نەمەسە تاۋەلسىزدىك قادىرىن سەزىنبەيتىن شەنەۋنىكتەر تۋرالى

مىنە، ەندى ءبىر ايعا جەتپەي تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى تويلانادى. ۇلتىمىزدىڭ بىرلىگىن، تۇتاستىعىن، ارمانىن باياندايتىن ءھام الەمگە ماقتانىپ كورسەتەتىن مەيرام.

ەلباسىمىزدىڭ ءوزى: «تاۋەلسىزدىك تۋىن تىگۋگە قانشالىقتى قاجىر-قايرات كەرەك بولسا، ونى قۇلاتپاي ساقتاپ قالۋعا سونشالىقتى قاجىر-قايرات كەرەك» دەگەن ەدى.

ەلىمىزدىڭ ءاربىر ادامى، ءاربىر مەملەكەتتىك قىزمەتكەرى وسى سوزدەردىڭ ماعىناسىن، جاۋاپكەرشىلىگىن تەرەڭ ءتۇسىنۋ قاجەت. اسىرەسە، جەرگىلىكتى اكىمدەر!

بۇگىن قولىمىزعا 2015 جىلى 18 قاراشادا (№ 176) شىققان «ۆرەميا» گازەتى ءتيدى. ىشىندە سەمەي قالاسىنىڭ جاڭا مەرى ەرماك ءسالىموۆتىڭ (رەسمي اتى-ءجونى – ەرماك بيداحمەتوۆيچ ساليموۆ) «ناۆەرنوە، ەست سمىسل ۆ توم، چتو ەرماكا پريسلالي ۆ گورود نا برەگە يرتىشا» اتتى سۇحباتى جاريالانىپتى («برەگ»-ءى ەجەلگى سلاۆياننىڭ «بەرەگ»-ءى ياكي جاعاسى).

قازىر كىم نە دەمەيدى؟ بىراق، ەلباسىمىزدىڭ سىندارلى ساياساتىن جەرگىلىكتى جەردە جۇرگىزەتىن اكىم ويلانىپ سويلەۋ كەرەك ەمەس پە؟..

جۋرناليست (م.گۋزەەۆا) «وسى ءسىز ءوز اتىڭىزدان ءبىر ىڭعايسىزدىق سەزىنبەيسىز بە؟» دەپ سۇراق قويادى. وعان ەرماك مىرزا بىلاي دەيدى: «بەلگىلى ءبىر ادامدار اتىڭدى تۇزەتىپ بەرەيىك: ەرماك ەمەس، ەرمەك قىلىپ دەگەن. مەن: «كەتىڭدەرشى ءارى!» - دەپ ايتپاي تۇرا المادىم. مەن ولارعا بىلاي دەدىم: اكەم ءتورت كلاسس قانا بىتىرگەن، بىراق ۇلتارالىق ماسەلەنى سەندەردەن، پروفەسسوردان ارتىق ءبىلدى. مەن كۇرشىم اۋدانىنىڭ چەردوياك ء(سىرا، نە شەردى اياق، نە شاراياق.- اۋد) پوسەلكاسىندا تۋدىم.  كورشىلەرىمىز ءبارى ورىس بولاتىن. انيا دەگەن بابۋشكا مەنىڭ اتىمدى ەرماك قويىپتى. ول اكەمە: «وسىنداي باتىر بولعان، حالقىن جاقسى كورگەن! سەنىڭ بالاڭ دا حالقىن ويلاعان ادام بولادى!» دەپ ءتۇسىندىرىپتى».

جالپى، سەمەي اكىمى ەرماك ءسالىموۆ ابايدان گورى ءوزى اتتاس جاۋلاۋشىنى ء(سىبىر حالىقتارىن قانعا بوكتىرگەن وتارشىل قانىشەردى) جاقسى بىلەتىن سەكىلدى. سۇحباتىنىڭ ءبىر تۇسىندا ەرتىستىڭ ء(وزى «يرتىش» دەيدى) سۋىنا قاراپ شابىتتاناتىنىن ايتا كەتىپ: «كاك پەسنە: «نا ديكوم برەگە يرتىشا سيدەل ەرماك، وبياتىي دۋموي...» دەيدى.

بىلاي قاراعاندا، ەرماكتى اڭسايدى، ەرماكتى مۇڭدايدى، ەرماكتى ساعىنادى.. تاۋەلسىزدىك زامانىندا. قازاق زيالىلارىنىڭ ورداسى سەمەي قالاسىندا وتىرىپ. ءبىرتۇرلى قىزىق، توسىن ەمەس پە؟..

ەرماكتانۋشى ەرماك مىرزانىڭ سۇحباتتاعى سوڭعى جاۋابى ادام تۇگىل، ادامزات ۇركەتىندەي: «مەن ىرىمعا سەنبەۋشى ەدىم. بىراق ايداي انىق كەلدى ەمەس پە؟ مۇنىڭ ءمانىسى ەرماكتى ەرتىس بويىنداعى قالاعا جىبەردى، مىنە، مەن دە وسى جەردە جۇمىس ىستەۋدى باستادىم. ەڭ باستىسى، بۇدان سەمەيگە جامان بولماسا جارادى».

ال، قادىرلى وقىرمان، بۇل سۇحبات تۋرالى نە ويلايسىز؟

ءبىز اسىل تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ەلەڭ-الاڭىندا ەلشىل ازاماتتار حالىقتىڭ سۇراۋىمەن كەرەكۋدىڭ ەرماك قالاسىنداعى جاۋلاۋشىنىڭ ەسكەرتكىشىن العانعا، اتى وشكىر «ەرماكتى» - اقسۋ دەپ وزگەرتكەنگە بوركىمىزدى اسپانعا اتىپ قۋانعان جوقپىز با؟ سوندا بۇل نە؟ سەمەي اكىمى ەرماك ءسالىموۆ ايتقانداي «جاقسى ىرىم» با؟

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى مەن اتا زاڭىمىزدىڭ 20 جىلدىعى رەسمي اتالىنىپ ءوتىپ جاتقان كەزەڭدە تاۋەلسىزدىك تاريحىنا ءاتۇستى قارايتىن، سۇحباتىندا نەنى بولسىن سونى شاتىپ-بۇتىپ ايتاتىن اكىم حالىققا جاقىن با؟ مىنا سوزدەرىنەن كەيىن ول قالاي بيلىكتىڭ وكىلىمىن دەپ ايتا الادى؟..

جالپى كەشە عانا اقوردادا ەلباسىمىز اكىم-قارانى ءبىر سىلكىلەپ الدى. قۇر ماقتان، جالاڭ ءسوز، ەلدىكتىڭ بايىبىنا بارماۋ... ماڭدايىمىزعا تيەتىندەي ۋاقىت بولدى ەمەس پە؟

حالىق ءالى كۇنگە سەمەي دەسە، «ە، قازاعىمنىڭ ءبىر التىن بەسىگى عوي!» دەپ ەگىلەدى. سوندا قالاباسى قانداي شاھارعا اكىم بولعانىن ءالى سەزىنبەگەنى مە؟

ءبىز وسى جايتقا قاتتى قام جەپ تۇرمىز. ەلدىك قاۋىپسىزدىك اۋاداي قاجەت تۇستا ويلانباي سويلەيتىن اعالارىمىزدىڭ ارەكەتى ءوزىن عانا ەمەس، ءبارىمىزدى وپىندىرا ما دەپ تە ويلايمىز...

«اباي ارمانى» جاستار بىرلەستىگى اتىنان: سەرىكقازى الدانازار، بەرەكە جۇمابەك

Abai.kz