كەشە الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى، ۇزىناعاش اۋىلىندا  ايتىس ونەرىنىڭ التىن دىڭگەگى بولعان ءسۇيىنباي ارونۇلىنىڭ 200 جىلدىق مەرەيتويىنا ورايلاستىرىلعان «تەكتى ءسوزدىڭ تورەسى - تەرمە» اتتى رەسپۋبليكالىق جىرشى-تەرمەشىلەر بايقاۋىنىڭ جەڭىمپازدارى انىقتالدى. بۇل تۋرالى abai.kz پورتالى حابارلايدى.

قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى، تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق جۇمىس كوميتەتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكىزىلگەن، حالىقتىق تاربيە مەن ۇلتتىق ونەردى ناسيحاتتاۋعا باعىتتالعان بۇل شاراعا رەسپۋبليكامىزدىڭ 14 وبلىسىنان جانە استانا، الماتى قالالارىنان بارلىعى 16 ۇمىتكەر قاتىسقان بولاتىن.

اۋەلدە، ولبىستىق، قالالىق دەڭگەيدە وتكىزىلگەن جىرشى-تەرمەشىلەر بايقاۋىنان اقتىق سىنعا سۋىرىلىپ شىققان جەڭىمپاز 16 ۇمىتكەرگە «ىرگەسى بەرىك ەل مىقتى»، «بايلاۋى بەكەم بەس عاسىر»، «وسسە ءتىلىم مەن دە بىرگە وسەمىن»، «بىرلىگى جاراسقان ەلدىڭ تىرلىگى دە جاراسادى»، ء«تىل ماڭگىلىك مۇرا» سىندى تاقىرىپتار بەرىلگەن ەدى.

سونىمەن،  اقتاڭگەر اقىن ءسۇيىنباي ارونۇلىنىڭ 200 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان بايقاۋدىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز سويلەگەن جامبىل اۋدانىنىڭ اكىمى جانداربەك دالاباەۆ مىرزا ءسۇيىنباي ارونۇلىنىڭ اقىندىعى، جىرشىلى مەن باتىرلىعى،  سونداي-اق، وبلىس، رەسپۋبليكا دەڭگەيىندە ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان شارالار تۋرالى بايانداما جاساپ، بايقاۋعا قاتىسۋشىلارعا ساتتىلىك تىلەدى.

سونىمەن قاتار، الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى باقتيار ونەرباەۆ مىرزا دا وبلىس اكىمىنىڭ قۇتتىقتاۋىن جەتكىزدى.

رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان جىرشى-تەرمەشىلەر بايقاۋىنا بەلگىلى جىرشى، قر مادەنيەت قايراتكەرى الماس الماتوۆ، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ورازگۇل اسانعازىقىزى، ونەرتانۋشى، پروفەسسور تەمىرحان تەبەگەنوۆ، قر مادەنيەتىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اقان ءابدۋالى باستاعان قازىلار تورەلىك ەتتى.

بايقاۋعا قاتىسقان 10 ۇمىتكەرگە ىنتالاندىرۋ جانە 50 مىڭ تەڭگە كولەمىندە اقشالاي سىيلىقتارمەن ماراپاتتالسا، سونىڭ ىشىندە كيەلى قارت كاسپيدەن ارنايى كەلگەن ايماعامبەتوۆ ءازىمحان مەن ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىنىڭ ستۋدەنتى دانيار راقىمبايعا قازىلار ارنايى جۇلدەلەر تابىستادى. كۇن ۇزاققا جالعاسقان جىرشى-تەرمەشىلەر دوداسىنىڭ جۇلدەلى ءۇشىنشى ورىنىمەن جانە 100 مىڭ تەڭگە اقشالاي سىيلىقتى ىدىرىس بايباقتى يەمدەنسە، جۇلدەلى ەكىنشى ورىن مەن 200 مىڭ تەڭگەنى مايرا سارسەنبايقىزى قانجىعاسىنا بايلادى. ال بايگەنىڭ ءبىرىنشى ورنى مەن 300 مىڭ تەڭگە جۇلدەسىن الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى باقتيار ونەرباەۆ مىرزا تالانتىمەن كورەرمەندەردى تاڭ قالدىرعان نۇرسۇلتان ەلەمەسوۆ ەسىمدى جاس جىگىتكە تاپسىردى. ايتىس اقتاڭگەرى ءسۇيىنباي ارونۇلىنىڭ 200 جىلدىق مەرەيتويىنا ورايلاستىرىلعان جىرشى-تەرمەشىلەر بايقاۋىنىڭ باس جۇلدەسى مەن 500 مىڭ تەڭگە اقشالاي سىيلىقتى قر ءماجىلىسى دەپۋتاتى، ءتىل جاناشىرى ورازگۇل اسانعازى حانىم استانادان كەلگەن دينا نۇراباەۆاعا ءوز قولىمەن تابىستادى.

سونىمەن قاتار، بۇگىن الماتى قالاسى جامبىل جاباەۆ اتىنداعى فيلارمونياسىندا ء«سوزدىڭ ءپىرى - ءسۇيىنباي» اتتىعىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىلۋدا. اتالمىش كونفەرەنتسياعا قازاقستان، تۇركيا، قىتاي، وزبەكستان مەن رەسەيدەن كەلگەن ءسۇيىنبايتانۋشى عالىمدار قاتىسۋدا.

ال قازاننىڭ 24-ءى كۇنى جامبىل اۋدانىنا قاراستى قاراقىستاق اۋىلىندا ءدۇبىرلى توي باستالىپ، الامان بايگە، كوكپار جارىستارى ۇيىمداستىرىلماق.

ورازگۇل اسانعازى، قر ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

- مەن بۇگىن ەرەكشە قۋانىپ وتىرمىن. سەبەبى، قانشاما ءدۇبىرلى تويلارعا، شارالارعا قاتىسسام دا، بۇگىنگىدەي جىرشى-تەرمەشىلەر بايقاۋىنا ءبىرىنشى مارتە قازىلىق ەتكەلى وتىرمىن. ءبىز توي جاساساق، ات جارىستارى مەن ايتىس ۇيىمداستىرۋمەن عانا شەكتەلىپ قالامىز. ال ءسۇيىنباي بابامىزدىڭ 200 جىلدىعىن ۇيىمداستىرۋشىلار جىرشىلار مەن تەرمەشىلەردىڭ دە بايقاۋىن وتكىزىپ وتىر. بۇل جاقسى باستاما.  بۇل داستۇرگە اينالۋى ءتيىس. سەبەبى، بىزگە سول بابالارىمىز اتاسى جاقسى قاندايدى، اناسى جاقسى قاندايدى، اعاسى جاقسى قاندايدى، نە جاقسى، نە جامان ەكەنىن جىرلارىندا ايتىپ، انىقتاپ بەرىپ كەتكەن. ەندى سونى ۇرپاقتارعا ناسيحاتتاۋ كەرەك. وسىندا جاتىر بار تاربيە. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ايتىس جاقسى دامىعانىمەن، تەرمەشىلىك كەنجە قالىپ وتىر. ءتىپتى، جىرشى-تەرمەشىلىكتىڭ بىزدە قانشاما سارىنى بار. ارقا، باتىس، شىعىس ت.ب. بىراق، وسىعان شاكىرتتەردى باۋليتىن بىردە-ءبىر مەكتەپ جوق. ءبىز مۇنى پارلامەنت دەڭگەيىندە تالقىعا سالۋىمىز كەرەك. كەرەك بولسا مينيسترلىككە ساۋال جولدايىق. مەن بۇگىن مىنا جىرشىلارىمىزدىڭ جىرلارىنان ەرەكشە رۋح الىپ شىقتىم. جوعارىدا كوتەرىلگەن ماسەلەلەر اياقسىز قالماۋى ءتيىس. وسىنى ءبىر جونگە كەلتىرمەي ورازگۇل اپالارىڭ تىنبايدى.

حۋاڭ مىرزا، قحر-نان كەلگەن پروفەسسور، قازاق ونەرىن زەرتتەۋشى:

-مەن ءوزىم حانزۋ بولسام دا، ءتىلىم قازاق. مەن كوپ جىلداردان بەرى قازاق حالقىنىڭ فالكلورىن، ايتىسى مەن جىرشىلىق ونەرىن زەرتتەپ كەلەمىن. مۇندا ەرەكشە رۋح بار. ءسۇيىنباي ارونۇلىنىڭ قىرعىز-قازاقتا ايتىسپاعان اقىنى جوق شىعار. ونىڭ جىرلارى رۋحتى بولعان سوڭ دا، ۇرپاقتارى بۇگىن ەسكە الىپ جاتىر عوي. بىراق، قازاقستاندا وسىنداي جولدى وقىتاتىن ءبىر ارنايى مەكتەپ، كلاسس جوق ەكەن. مىسالى، ءبىز قحر كۇيتىڭ قالاسىنداعى ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىنان 2003 جىلى ارنايى ايتىس مەكتەبىن اشساق، 2004 جىلى جىرشىلار مەكتەبىن اشتىق. قازىر ول جەردە ايتىسقا، جىرشىلىققا قۇمار جاستار ءبىلىم الۋدا.

ءتۇيىن:

ماسەلەنىڭ ءتۇيىنى - قىتايدا بار جىرشىلار مەكتەبى ەلىمىزدە نەگە جوق؟. قىتايدىڭ كۇيتىڭ قالاسىنداعى جوعارعى وقۋ ورنى ارنايى جىرشىلاردى دايىنداپ، تەرمەشىلىكتى ۇيرەتەدى ەكەن. بىزگە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جانىنان نەگە سونداي رەسمي جىرشى-تەرمەشىلەر مەكتەبىن اشپاسقا؟! 

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz