ءىبىتانوۆ اۋدانى
تىرشىلىگىندە مۇقاعالي مەن بەلگىلى اقىن ەركىن ءىبىتانوۆ ەكەۋى دوس بولعانى بەلگىلى. ەرەكەڭ مۇقاعالي اعاسى تۋرالى «حان-ءتاڭىرى قايداسىڭ؟» اتتى داستان جازعان. مۇقاڭ دا ەركىندى ءوزىنىڭ پوەزياسىنىڭ «قورىقشىسى» ساناعان. ول تۋرالى ولەڭدەرى بار.
... بىردە اۋىلدا قاراسۋدىڭ جاعاسىندا ەكەۋى اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ، قاراساز اۋىلىنىڭ بولاشاق ەسىمى كىمنىڭ اتىندا بولۋى كەرەك، دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەيدى. ەرەكەڭ بولاشاقتا قاراساز اۋىلى مۇقاعالي اۋىلى بولاتىنىنا بىردەن سەنىم بىلدىرەدى. ول: «ماعان اۋداننىڭ اتى بەرىلسە، جەتىپ جاتىر» دەگەن ەكەن ريزاشىلىقپەن.
9-اقپان – مۇقاعاليدىڭ تۋعان كۇنى. وسىعان وراي تومەندەگى باللادانى جولداپ وتىرمىن.
اۆتور
ەركىن ءىبىتانوۆ اۋدانى نەمەسە مۇقاعالي مەن ەركىن تۋرالى باللادا
قاراساز، قاراسۋدىڭ جاعاسىندا،
قوس اقىن سىر شەرتىسكەن جاراسۋدا.
الادى الدىنداعى اششى دامنەن،
جىر وقىپ، ازىلدەسەر اراسىندا.
ءور مۇقاڭ ەركەلەتىپ ەر ءىنىسىن،
دەيدى ول «اۋىلداعى «كورىنىسىم».
مەنەن دە سەن مىقتىسىڭ شىنىمەن دە،
تۇرعام جوق ايتىپ قۇرى كوڭىل ءۇشىن.
مىنەز بار جاراساتىن شىن دارىنعا،
اتاقتى، مانساپ-تاقتى قۋمادىڭ دا.
سۋساسام سۇلۋلىققا سەنى وقيمىن،
سۇراپىل سەزىم جاتار جىرلارىڭدا.
ايتقانداي، ۇستازىم دا سەن ەمەس پە ەڭ،
باياعى ءسات ساپارىڭ، ولەڭ ەستە.
ماقتاپسىڭ الەكەڭە، ءالنۇر اعام،
وڭ قاباق تانىتادى ماعان استە.
شولدەسەم تارتىپ كەتەم، ءال اعاما،
قارايدى بالاسىنداي ماعان ول دا.
سەندەردىڭ سەنىمدەرىڭ قانات بەرەر،
كوپ دۇشپان «يتكە» مەنى بالاعاندا.
سۇيەيدى حان-ءتاڭىرىم، قارلى-شىڭدار،
بارىڭە دەيمىن ىشتەي العىسىم بار.
ەمدەلەم وسىندا كەپ سىرقاتىمنان،
كەزدەردە نادانداردان جان قىسىلعان.
جان ۇقپاس ءبىر عاجايىپ كۇيگە ەنەمىن،
جارامنىڭ تابامداعى بىردەن ەمىن.
اسپانداپ الماتىما قايتا ورالام،
سەندەردەن اسقاقتىقتى ۇيرەنەمىن.
اجەمنىڭ شالىسىندەي جەلبىرەگەن،
اقشا بۇلت قول بۇلعايتىن سول ءبىر ولەڭ،
قاراسۋ، بوزقاراعان، ەلشەنبۇيرەك،
جانىمداي مەنىڭ نازىك مولدىرگەن.
قاراساز قاسيەتتىم مەككەدەيىن،
ساعىنىش جىرىن توگەر وت كومەيىم.
كوز جۇمسام كولبەڭدەيدى ساعىم دالام،
حان-ءتاڭىردى تۇسىمدە كوپ كورەمىن.
سودان دا بيىكتەرگە بەتتەگەنىم.
ەركىن-اۋ، ءجيى تاسىر قان قىسىمىم،
(وزىڭە شىن كوڭىلدەن العىس ءىنىم),
توپىراق وزدەرىڭنەن بۇيىرسا ەكەن،
ايتقانداي، قايدا ابدىكە «سارى پۇشىعىم».
ارداقتا سول اعاڭدى پەرىشتە جان،
(سول مەنىڭ بالالىعىم الىستاعان).
جەتىمدەرمىز جەتىلگەن، جىلاي ءجۇرىپ،
ءتاڭىرىم-عوي مەنى وعان تابىستاعان.
كەزدەر از، قارىن تويىپ نان ۇستاعان،
سول شاقتار الىس ەمەس، تانىس ساعان.
جەتىمدەرمىز نامىسپەن جەتىلگەنبىز،
جىبەرمەگەن ەسەسىن، قالىسپاعان.
جەتىلدىك، اقىن بولدىق جۇرتقا ايگىلى،
جامادىق جانىمىزعا «بۇلت» قايعىنى.
ءسابي بولعىم كەلەدى كەي ساتتەردە،
كوڭىلىندە بولمايتىن قۇيتتاي مۇڭى.
اۋزىندا التى الاشتىڭ ءجۇر ەسىمىم،
جىر جازۋ ─ ءوز-وزىڭمەن كۇرەسۋىڭ.
جانعا ءلاززات، الايدا بىرەۋلەردىڭ،
جارالايدى وسەگى، تىرەسۋى.
ديۋى قاراسازدىڭ، الىپ كۇشىڭ،
«قويشىلار» تالانتتىڭدى تانىتتى شىن.
ەركىن-اۋ، «اققۋىم دا» ارناعام جىر،
سەن مەنىڭ جىرلارىما قورىقشىسىڭ.
ەركىن-اۋ، ۇمىتپاعىن وسى كۇندى،
جاسارسىڭ قاسىڭا ايبات، دوسىڭا ۇلگى.
كورەرسىڭ مەن ومىردەن وتكەننەن سوڭ،
قاراسازعا بەرەدى ەسىمىمدى.
امال نە، اۋىل جالعىز، سەن دە ۇلىسىڭ،
ويىمنىڭ تۇپكى استارىن سەزدى مە ءىشىڭ.
قارسىلىق تانىتاتىن ويىڭ بار ما،
سىرىڭنىڭ بىلسەم دەيمىن ەندىگىسىن.
تۇلپارسىڭ مەن سەكىلدى ءسىرا، دارا،
جىرىڭا قول سوعامىن، قۋانا دا.
اۋىلىن الماتىعا الماستىرعان،
سىيلارسىڭ قاراسازدى بۇل اعاڭا».
... ەرەكەڭ جايدارلانا كۇلىمدەدى،
عاجايىپ بۇل جۇزدەسۋ بۇگىن دەدى.
قاراساز ول سىزدىكى، تۇسىنسەڭىز،
ارمانى ودان بيىك ىنىڭدەگى.
قۋانام نيەتىڭنىڭ اۋعانىنا،
داۋ جوق، مۇقا، جەتەسىڭ ارمانىڭا.
مۇقاعالي اۋىلى كوركەيەدى،
ءىبىتانوۆ ەركىنىڭ اۋدانىندا...
سەرىكجان قاجي
Abai.kz
