سونىمەن، قوستانايدا سادۋاقاسوۆتىڭ سەرگەلدەڭى اياقتالىپ، وبلىستى باسقارعان ءۇش جىلدىق تاريحىنا تۇكتە قويىلىپ، ساحنادان سىرعىدى. ونىڭ ورنىن اقتوبەنىڭ بۇرىنعى اكىمى ارحيمەد مۇحامبەتوۆ باستى. ءدال قازىر مۇنىڭ دۇرىس-بۇرىستىعىن ايتىپ، باعا بەرۋدەن اۋلاقپىز. الايدا كوڭىلدى كۇپتى ەتكەن بىرەر جايدى وقىرمان تالقىسىنا سالۋدى ءجون كوردىك.

الدىمەن ايتارىمىز، نۇرالى سادۋاقاسوۆتىڭ ورنىنان الىنۋى ادەلتتىلىك دەپ سانايمىز.

ونىڭ وسى ءوڭىردى باسقارعان ءۇش جىلدىڭ ىشىندە جۇرتتىڭ ەسىندە قالارلىق ەشتەڭە دە تىندىرعان جوق. ەكونوميكانىڭ تۇرالاپ قالعاندىعىن ايتپاعاننىڭ وزىندە قازاقتىڭ ونەرى  مەن مادەنيەتى مۇلدەم ەسكەرۋسىز قالدى. ءتورىمىزدى رەسەيدىڭ انشىلەرى مەن بيشىلەرى باسىپ الدى. بيۋدجەتتىڭ قارجىسى ارمياندار مەن سىعانداردىڭ قالتاسىنا قۇيىلدى. ال ەڭ باستىسى ول كىسى قاسىنا قولدارىنان ەشتەڭە كەلمەيتىن، تەك جاعىمپازدىق پەن كوزگە ءتۇسۋدى عانا بىلەتىن دۇمشەلەردى جينادى. مادەنيەت سالاسىن بوتەن ۇلتتىڭ وكىلى بيلەدى. ءبىلىم سالاسىن اتى قازاق دەمەسەڭ، قازاقتىڭ تىلىنەن دە، مادەنيەتىنەن دە ماقۇرىم ادام ۇستادى. 20 جىلدان استام ورىنباسارلىق ورىنتاقتان تۇسپەگەن، ءبىر شالا قازاقتى سەناتور ەتىپ ارەڭ قۇتىلىپ ەدىك، ونىڭ ورنىنا بۇل سالادان مۇلدەم حابارى جوق، اتى دا زاتى دا بەلگىسىز، تەك مىقتى بىرەۋدىڭ تۋىسى دەيتىن مۇرات دارىباەۆتى قويىپ ەدى، ول جاقىندا «ەسىڭ باردا، ەلىڭدى تاپ» دەگەن ءپرينتسيپتى مىقتاپ ۇستاندى ما، كىم ءبىلسىن، ءبىر كۇندە الماتى اسىپ تىندى. ءبىر بولەسىن قوستاناي قالاسىنىڭ اكىمى ەتىپ قويىپ ەدى، ول اشكوزدىكپەن ۇستالىپ تىندى. تاعى ءبىر دوسى، بۇرىن ماس بولىپ، جۇرتتى مىلتىقپەن قورقىتىپ، سوتتى بولعان اسان نۇرعازينوۆ وبلىستىق اكىمدىكتىڭ اپپارات باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ ءالى وتىر. تاعى ءبىر «كومسومولدىق» دوسى — ءجاندىلدى ماقانوۆ دەگەندى، جۇمىسسىز قاڭعىپ جۇرگەن جەرىنەن، الپىستان اسسا دا ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەتىپ كوتەرىپ ەدى، ول وسىنداعى جالعىز قازاق گازەتىن ءوزىنىڭ جەكە مەنشىگىنە اينالدىرىپ، قازىر «اق دەگەنى العىس، قارا دەگەنى قارعىس» بولىپ تۇر. ال ءوزى وسىندا ءۇش جىل اكىم بولعالى سول جالعىز قازاق گازەتىنىڭ قۇرىلتايشىسى بولا تۇرا، ەش ۋاقىتتا ەسىگىن اشقان ەمەس. ونىڭ ەسەسىنە ورىس گازەتتەرىنىڭ ناعىز جاناشىر دوسى. مىنەكەي، ول كىسىنىڭ «كومانداسىنىڭ» سيقى وسى.

مەن، كەيبىرەۋلەر ويلايتىنداي، كەتكەن اكىمنىڭ سىرتىنان توپىراق شاشىپ وتىرعانىم جوق. ول كىسىنىڭ «كەرەمەتتەرى» تۋرالى وسى سايتقا تالاي جازدىم دا. ونى كوزى قاراقتى وقىرماندار جاقسى بىلەدى. جالپى، مەن ءۇشىن اكىمدەردىڭ جاقسى-جامانى جوق. ەگەر ول حالقىنا جاقىن بولىپ، يگى ىستەر تىندىرسا - جاقسى دا، ال ەگەر ءوز قۇلقىنىڭ قامىن ويلاسا - جامان. مەنىڭ كريتەريىم وسى عانا.

ەكىنشى ءبىر جايت مىناۋ. ءيا، جاڭا اكىم كەلدى. قىزمەتى قايىرلى بولسىن. الايدا ول قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا ىلدام-جىلدام تاعايىندالىپ قويىلدى.

وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى ءبىر كىسىدەي داۋىس بەردى. سونىمەن ءىس ءبىتتى. سوندا قالاي، دەپۋتاتتاردىڭ ەشبىر سۇراعى بولماعان با؟ وسىنداعى حالىق قالاۋلارى ارحيمەدتىڭ قانداي باسشى، قانداي ادام ەكەندىگىن جاقسى بىلە مە؟ اقتوبە وبلىسى قانشا دەگەنمەن ونەركاسىپتى ءوڭىر، ال قوستاناي نەگىزىنەن اۋىل شارۋاشىلىعى جاقسى دامىعان ولكە. ونىڭ بۇل سالادان قانشالىقتى حابارى بار؟ الداعى جوسپارلارى قانداي؟ الدىمەن قانداي ماسەلەلەردى شەشپەك؟ مىنە بۇل ساۋالدار جاۋاپسىز قالدى. جوق، ولار مۇلدەم قويىلمادى. ءجا، دەپۋتاتتاردى دا تۇسىنۋگە بولار. ولاردىڭ قاي-قايسىسى دا نە كاسىپورىن ديرەكتورى، نە شارۋاشىلىق قوجايىنى نەمەسە ءىرى بانكير. ەندى ولار "جاڭا كەلگەن باسشىنىڭ قىرىنا ىلىگىپ قالامىن" دەپ قورقادى. مۇنى دا تۇسىنۋگە بولار. الايدا حالىقتىڭ قامىن كىم ويلايدى؟ الدە ولار نەگىزگى مىندەتىمىز تەك بيۋدجەتتى بەكىتۋ عانا دەپ تۇسىنە مە؟

سوسىن، جوعارىدان كەلگەندەر سادۋاقاسوۆتىڭ نە سەبەپتەن تۇسىرگەندىگىن، قانداي ولقىلىقتارعا جول بەرگەندىگىن، نەنى تىندىرىپ، نەنى تىندىرا الماعاندىعىن سارالاپ نەگە ايتىپ بەرمەدى؟ «بوتەن قىزمەتكە اۋىستىرىلدى» دەگەن نە جۇمباق؟ ول قانداي قىزمەت؟ جوعارىلادى ما؟ وندا العىس ايتىپ، وردەن بەرۋ كەرەك شىعار.

جاڭا اكىم تاعايىندالار تۇستا تاعى ءبىر كەلەڭسىز جاعداي ورىن الدى. وسى ماسەلەگە ارنالعان جينالىسقا جۋرناليستەر ىرىكتەلىپ شاقىرىلىپ، بيلىككە قولايسىز دەگەندەرى اكىمدىكتەن تۋرا 200 مەتر جەرگە ىعىستىرىلدى. مىنەكەي، بىزدەگى جاعىمپازداردىڭ جاڭا اكىمنىڭ كوزىنە تۇسۋگە دەگەن بەلسەندىلىگى وسىنداي بولىپ تۇر. مۇنى ارحيمەدكە جاقسىلىق ويلاۋ ەمەس، قايتا ونى حالىققا قارسى قويۋ دەپ تۇسىنگەن ءجون شىعار. بىراق، ءاي-قايدام، مۇنداعى ءيىس الماستار سونى باجايلاي قويار ما ەكەن. كۇنى ەرتەڭ ارحيمەدتىڭ باسىنا كۇن تۇسكەن تۇستا اياقتان شالۋعا دايىن تۇرارى ءسوزسىز. اتتەڭ، مۇنى سادۋاقاسوۆ كەش تۇسىنگەن سىڭايلى.

ايتپاقشى، «سول جينالىستا بۇرىنعى اكىمدى سويلەتپەي، اۋىزدان قاعا بەردى»  دەپ جۇرت شۋىلداپ ءجۇر. ارينە، بۇل قۇپيا جينالىسقا ءبىز قاتىسقان جوقپىز، سوندىقتان بۇعان تورەلىك ايتا المايمىز. الايدا كۇنى كەشە عانا نۇرالىنىڭ قولتىعىنا تىعىلعاندار بۇگىندە ودان سىرت اينالعاندىعىن بىلگەندە ول جايتقا دا تاڭ قالمايمىز. ال ازىرگە ارحيمەدىمىز امان بولسىن. قالعانىن كورە جاتارمىز. قانشا دەگەنمەن، كۇندەردىڭ كۇنىندە اكىمگە باعا بەرەتىن حالىق. سونى كۇتەيىك.

مۇراتبەك داۋرەنۇلى، قوستاناي

Abai.kz