جۇما, 22 قاراشا 2024
ادەبيەت 7466 0 پىكىر 8 قاراشا, 2015 ساعات 21:35

مارات قابدەشۇلى. نوقات

مىنا سوزدەردى وقىپ وتىرىپ، مەنىڭ ەسىمە سەن ءتۇستىڭ: "يا نيكوگدا نە دۋمالا، چتو تى منە ناستولكو پونراۆيشسيا. ي يا نيكوگدا نە دۋمالا، چتو بۋدۋ تاك چاستو و تەبە دۋمات..."

دينا وسپانوۆا.

كۇندە سەنىڭ جانىڭدا جۇرگەنىممەن،
كۇندە بىرگە وزىڭمەن كۇلگەنىممەن،
كۇلكىسى مول كوڭىلدى كۇندەرىممەن،
جۇرەگىمدە تۇتانعان "بىردەڭەنىڭ",
بار ەكەنىن ول كەزدە بىلمەدىم مەن.

 

كۇندە سەنىڭ جانىڭدا جۇرگەنىممەن،
كۇندەلىكتى ساۋلەڭنەن نۇرلى ەدىم مەن.
سول ساۋلەنىڭ جىلۋىن الارىمدى،
سول ساۋلەسىز سونان سوڭ قالارىمدى،
سوڭعى كەزگە دەيىن راس، بىلمەدىم مەن.

 

كۇندە سەنىڭ جانىڭدا جۇرگەنىممەن،
كۇندە بىرگە وزىڭمەن كۇلگەنىممەن،
تاڭدى بىرگە اتىرعان تۇندەرىمنەن،
ءبىر-اق ساتتە ايىرىلىپ قالارىمدى،
سوڭعى كەزگە دەيىن راس، بىلمەدىم مەن.

 

كۇندە سەنىڭ جانىڭدا جۇرگەنىممەن،
كۇندە بىرگە وزىڭمەن كۇلگەنىممەن،
كۇندەرىمنىڭ ءبىر ساتتە
ءتۇن بولارىن -
تۇندەرىمە ۇيقىسىز مۇڭ قونارىن -
سوڭعى كەزگە دەيىن راس، بىلمەدىم مەن.

 

كۇندە سەنىڭ جانىڭدا جۇرگەنىممەن،
كۇندەلىكتى ساۋلەڭنەن نۇرلى ەدىم مەن.
كۇن نۇرىنا شومىلعان كۇندەرىمنەن،
ءبىر-اق ساتتە ايىرىلىپ قالارىمدى،
سوڭعى كەزگە دەيىن راس، بىلمەدىم مەن.

 

كوپ نارسەنى جانىم راس،
بىلمەدىم مەن -
بىلۋگە دە ۇمتىلىپ جۇرمەدىم مەن.
"ساباقتى ينە - ساتىمەن" دەدىڭ-داعى،
كوز جاسىڭدى كوزىڭە بۇلاپ تۇرىپ،
ەتەگىڭە ەڭىرەپ جىلاپ تۇرىپ،
"مەن كۇيەۋگە شىعام" دەپ ايتقان كەزدە -
ءبارىن سوندا تۇسىنگەن "جىندى ەدىم" مەن..!

ال نە پايدا - ءبارىن كەش بىلگەنىمنەن..؟

 

كەشە

ماحاببات بايعۇس ەرتە ءولدى،
تىنىس الۋدىڭ ءوزى مۇڭ.
جۇرەگىم مەنىڭ ورتەندى،
كۇل بولىپ كەتتى سەزىمىم.

 

باقىتسىز كۇندەر باستالسا،
باقىتتى تۇندەر نە دەمەك؟
ماحابباتسىز دۇنيە بوس بولسا،
ماڭگىلىك ءومىر نە كەرەك؟

 

مينۋتتىق ءلاززات نالاسى،
مويىنعا مۇڭ بوپ ىلىنەر.
باقىتتىڭ سوندا باعاسى،
باقىتسىزدىقتان بىلىنەر.

 

جەلىڭ بولماسا ۇرلەيتىن،
جەلكەنىڭ قۇلاۋ - ەرتە ءولۋ.
دۇنيە - كەزەك: كۇن مەن ءتۇن:
ءسۇيۋ مەن كۇيۋ - ورتەنۋ.

 

قالسام دا "ادال الدانىپ",
قاسىرەتىم مەنىڭ "ارايلى..."
ءتاڭىرىمنىڭ ءوزى تاڭ قالىپ،
تىلسىمنان ماعان قارايدى.

كوزىڭدى سالمايسىڭ كونەگە،
بىلەسىڭ - بارىنە كونەمىن:
جۇگىرىپ شىعاتىن توبەگە،
ەڭبەكتەپ شىعىپ كەلەمىن.

بيىككە قوياسىڭ ءوزىڭدى،
جۇرەگىم ءسۇيدى - نە دەسىن؟
گراممداپ جيعان سەزىمدى،
توننالاپ توگىپ كەلەسىڭ.

ماحاببات بايعۇس ەرتە ءولدى،
ورتەندى ءبارى - ورتەندى:
قۋىس كەۋدە بوپ كۇلگەنشە،
قۋىستانىپ ءومىر سۇرگەنشە،
مازانى دا باسىپ مەندەگى،
دۇرىس تا شىعار-اۋ، ولگەنى..؟!

 قازاق قىزىنا

سەنى كوردىم -
ساپ باسىلدى توڭعانىم،
ساعان قاراي تارتا بەردى جولدارىم.
عاشىق بولماۋ مۇمكىن ەمەس،
ويتكەنى -
سەنىڭ كىناڭ - قازاق قىزى بولعانىڭ.

 

كاپ-قارا كوز -
توڭىرەگى تەڭىز-كوك،
تەڭىز-كوكتەن تۇڭعيىق سىر سەزىلمەك.
جاڭا تاپتىم -
جىلدار بويى جۇرگەن-ەم،
ماحابباتتىڭ كارتاسىنان سەنى ىزدەپ.

 

تاپتىم. باتتىم.
قايتا شىقتىم ۇمتىلىپ،
جاقتىڭ. اتتىڭ - كۇلىپ تۇرىپ كۇرسىنىپ.
باقىتىمنىڭ بۇل دا سەكۋند ءساتى مە،
باتىپ شىعۋ - تۇڭعيىققا تۇنشىعىپ.

 

قاپ-قارا شاش -
تومەن قاراي توگىلگەن،
قاراي-قاراي ءورت سەزىلدى وڭىمنەن.
باقىتىڭنىڭ بۇل دا سەكۋند ءساتى مە،
بولاشاققا بۇرىم بولىپ ورىلگەن.

 

سەنى كوردىم -
ساپ باسىلدى توڭعانىم،
ساپ باسىلدى،
سەزدىم - تاعى "سورلادىم..."
ساعان عاشىق بولماۋ كۇنا، ويتكەنى -
سەنىڭ كىناڭ - قازاق قىزى بولعانىڭ..!

 

تاڭعى تەرەزە

كوتەرىلىپ-باسىلدى سەنىڭ كەۋدەڭ،
كۇيىپ-جانىپ بارادى مەنىڭ كەۋدەم.
سەن قاشپايسىڭ ىپ-ىستىق تەگىن دەمنەن،
مەن قاشپايمىن مينۋتتىق جەڭىلدەۋدەن.

 

ءبارى-ءبارى باستالدى ەندى عانا،
مەن دۋانا مۇندايدا،
سەن دۋانا.
كىندىگىڭنىڭ تۇسىندا قاراۋىتقان،
سۇيە بەردىم مەڭ-زەڭ بوپ مەڭدى عانا.

 

ءبىر جىميىپ،
سونان سوڭ مىڭ مۇڭدانىپ،
جالعان جايلى جاتتى عوي جىر جىرلانىپ.
جانتالاسقان بىزدەرگە
تەرەزەدەن،
كۇن سىعالاپ قارايدى قىلمىڭ قاعىپ.

 

سەزىم مىقتى،
سەزىممەن سەندەل بالا،
سامال - دەمال، جەلپىنسىن جەلمەن دالا.
وتكىنشى ءومىر وكىنسىن -
وسى قازىر،
جەر بەتىندە ەشكىم جوق: سەن-مەن عانا.

 

سەندە-مەندە كەرەمەت كوركەم كوڭىل،
كوركەم كوڭىل -
ءدال قازىر ورتەڭ كوڭىل.
ماعجان ايتقان مينۋتتىق ءلاززات ءۇشىن،
قۇرىپ كەتسىن قىزىقسىز ەرتەڭگى ءومىر..!

 

سەن بىلمەيسىڭ -
جۇباندىڭ ءوزىڭ نەدەن،
مەن بىلمەيمىن - قۋاندىم ءوزىم نەدەن؟!
سەن شىڭعىرىپ جىلادىڭ سەزىممەنەن،
مەن مىڭ كىرىپ،
قۇلادىم وزىڭمەنەن.

 

سوسىن... سوسىن ەلەگىزىپ
توسىن ۇنگە،
ء"تاۋبا، - دەدىك كۇبىرلەپ، - وسى كۇنگە..."
ء"بىز بىتكەن سوڭ..." -
تاعدىر دا تەربەتىلىپ،
ۇيىقتاپ جاتتى باقىتتىڭ بەسىگىندە.

 

 ۇيقىداعى ارۋ

كورمەگەن شىعارمىن – ۇڭىلەم،
كورگەن دە شىعارمىن مۇنى مەن.
ەسىكتى قاقپاي – ەپپەنەن،
بولمەڭە كەنەت كىرىپ-ەم:

 

تومپاق كەۋدەڭ جاتىر – اسىعىپ،
كوتەرىلىپ - قايتا باسىلىپ.
كورپەڭنىڭ شەتى قالىپتى،
قىرىق ميلليمەتردەي اشىلىپ.

 

بىلەرىم سوسىن، بىلەرىم –
دۇرسىلدەي سوقتى جۇرەگىم.
سەزىمگە سۇيەۋ بوپ تۇرعان،
تايعاناپ كەتتى تىرەگىم.

 

تاعدىردىڭ سىناق - تەزى مە؟
كۇن قۇيىلىپ كەتتى كوزىمە.
جاۋتاڭداي قاراپ ەسىككە،
ۇرلانا قاراسام وزىڭە:

 

ەركەلەي قالعان ەرىنىڭ،
قالىپتى انتەك ءبۇرىلىپ.
سەرگەلدەڭگە تۇسكەن سەزىمىم،
كەتە الماي قالدى بۇرىلىپ.

 

ولاي دا قارايمىن بىرەسە،
بىلاي دا قارايمىن بىرەسە.
قۇداي-اۋ، ۆينچي «مادونناسىنان» -
مىنا قىز سۇلۋ مىڭ ەسە..!

 

تومپاق كەۋدەڭ جاتىر – اسىعىپ،
كوتەرىلىپ – قايتا باسىلىپ.
كورپەڭنىڭ شەتى قالىپتى،
قىرىق ميلليمەتردەي اشىلىپ.

 

جۇرمەگەن ەكەم تەگىن مەن،
كىرمەگەن ەكەم تەگىن مەن.
باعىنباي ماعان – «بىردەڭە»،
بۇلكىلدەي سوقتى بەلىمنەن.

 

ايتايىن اشىق - سەنىممەن:
الەمنىڭ بۇكىل ارۋىن،
قازاقتىڭ مىناۋ قىزىنا –
ايىرباستامايتىن ەدىم مەن..!

شاتتىق شايقاسى

القىن دا جۇلقىن "ايقاستىڭ",
الاپاتىمەن "شايقاستىم..."
"شايقاپ تا شايقاپ" بولعاسىن،
شاتتىققا كوڭىلىم تولعاسىن:

"بولدىڭ با؟" دەسەم - ءتوندىرىپ،
"الدادىم..." دەيسىڭ سەن كۇلىپ.
"توڭدىڭ با؟" دەسەم تاعى دا،
"جاۋرادىم...." دەيسىڭ سەندىرىپ.

 

بەۋ، ماحاببات-اي، ماحاببات،
مازالاي بەردىڭ سەن مەنى،
سوزىڭە سول ءسات سەنگىم كەپ،
"جاۋراساڭ -
تاعى جەيمىن..." دەپ،
دەمىمدى باسىپ - دەمدەگى،
كوتەرەم بىردەن كەۋدەنى.

 

كەرەمەت ساتتەر -
كەرەمەت،
سەزىمنىڭ سۋىن سەبەلەپ،
"اڭىراقايدىڭ ايقاسى",
القىن دا جۇلقىن شايقاسى،
باستالادى قايتا -
نە كەرەك!

 

قۇنىقتىرىپ وسىلاي -
قۇنىقتىرىپ،
ءسوزى جوق سوزبەن سىر ۇقتىرىپ،
شاتتىق شىڭىنا جەتكەسىن،
جىلايسىڭ -
ءماز بوپ كۇلىپ تۇرىپ.

 

جىندانىپ قالام - جىلاساڭ،
نۇرلانىپ قالام -
كۇلگەندە.
كەرىلىپ بارىپ "قۇلاساڭ",
باتىر بوپ كەتەم ءبىر دەمدە.

 

باقىتقا ءۇنسىز باتاسىڭ،
سەزىمنىڭ سارقىپ سىرىن-اپ.
ەنتىگىپ سوسىن جاتاسىڭ،
ەكى كوزىڭدى جۇمىپ-اپ.

 

مەن بايعۇس -
ەرىكسىز ەڭبەكتەپ،
ءتۇننىڭ تۇرىلگەنىن كورمەك بوپ -
بالكونعا شىعىپ كەتەمىن،
باتىرلىق مەنىڭ نە تەڭىم..!

 

بالكوندا... وي-حوي،
بالكوندا،
تامىلجىپ تاڭ دا اتادى:
سۇمىرەيىپ قالعان "باتىردى",
قۇتقارۋعا كەلە جاتادى.

 

پا شىركىن..!
اق تاڭ - اڭ تاڭىم،
باسىمدى قۇتقارعان باق تاڭىم.
"شاتتىق شايقاسى" بىتكەسىن،
شىنىمەن مەن دە قالايمىن،
تاڭنىڭ دا تەزىرەك اتقانىن.

 

ەي-ي، ماحاببات-اي، ماحاببات،
مازاسىز شاتتىق - شىرقاۋ شىڭ.
كوڭىلدىڭ كوزسىز قۇرتى-اۋ، شىن..!
ءبارى دە ءبارى بىتكەن سوڭ،
ءموليىپ قالعان مىلقاۋسىڭ،

 

وسىنىڭ ءبارى -
بىلمەيمىن،
كۇشى ەدى نەنىڭ - كۇشى ەدى؟
كوزسىز دە ءسوزسىز ماحاببات،
كورىنبەي ءوزى-اق اسپاننان،
اقىرىن عانا تۇسەدى.

 

وزگەرتسە دە ماحاببات
ءتۇسىن مىڭ،
وسىنى بۇگىن ءتۇسىندىم..!

 

قىزىل كويلەك

قىزىل كويلەك -
كيىپ اپسىڭ قىپ-قىزىل ۇزىن كويلەك.
توبىعىڭا توگىلگەن قىزىل كويلەك،
"سىيلاپ جاتىر" باسىما بۇگىن "بەينەت..."

 

تەككە مەنىڭ -
مازامدى الدىڭ - مەن تاعى وكپەلەدىم،
شەرتپە كۇيىن شەرىمنىڭ شەرتكەن ەدىم...
قايداعىنى قوپارىپ، ەسكە سالىپ -
جالت ەتتىڭ عوي،
جوق بولىپ كەتكەن ەدىڭ؟!

 

قىزىل كويلەك -
سىيلادىڭ سەن تاعى دا بۇگىن "بەينەت..."
بىلەم-بىلەم،
مەن بۇگىن انىق بىلەم،
كۇڭىرەنىپ شىعاسىڭ - كۇلىمدەي كەپ..!

 

ورالمايمىن -
ءومىر بويى وكىنىش بولار قايعىم.
كەلە جاتىر ەدى عوي
سونە تۇسكىم،
قىپ-قىزىل بوپ كوزىمە نەگە ءتۇستىڭ؟
قيقى-جيقى كوڭىلمەن ەندى ساعان،
قىزىل كورگەن قىرانداي
بولا المايمىن.

 

قىزىل كويلەك -
مەنىڭ ەندى بۇگىنگى كۇنىم "بەينەت..."
جىرىم-جىرىم جۇرەكتى "جىرتىپ" ەدىڭ،
بۇگىن تاعى اياما - تىلىمدەي كەت.

 

ءماز ەمەس تە وي -
جۇبانىشتىڭ ەندىگى جازى ەلەس قوي.
ءتۇنى بويى تاعى دا بۇلقىنارمىن،
بۇلقىنارمىن - بۇرالىپ ءبىر تىنارمىن،
قىزىل كويلەك كوزىمە تاعى ەلەستەي.

 

تاعى ەلەستە سەن بۇگىن،
تاعى ەلەستە -
اتپاي جۇرگەن تاعى ءبىر تاڭ ەمەس پە؟
كۇن ەمەس قوي، كۇنىم بۇل
مەنىڭ دە وسى -
قىزىل كويلەك، وتىنەم، كورىنبەشى،
مەنى كۇتكەن... قۇدايدىڭ كوك كويلەگى،
بىلەم-سەزەم
ءبىر جەردە بار ەمەس پە؟!

 

قىزىل كويلەك، قۇداي-اۋ، تاعى ەلەس پە؟

 

 

 

قازاق قىزى

سۇلۋلار-اي، سۇلۋلار،
سىزىلىپ تۇر،
سىزىلىپ تۇر - جۇزىمدەي ءۇزىلىپ تۇر.
ادەمىلىك الەمدى قۇتقارادى،
اڭ-تاڭ بولىپ قارادىم
قىزىعىپ قۇر.

 

الا المادىم، ويپىرماي،
ازانعى استى،
وسى بولار بۇگىنگى جازا العاشقى.
قايداعى مەن جايداعى ەسكە ءتۇسىپ،
"ون سەگىزگە" ورالىپ -
مازام قاشتى.

 

سۇلۋلار-اي، سۇلۋلار، ءسوز سۇيسىنگەن،
ءسوز بىتكەسىن تامسانىپ
كوز سۇيسىنگەن.
جاڭا عانا "ۆاحتادان" كەلگەن ەدى،
جۇلىپ الىپ شىقتىڭدار كورشىمدى ۇيدەن.

 

جۇرەگىمنىڭ داپتەرىن جىلى جايىپ،
جىر جازباسام -
تارتارمىن بۇگىن ايىپ.
سۇلۋلارعا ءسۇيسىنىپ تاڭ كەلەدى،
ءتۇن ءتۇرىلىپ بارادى تىمىرايىپ،

 

سۇلۋلار-اي، سۇلۋلار،
سىزىلىپ تۇر،
سىزىلىپ تۇر - جۇزىمدەي ءۇزىلىپ تۇر.
تەمەكىسىن تارتپاق بوپ تىسقا شىققان،
ورىس كەمپىر ويلاندى ءسۇزىلىپ ءبىر.

 

ول دا ەسىنە بىردەڭە الدى ما ەكەن؟
ون سەگىزگە ول دا ويمەن
باردى ما ەكەن؟
قايداعى مەن جايداعى ەسكە ءتۇسىپ،
ول دا وزىنشە جاسارىپ قالدى ما ەكەن؟

 

ءتۇن كورپەسىن ەرتەرەك ءتۇرىپ قاتتى،
تاڭ دا بۇگىن جىميىپ،
كۇلىپ قاپتى.
باعدارشامنىڭ جاسىلىن بايقاماعان،
مەڭىرەيىپ "مەرسەدەس"
تۇرىپ قاپتى.

 

سۇلۋلار-اي، سۇلۋلار، تاڭدى وياتقان،
تاڭمەن بىرگە ەستەلىك-ءاندى وياتقان.
تارامىستاي تارتىلىپ -
باياعىدا،
ء"ولىپ قالعان" كاپ-كارى ءتاندى وياتقان.

 

كەلبەتىن-اي،
جارالعان قىسقى اق نۇردان،
ويدان-قىردان،
جينالعان قىستاق-قىردان -
ويماق اۋىز، كۇلىم كوز قازاق قىزى-اۋ،
قارا جەردى قۇلاتپاي
ۇستاپ تۇرعان.

 

سۇلۋلار-اي، سۇلۋلار،
تاڭنان نۇرلى -
جۇرەكتەردى تاعى دا جانداندىردى.
تابيعاتتان جارالعان قازاق قىزى،
تابيعاتتى تاعى دا تاڭ قالدىردى.

قازاق قىزى..!

Abai.kz

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1455
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3218
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5264