قازاقستانداعى شەت­ەلدىڭ 40 ەلشىلىگىنىڭ وكىل­دەرى مەن ماڭىزدى اقپا­رات­تى الەمگە تانىتىپ جۇر­گەن ءوزىمىزدىڭ جانە وزگە مەملەكەتتەردىڭ جۋرنا­ليستەرى ارنايى ساپار­لارىن «التىنكول» تەمىر­جول بەكە­تىنىڭ قىزمەتىمەن تانىسۋ­دان باستادى. ەلىمىز­دىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرلان ءابىلفايىزۇلى «ال­تىن­كول» بەكەتىنىڭ شەتەل­دەن جۇك وتكىزۋ قۋاتى مەن ونىڭ اينالاسىنداعى سا­لىن­عان نىساندار جوباسىن قوناقتارعا ارنايى تۇسى­رىلگەن بەينەبايان ارقىلى تانىستىردى. «باتىس قىتاي – باتىس ەۋروپا» تەمىر­جولى مەن اۆتوداڭعىلىنىڭ ءمان-ماڭىزى، بۇگىن رەسمي تۇردە جۇمىسىنا كىرىسكەلى تۇرعان «قۇرعاق پورت» ايلا­عىنىڭ شەتەلدەرمەن جۇك الماسۋ قىزمەتىمەن تىكەلەي بايلانىستى ەكەندىگى باسا ايتىلدى.

بەكەت عيماراتىنداعى جۇزدەسۋدە الماتى وبلى­سىنىڭ اكىمى اماندىق با­تا­لوۆ «التىنكولدىڭ» جا­نىن­داعى149 گەكتاراۋماق­­قا سالىناتىن «قۇر­عاق پورت» ايلاعىنىڭ ەلى­مىزدىڭ ەكونوميكالىق دام­ۋىنا ىقپالى مەن حالىق­ارالىق ترانزيتتىك الەۋە­تىنىڭ جوعا­رىلىعىنا توق­تالدى. ەلبا­سىنىڭ ارنايى جار­لى­عىمەن قۇرىلعان «قور­عاس – شىعىس قاقپاسى» ار­نايى ەكو­نو­ميكالىق اي­ماعىندا جۇزەگە اسىپ جات­قان اۋقىم­دى جو­با­لاردىڭ حالىق­ارا­لىق ما­ڭى­زىن تىلگە تيەك ەتتى.

بۇدان سوڭ شەتەلدىك قو­ناق­تار ارنايى اۆتوبۋس­تارعا وتىرىپ، «KTZE – Khor­gos Gateway» جشس اكىم­شىلىك عيماراتىنا كەلدى. مۇندا شەتەلدىكتەرگە «قور­عاس – شىعىس قاقپاسى» ار­نايى ەكونوميكالىق ايما­عى­نىڭ جالپى جوباسى جانە ونىڭ قۇرامىنداعى «قۇرعاق پورتتىڭ» قۇرىلىسى مەن قىزمەتى تانىستىرىلدى. سە­رىك­تەستىكتىڭ كەڭ جيىن­جا­يىن­دا وتكىزىلگەن بۇل شارا­دا «KTZE -Khorgos Gate­way» جشس باس ديرەكتورى كارل گەيسەن «قۇرعاق پورت» جايىن جان-جاقتى تالداپ، بايان­داما جاسادى. مۇندا قۇر­عاق ايلاققا قىتاي مەم­لەكەتى تاراپىنان تار تاناپ­تى 3, قازاقستان تاراپىنان كەڭ جولاقتى 6 تەمىرجول جەلىسىنىڭ تارتىلعانى اي­تىلدى.

بۇل ايماقتا «قۇرعاق پورت­­پەن» جاپسارلاستىرىپ189 گەكتاراۋماققا لوگيس­تيكالىق ورتالىق جاسالىپ، ونداعى قويمالاردا مىڭ­داعان توننا جۇك ساقتالىپ، سان تاراپقا جونەلتىلەدى،230 گەكتارجەرگە يندۋس­تريالدىق ايماق جاساۋعا ورىن دايىندالۋدا. ياعني، بۇل ارنايى ەكونوميكالىق ايماق قۋاتتى ءوندىرىس ورىن­دارىنىڭ وركەندەۋىنە دە جول اشپاق. قۇرىلىس جۇمىس­تارىنا باس­تاپ­قىدا جالپى 227 ميل­ليارد تەڭگە جۇم­سالاتىن بولسا، ونىڭ 150 ميللياردى جەكە ينۆەس­تورلار ەسەبىنەن قاراس­تىرىلادى. كارل گەي­سەننىڭ ايتۋىنشا، وسى الىپ قۇرى­لىستىڭ ءبارى اينالاسى ەكى-ءۇش جىلدا ىسكە قوسىلىپ، قازىرگى بولجام بويىنشا 30 مىڭ ادامعا جاڭا جۇمىس ورىنى اشىلماق.

ايماق قۇرىلىسىنا 20-دان استام قۇرىلىس كوم­پانيالارى تارتىلدى. ال، الداعى جىلدىڭ العاشقى ايلارىنان باستاپ «Hewiett Pacard»، «Toyota»، «DHL»، تا­عى باسقا دا الەمگە تانى­مال كوپتەگەن كومپا­نيالار ءوز تاۋارلارىن وسى جەردەن ورتا ازيا مەن باتىس ەۋ­روپاعا تارات­پاقشى. بۇلار نەگىزىنەن ال­ەم ەلدەرىنە وزىق ۇلگىدەگى جەڭىل، اۋىر اۆتو­كولىكتەر، باسقا دا قۇ­رىل­­عىلار ساتا­دى. ال اقش، جاپونيا سياق­تى شەت­ەلدىك­تەردىڭ مۇ­حيت، تەڭىزبەن جو­نەل­تكەن جۇگى باتىس ەۋ­روپا مەن ورتا ازيا مەم­لە­كەت­تەرىنە ءبىر اي مەرزىمدە ءجۇ­زىپ جەتسە، «باتىس قىتاي – باتىس ەۋروپا» ترانزيتتىك تەمىرجولىمەن جۇك نەبارى 9 كۇندە دىتتەگەن جەرىنە اپا­رىلادى ەكەن.

شەتەلدىكتەرمەن وتكەن جيىندا ەلشىلىك وكىلدەرى ءوز ساۋالدارى مەن ويلارىن ورتاعا سالىپ، ولارعا قا­زاق­ستاننىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرلان ىدىرىسوۆ، كارل گەيسەن جانە «قا­زاقستان تەمىرجولى» اق ۆيتسە-پرەزيدەنتى قانات الپىسباەۆ جاۋاپ بەرىپ وتىردى. فورۋمنان سوڭ ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرلان ىدى­رى­سوۆ، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ، «قازاقستان تەمىرجولى» اق ۆيتسە-پرەزيدەنتى قانات الپىسباەۆ جانە كارل گەيسەن جۋرناليستەرمەن ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسىن وتكىزدى.

بۇدان سوڭ بارلىق قو­ناق­تار «قۇرعاق پورت» اي­لا­عىنا كەلىپ، بولاشاقتا الەم نارىعىنا قان جۇگىر­تەتىن الىپ قۇرىلىسپەن تانىستى.

جۇزدەسۋ «قورعاس» شە­كا­راماڭى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق» ورتا­لى­عى­نىڭ قابىلداۋ عيما­راتىندا جالعاستى. مۇندا قوناقتارعا «قورعاس – شى­عىس قاقپاسى» ارنايى ەكو­نوميكالىق ايماعىنداا بولاشاقتا جۇمىس ىستەيتىن ادامدارعا سالىناتىن تۇر­عىنۇي كەشەنىنىڭ باس جوباسى تانىستىرىلدى. جالپى اۋماعى 500 گەك­تاردى قامتيتىن بۇل كە­شەندە تۇرعىن ۇيلەرمەن قاتار مەكتەپ، بالاباقشا، تاعى باسقا دا الەۋمەتتىك قۇرىلىستار سالىنادى. ايماقتىڭ ورتا ازيا مەن ەۋروپا ەلدەرىنىڭ نارى­عىنا اكەلەر وراسان زور ىقپالىن ايتپاعاندا، شەك­ارا تۇبىندە 100 مىڭ ادام قونىستاناتىن جاڭا قالا پايدا بولادى. ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتا 30 مىڭ ادام جاڭا جۇمىس ورىنىن تاپپاق.

قورعاس وڭىرىندەگى بۇل كەزدەسۋ الەمنىڭ ءار تۇك­پىرىنە جاقسى جاڭالىق­تارىمەن قاتار حالىق­ارالىق ىنتىماق­تاستىق­تىڭ ىستىق لەبىن دە اكەتتى.

پانفيلوۆ اۋدانى

Abai.kz