكالار بولعاسىن، وعان تەك نۇسقاۋ بەرىپ وتىرۋ كەرەك. ول قيسىق تىكپەيدى. قيىس قىرىقپايدى، – دەيدى كاسىپكەر.

قولداۋدى قاجەت ەتەدi

MG 7172جاقىندا بىرنەشە سايتتا ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ وتاندىق كوستيۋمدi كيiپ تۇسكەن سۋرەتتەرi جاريالاندى. اقپاراتتاردا شىمكەنتتەن شىققان كوستيۋم ەكەنى دە ايتىلدى.

– ءبىز استانالىق ديزاينەر ايجاني نۇرلانوۆانىڭ ۇلگiسiمەن بىرنەشە كوستيۋم تىگىپ، ەلورداعا جىبەرگەنىمىز راس. ەلباسى: «بۇل قازاقستاندىق جەڭىل ونەركاسىپ زاۋىتىنىڭ ءونىمى»،–  دەدى. سوندىقتان، ەنشىلەمەيمىن، وتاندىق ءونىم ورتاق قۋانىشىمىز، ورتاق تابىسىمىز، – دەيدى ب.حالمۇراتوۆا.

تىگىن فابريكاسىنان شىعاتىن كوستيۋمنىڭ ماتا مەن ءجىبى تۇركيادان جەتكىزىلەدى ەكەن. ال تۇيمە شىمكەنتتىك «KazPlast» كومپانياسىنىڭ ءونىمى. زاۋىت قىزمەتكەرلەرى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن تۇتىنۋشىلار اراسىندا ساپاسىنىڭ ءمىنىن تەرىپ، شاعىم ايتىپ كەلگەندەردىڭ بولماعانىن ايتادى. تىگىن فابريكاسىنا جاپسارلاس ورنالاسقان فيرمالىق دۇكەنىندە ءبىر كۇندە 20-30 كوستيۋم-شالبار ساتىلادى ەكەن. ەندى كاسىپورىن ەلىمىزدىڭ باسقا وڭىرلەرىندە دە ساۋدا دۇڭگىرشەكتەرىن اشۋدى جوسپارلاپ وتىر. بىراق قارجى قولبايلاۋ.

– ءبىر وبلىس ورتالىعىنان دۇكەن اشۋ ءۇشىن ميلليونداعان قارجى كەرەك ەكەن. ال وعان بىزدەردىڭ مۇمكىندىگىمىز جوق. ءبىر-ەكى جىل اياقتان تۇرىپ العانشا ساۋدا ورنىن تەگىن بەرسە اشۋعا دايىنبىز. جاقىندا قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمى ساۋدا ورنىمەن كەلىسىپ بەرۋگە ۋادە بەردى. وتاندىق ءونىمدى قولداۋ ءسوز جۇزىندە ەمەس، ناقتى ىستەرمەن كورسەتىلسە ەكەن دەگەن تىلەگىمىز بار. بيىل ءبىز وقۋشىلارعا ارناپ مەكتەپ فورمالارىن تىكتىك. ءبىزدىڭ ونىمگە قولداۋ كورسەتىڭىزدەر دەپ ءبىلىم وردالارىنىڭ باسشىلارى مەن ۇستازدارعا شىقساق، ولار اكىمشىلىك تاراپتان نەمەسە ءبىلىم بولىمىنەن ۇسىنىس حات الىپ كەلۋ قاجەتتىگىن ايتادى. مىنە، وسىنداي قاعازباستىلىق كەدەرگىلەر ءالى دە بار، – دەيدى ب.حالمۇراتوۆا.

تىگىن فابريكاسىنىڭ تۇتىنۋشىلارعا تاعى ءبىر جاعىمدى جاڭالىعى بار. ولار قىز-كەلىنشەكتەرگە دە ارناپ كوستيۋم تىگۋدى قولعا الدى.

ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە جۇگىنسەك، ەل تۇرعىندارى جىلىنا شەتەلدەن 2 ملرد دوللارعا كيىم-كەشەك ساتىپ الادى ەكەن. قىتاي، تۇركيا، قىرعىزستان سەكىلدى مەملەكەتتەردەن توقىما-تىگىن ءوندىرىسى الپاۋىتتارىنىڭ ونىمدەرى اعىلعاندا، ەلىمىزدىڭ جەڭىل ونەركاسىبىن دامىتۋ وڭاي بولماسى انىق. دەگەنمەن، قيىندىققا قاراماي، ءوز ءىسىن اشىپ، وتاندىق كيىم وندىرىسىنە ۇلەس قوسۋ جولىندا ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان كاسىپكەرلەرىمىز بارشىلىق جانە ولار قولداۋدى قاجەت ەتەدى.

ايگەرىم بەگىمبەت

Abai.kz