ورىنبور: 1917 جىل، 5-13 جەلتوقسان. جالپىقازاق سەزى.

بۇل سەزدى ۇيىمداستىرۋشىلار - ءا. بوكەيحانوۆ، ا. بايتۇرسىنوۆ، ە. وماروۆ، س. دوسجانوۆ، م. دۋلاتوۆتار. سەزگە سامارحاند وبلىسى مەن التاي گۋبەرننياسى اتىنان - 58 وكىل، ءار ءتۇرلى قازاق ۇيىمدارىنان - 8 وكىل، ارنايى شاقىرۋمەن - 15 ادام، بارلىعى - 81 ادام قاتىسقان.

العاش بولىپ باياندامانى ءا. بوكەيحانوۆ جاسادى. وسى بايانداما بويىنشا قاۋلى قابىلدانىپ، قازاق اۆتونومياسى، ميليتسيا جانە ۇلت كەڭەسىن قۇرۋ ماسەلەرىن قاراۋعا جەتى ادامدىق كوميسسيا قۇرىلعان. كوميسسيا اتىنان حالەل عابباسوۆ اۆتونوميا، ميليتسيا جانە ۇلت كەڭەسى تۋرالى بايانداما جاسايدى. بايانداما نەگىزىندە:

1. بوكەي ورداسى، ورال، تورعاي، اقمولا، سەمەي، جەتىسۋ، سىرداريا، فەرعانا، سامارحاند وبلىستارى، امۋداريا، زاكاسپي وبلىستارىنداعى قازاق ۋەزدەرى جانە التاي گۋبەرنياسىنداعى قازاقتار قازاق اۆتونومياسىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى.

2. قازاق-قىرعىز اۆتونومياسى «الاش» دەپ اتالسىن. ۇلت كەڭەسى قۇرىلىپ اتى «الاش وردا» بولسىن. الاش وردانىڭ اعزاسى (مۇشەسى) 25 ادام بولىپ، 10 ورىن قازاق-قىرعىز اراسىنداعى ورىس جانە باسقا حالىقتارعا قالدىرىلسىن.

3. الاش وردانىڭ ۋاقىتشا ورنى - سەمەي قالاسى بولسىن.

الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ مۇشەلەرى:

1. ءۋاليتحان تاناشەۆ (1887 - 1968) زاڭگەر، بوكەي ورداسىنان.

2. حالەل دوسمۇحاممەدوۆ (1883 - 1939) اسكەري دارىگەر، ورال وبلىسىنان.

3. ايدارحان تۇرلىباەۆ (1877 - 1937) زاڭگەر، اقمولا وبلىسىنان.

4. احمەت ءبىرىمجانوۆ (1871 - 1927) زاڭگەر، تورعاي وبلىسىنان.

5. حالەل عابباسوۆ (1888 - 1931) فيزيك-ماتەماتيك، سەمەي وبلىسىنان.

6. سالىق امانجولوۆ (1889- 1941) زاڭگەر، جەتىسۋ وبلىسىنان.

7. مۇستافا شوقاي (1890-1941) زاڭگەر، سىرداريا وبلىسىنان.

وبلىستاردان تىسقارى:

8. ءاليحان بوكەيحانوۆ (1866-1937) الاش وردا ۇكىمەتىنىڭ توراعاسى.

9. جانشا دوسمۇحاممەدوۆ (1887 - 1930) زاڭگەر، ورال وبلىسىنان.

10. ءالىمحان ەرمەكوۆ (1891-1970) ماتەماتيك، قارقارالىدان.

11. مۇحامەتجان تىنىشپاەۆ (1879-1937) ورال وبلىسىنان.

12. باقتىكەرەي قۇلمانوۆ (1859-1919) شىعىستانۋشى، بوكەي ورداسىنان.

13. جاقىپ اقپاەۆ (1876-1931) زاڭگەر، قارقارالىدان.

14. بازارباي مامەتوۆ زاڭگەر، لەپسىدەن.

15. وتىنشى ءالجانوۆ (1873-1918) مۇعالىم، شىعىس قازاقستاننان.

مۇشەلىككە كانديداتتار:

1. يسا قاشقىنباەۆ (1891-1948) دارىگەر، ورال وبلىسىنان.

2. نۇسىپبەك جاقىپباەۆ (190-1932) دارىگەر، جەتىسۋدان.

3. ەرەجەپ يتباەۆ (1873-1930) زاڭگەر، شىعىس قازاقستاننان.

4. ساتىلعان ساباتاەۆ (1874-1921) قاسكەلەڭنەن.

5. ەسەنعالي قاسابولاتوۆ (1889-1938) دارىگەر، ورالدان.

6. باتىرقايىر نيازوۆ (1872-1924) زاڭگەر، بوكەي ورداسىنان.

7. مۇقىش بوشتاەۆ (1888-1921) زاڭگەر، باياناۋىلدان.

8. سەيىلبەك جانايداروۆ (1884-1929) زاڭگەر، اتباساردان.

9. سالىمگەرەي نۇراليحانوۆ (1878-ءو.ج.ب) زاڭگەر، بوكەي ورداسىنان.

10. ءومىر الماسوۆ (؟-1922) حالىق مۇعالىمى، تورعايدان،

11. سەيدازىم قادىرباەۆ (1885-1938) زاڭگەر، تورعايدان.

12. اسپانديار كەنجين (1887-1938) حالىق مۇعالىمى، اتىراۋدان.

13. مولدانياز بەكىموۆ (1882-1930 جىلداردان سوڭ بەلگىسىز) اسكەري قىزمەتكەر، ورالدان.

14. ەسەن تۇرماعامبەتوۆ (؟-?) تورعايدان.

15. جانەكە (جاقىپ) سولتونوەۆ، مال دارىگەرى، قىرعىز.

الاشوردانىڭ وقۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەلەرى:

1. احمەت بايتۇرسىنوۆ (1872-1937) تورعايدان، ورىنبور قازاق مۇعالىمدەر مەكتەبىن بىتىرگەن (1895 جىل).

2. ماعجان جۇماباەۆ (1893-1938) قىزىلجاردان، ومبى وقىتۋشىلار سەمينارياسىن بىتىرگەن (1917 جىلى).

3. ەلدەس وماروۆ (1892-1937) قوستانايدان، ورىنبور مۇعالىمدەر مەكتەبىن بىتىرگەن (1911 جىل).

4. بياحمەت سارسەنوۆ (1885-1921) شىعىس قازاقستاننان، سەمەي مۇعالىمدەر سەمينارياسىن بىتىرگەن.

5. تەلجان شونانوۆ (1894-1938) ىرعىزدان، ورىنبور قازاق مۇعالىمدەر مەكتەبىن بىتىرگەن (1916 جىل).

سيەزد دەلەگاتتارى ۋاقىتشا ۇكىمەت قۇلاتىلعاننان كەيىن قازاقتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋىنىڭ ءوزىن كۇردەلەندىرىپ جىبەرگەن انارحيا (تارتىپسىزدىك) جاعدايىندا ەلدى امان ساقتاپ قالۋ ءۇشىن، «ۋاقىتشا ۇلت كەڭەسى» تۇرىندەگى بەرىك بيلىك قۇرۋ، وعان «الاش وردا» دەگەن اتاۋ بەرۋ، سونداي-اق ميليتسيا جاساقتاۋ تۋرالى قاۋلى قابىلدادى. الاش استاناسى - سەمەي (كەيىن الاش-قالاسى اتاۋىن الدى) قالاسى ەدى.

بۇل تۋرالى كەيىننەن ءا. بوكەيحانوۆ (1919 ج. اقپاننىڭ 11) بىلاي دەپ مالىمدەيدى: «سيەزدىڭ بۇل شەشىمى قازاقتار مەكەندەگەن تەرريتوريادا انارحيانى بولدىرماۋ، ولكەدە بولشەۆيزمنىڭ دامۋىنا (ياعني قازاقتار ءۇشىن جات-تاپتىق جىكتەلۋ) جول بەرمەۋ مۇددەلەرىنەن تۋىندادى...». بىراق، وتارلاندىرۋ ساياساتىن ۇستانعان رەسەيدە قازاقتاردىڭ دەربەس اۆتونوميادا ءومىر سۇرۋىنە جول بەرىلمەدى. سوندىقتان الاش ارىستارى ۇلت بوستاندىعى ءۇشىن بالشەبەكتەرمەن ۇزاق-سونار كۇرەسىن باستاپ كەتتى...

داۋلەتقالي اساۋوۆ

BAQ.kz