مەككەنىڭ ىرگەسىندەگى مينا جازىعىندا بولعان قايعىلى وقيعادان قازا تاپقاندار سانى 769-عا جەتتى. بۇدان باسقا، 934 ادام جاراقات العان. مۇنداي رەسمي مالىمەتتى ساۋد ارابياسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جاريا ەتتى. ال الەمدىك اقپارات قۇرالدارى قازا بولعانداردىڭ سانىن ودان دا كوپ ەكەنىن، 2 مىڭ ادامعا جەتكەنىن ايتادى.

ال وسى ەلدىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگى قاجىلىق راسىمدەرىن ورىنداۋ بارىسىنداعى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن تاعى ءجۇز مىڭ قىزمەتكەر بولگەن. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، قايعىلى وقيعا 24-ءشى قىركۇيەكتە مينا جازىعىندا شايتانعا تاس لاقتىرۋ ءراسىمىن اتقارۋ كەزىندە بولعان. 

ء«بىز كوپتەگەن قۇربانداردىڭ دەنەسىن تۋىستارىنا بەردىك. جەرلەۋگە دايىندىق باستالىپ كەتتى. بۇل جۇمىستار قايعىلى وقيعادان كەيىن 2 كۇن ىشىندە تەز قولعا الىندى. بىراق ءالى  جەكە باسى انىقتالماعان مارقۇمدار بار. ءتيىستى قاۋىپسىزدىك ورگاندارى مەن سوت-مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى قايعىلى وقيعانىڭ سەبەپتەرىن ءالى تەرگەپ جاتىر»، - دەيدى ساۋد ارابياسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى حاليد ءال-فاليھ.

ايتا كەتەيىك، ءبىزدىڭ ەلىمىزدەن قاجىلىق پارىزىن وتەۋگە بارعان قازاقستاندىق 78 جاستاعى م.مانسۇروۆا ەسىمدى قاريا جۇرەك اۋرۋىنان جەرگىلىكتى ەمحانالاردىڭ بىرىندە ەم جۇرگىزۋ بارىسىندا كوز جۇمدى. 1937 جىلى تۋعان اجە ەگدە جاستاعى دەنساۋلىعى مەن جاعدايىنا قاراماستان جالعىز كەلگەن ەكەن.  قازاقستان قاجىلىق ميسسياسى بۇدان بىلاي ەگدە جاستاعى قاريالاردى جاقىن تۋىستارىنسىز قاجىلىققا جىبەرمەۋ تۋرالى تالاپ قويادى.

شەتەلدىك باق ميناداعى جۇزدەگەن قاجىلاردىڭ قازاسىنا يراننان كەلگەن شەيىتتەردىڭ لەگى سەبەپكەر دەگەن بولجامدارىن جاريالادى. ەر-رياد بۇل جانتۇرشىگەرلىك جاعدايدى يراندىقتار قاساقانا ۇيىمداستىرۋى مۇمكىن ەكەنىن تەرگەۋدە.

بۇل تۋرالى kavkazcenter.com-عا سىلتەمە جاساپ NUR.KZ حابارلادى.

7 تامىزدا يەمەندەگى حۋسيت-شەيىتتەردىڭ باسشىلارىنىڭ ءبىرى وسى جىلداعى قاجىلىق ء«ىرى وقيعالارىمەن ەستە قالاتىنىن» مالىمدەگەن بولاتىن.

كۋاگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، وقيعا ورنىندا كەپتەلىستىڭ ورىن الۋى مەن يراندىق قاجىلاردىڭ ءىرى لەگىنىڭ كەلۋ ۋاقىتى بىردەي بولعان. ميناداعى اراب سەكتورىنان وتكەن يراندىقتار تارتىپكە باعىنۋدان باس تارتقان. «كەپتەلىس بولۋدىڭ الدىندا يراندىق قاجىلار تارتىپكە باعىنۋدان باس تارتىپ، بىزبەن جۇزدەسكەندە ۇرانداتۋعا كىرىستى»، — دەيدى قاجىلىق بويىنشا رەسمي وكىلدەردىڭ ءبىرى جۋرناليستەرگە.

يران بىردەن جاۋاپكەرشىلىكتى ساۋد ارابياسىنىڭ موينىنا جۇكتەدى. ال ساۋدتىق باق ءوز كەزەگىندە يراندىقتاردىڭ مەككەدە جىل سايىن ساياسي اكتسيالار ۇيىمداستىرىپ، وزگە قاجىلاردى جانجالعا يتەرمەيلەيتىنىن جازعان.

ونداعى اقاپارتقا سايكەس، يراندىق شەيىتتەر افريكادان كەلگەن قاجىلارعا دا بەلسەندى ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزىپ، يراندا وقۋ مەن جۇمىس ۇسىنادى ەكەن. بۇدان بولەك يراندىقتار ءار قاجىلىق ماۋسىمى سايىن وزدەرىمەن جالعان قۇراندى اكەلىپ، قاجىلار اراسىندا تاراتىپ جاتاتىنى جازىلعان.

ساۋد باق-ى 7 تامىزدا يەمەندەگى حۋسيت-شەيىتتەردىڭ باسشىلارىنىڭ ءبىرى مۋحامماد مۋكاليحانىڭ Facebook پاراقشاسىنداعى جازباسىنا باسا نازار اۋدارتتى: «وسى جىلى قاجىلىقتا تاريحتا بولماعان جايتتار ورىن الادى… اللا سىزدەرگە قاجىلىق بىتپەي جاتىپ، ارافات كۇنىنەن كەيىن جەڭىس سىيلايدى»، — دەلىنگەن جازبادا.

اراب باسىلىمدارى 1987 جىلعى قاجىلىقتاعى قاندى وقيعاعا جانە 1989 جىلعى مۋايسيم ۇڭگىرتاۋىندا مىڭداعان قاجىلاردى ۋلى گازبەن ولتىرۋىنە يراندىق شەيىتتەردىڭ تىكەلەي قاتىسى بولعانىن العا تارتتى.

بەيسەنبى كۇنى بولعان وسى جانتۇرشىگەرلىك جاعدايدى الەمدىك باق "سوڭعى 25جىلداعى ەڭ قاندى قاجىلىق" دەپ باعالادى. 

تاريحتاعى قاندى قاجىلىقتار

1.مەككە. ساۋد ارابيا. 2015 جىلدىڭ 24-قىركۇيەگى.

مۇسىلمانداردىڭ قاسيەتتى ورنى مينا جازىعىنداعى قاجىلىق ءراسىمى كەزىندە 700-دەن استام  ادام قازا تاپقان. سونىمەن قاتار، 200-دەن استام قاجى اۋرۋحاناعا جەتكىزىلگەن. رەسمي دەرەكتەردە  ولاردىڭ 66-سى ايەلدەر دەپ كورسەتىلگەن. (سۋرەت 1)

2. كەرالا. ءۇندىستان. 2011 جىلدىڭ 14-قاڭتارى.

ۇندىستەردىڭ ساباريمالە ءدىني ءراسىمى كەزىندە 102 ادام تاپتالىپ، قازا بولعان. بۇل ءدىني راسىمگە جىل سايىن 50 ميلليون ادام قاتىسادى. (سۋرەت 2)

3. پنومپەن، كامبودجا. 2010 جىلدىڭ 22 قاراشاسى.

جەرگىلىكتى حالىقتىڭ جىل سايىنعى سۋ مەرەكەسى كەزىندە تونلەسال وزەنىندەگى كوپىردە ءنوپىر استىندا 375 ادام قالىپ قويعان. (سۋرەت 3)

4.رادجاستان. ءۇندىستان. 2008 جىلدىڭ 30-قىركۇيەگى.

رادجاستاننىڭ دجوحوپۋر تاۋىنداعى عيباداتحانادا شاكتي دەۆي ءراسىمى كەزىندە 25 مىڭ ادامنىڭ اياعىنىڭ استىنا 220 ءتاۋاپشى قازا بولعان. (سۋرەت 4)

 5.حيماچال-پراداش. ءۇندىستان. 2008 جىلدىڭ 3-تامىزى.

ناينا دەۆي عيباداتحاناسىندا 140-تان استام ادام اياق استىندا ەزىلىپ، ءولىم قۇشقان. (سۋرەت 5)

6.مينا. ساۋد ارابيا. 2006 جىلدىڭ 12-قاڭتارى.

قاجىلىق ساپارى كەزىندە 450 ادام جامارات كوپىرىندە اجال قۇشقان.(سۋرەت 6)

7.باعدات. يراك. 2005 جىلدىڭ 31-تامىزى.

يمام مۋسا ءال-قازيماعا تاۋاپ ەتۋگە جينالعان 1000-نان استام شيت مۇسىلماندارى تيگر وزەنىنە باتىپ، جارتىسى تاپتالىپ ولگەن. قازا تاپقانداردىڭ باسىم كوپشىلىگى ايەلدەر مەن بالالار بولعان. (سۋرەت 7)

8.ماحاراشترا. ءۇندىستان. 2005 جىلدىڭ 25- قاڭتارى.

راتانگارح قالاسى ماڭىنداعى  ماندۋلا دەۆي عيباداتحاناسىندا 300-دەن استام دۋرگا پۋردجا مەيرامىندا حالىق اياق استانى تاپتالىپ، قازا تاپقان. (سۋرەت 8)

9. مينا. ساۋد ارابيا. 2004 جىلدىڭ 1-اقپانى.

شايتان قابىرعاسىنا تاس لاقتىرۋ ءراسىمى كەزىندە  250-دەن استام قاجىنى ءنوپىر حالىق تاپتاپ كەتكەن.(سۋرەت 9)

 10.اككرا. گانا. 2001 جىلدىڭ 1-مامىرى.

اككرا قالاسىنداعى ستاديونىندا جەرگىلىكتى Accra Hearts of Oak جانە Asante Kotoko فۋتبول كوماندالارى اراسىنداعى ويىن كەزىندە 126 ادام ىعى-جىعى حالىقتىڭ اياعىنىڭ استىنا تاپتالىپ قالعان. (سۋرەت 10)

11.مينا. ساۋد ارابيا. 1998 جىلدىڭ  9-ءساۋىرى.

شايتان قابىرعاسىنا تاس لاقتىرۋ ءراسىمى كەزىندە  120 قاجىنى ءنوپىر حالىق تاپتاپ كەتكەن جانە 180 قاجى اۋرۋحاناعا تۇسكەن.( سۋرەت 11)

 12.مەككە. ساۋد ارابيا. 1990 جىلدىڭ 2-شىلدەسى.

كەزەكتى قاجىلىق كەزىندە 1426 ادام تاپتالىپ، قازا تاپقان.

Abai.kz