قۇجاتتىڭ ەڭ قۇندىسى، قىمباتى دەرەك پەن دايەككە نەگىزدەلگەن سۋرەت. كوزى تىرىسىندە قازاقستاننىڭ حالىق سۋرەتشىسى اۋباكىر ىسمايىلوۆ «بۇل پورترەت مەنىكى» دەپ ەدى. قولىندا راستايتىن قۇجاتتارى دا بار بولىپ شىقتى. اقساقالدىڭ سونداعى ايتقان ءسوزىن قاز-قالپىندا بەرىپ وتىرمىن.

– بۇل پورترەتتى مەن وسىدان 50 جىل شاماسى بۇرىن سالدىم (اڭگىمە 90-جىلداردىڭ باسىندا جازىلىپ الىنعان). 1941–46-جىلدارى بىرنەشە رەت دەربەس كورمەمە قويىلدى. سوناۋ جىلدارى تۇپنۇسقاسى ماسكەۋدە مە، ءبىر تۇستا قالىپ قويدى. بىراق، قولىمدا كۋاگەر قۇجاتتار بار. ق.ساتباەۆ، ي.وماروۆ، ە.ىسمايىلوۆ قاتىسقان كوميسسيا قابىلداپ، وڭ باعاسىن بەرگەن. پورترەتتى سالۋ وڭايعا تۇسپەدى. ۇلكەن كىسىلەر كەنەكەڭنىڭ تاشكەنتتەگى نەمەرەسى، گيدروگەولوگيانىڭ ءىرى مامانى، اكادەميك ناتاي كەنەسارين سادىق تورەنىڭ ايتقاندارىنان كوپ، نارسە تۇيۋگە بولادى دەگەن ەدى، سونىڭ كوپ كومەگى ءتيدى. بۇل پورترەت ول كەزدە قازاق كسر تاريحىندا كەنەسارىعا بايلانىستى ماتەريالمەن بىرگە باسىلىپ شىقتى. ال قازىر الدەكىمدەر ونىڭ باسىنا دۋلىعا كيگىزە سالعان. تەك ءىشىنارا وزگەرىستەر جاساعان. بىراق، ءتۇر-ءتۇسى، بەت-الپەتى سول قالپى. مەن جەز تەلپەك كيگىزىپ سالعان ەدىم. «كيىز قالپاق، جەز تەلپەك، حاندار كيسە جاراسار» دەپ جىرلاعان عوي ەجەلگى جىراۋلارىمىز. ماعان ساكەننىڭ اكەسى سەيفوللانىڭ ايتقان اڭگىمەسىنىڭ اسەرى ەرەكشە بولدى.

اتالمىش پورترەتتىڭ ىستىق كورىنەتىنى – قانشاما جۇيكە توزدىرىپ، ءتۇن قاتىپ، كگب-نىڭ قىسپاعىندا ءجۇرىپ سالعان ەدىم. وكىنىشكە قاراي، بۇل ارالىقتا كەنەكەڭ دە تاريحىمىزدان الاستالدى عوي. «بايتال تۇگىل باس قايعى» زاماندا تۇپنۇسقانىڭ قايدا قالعانىن دا ءبىلۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. تەك ءبىر عانا ءۇمىت ەتەرىم – قولىمداعى بۇرىنعى كسرو سۋرەتشىلەر وداعى باسقارماسىنىڭ كوركەمدىك قورى قازاق بولىمشەسىنىڭ مورىمەن بەكىتىلگەن ەتالون، كۋاگەر-قاعاز. وندا «پورترەت 1500 سومعا باعالانعان. كولەمى 60×40. اۆتورى – ءا.ىسمايىلوۆ. «قازاق حالقىنىڭ باتىرى كەنەسارى قاسىموۆ» دەپ جازىلعان.

سۋرەتشى اۋباكىر ىسمايىلوۆ وسىلاي دەگەن. ولاي بولسا، باسىلىمداردا جاريالانىپ جۇرگەن پورترەتتىڭ اۆتورىن دا كورسەتىپ وتىرعانىمىز ءجون بولار. ارينە، سۋرەتشى ۋاقىتىندا تاريحي دۇنيەلەردە ساقتالعان فوتو قۇجاتتاردى دا پايدالانۋى كادىك. وندا ابەكەڭ ونى قالپىنا كەلتىرۋشى بولىپ سانالماي ما؟ ويلاندىراتىن تۇستار كوپ. دەيتۇرعانمەن دە، كەزىندە تانىمال سۋرەتشى ءوتىنىشىن جەرگە قالدىرماي، ءفوتوتىلشى شۇكىر شاحاي تۇسىرگەن پورترەتتىڭ كوشىرمەسىن وقىرماندار نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز.

قالي ساسەنباي

"الماتى اقشامى" گازەتى