قوي جىلى قىزىلورداعا نە بەردى؟
بۇگىن استانادا ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى قىرىمبەك كوشەرباەۆ جىل بارىسىندا ايماقتا اتقارىلعان جۇمىستار جايلى ەسەپتىك بريفينگ وتكىزدى.
ءار اكىمنىڭ باستى مىندەتى - ايماق حالقىنىڭ ءال-اۋقاتى. وبلىس جۇرتىنىڭ ءال-اۋقاتى دەگەنىمىز، ول – ءوڭىردىڭ الەۋمەتتىك ەكونوميكالىق جاعدايى. قىرىمبەك كوشەرباەۆتىڭ استانادا وتكىزگەن ەسەپ بەرۋ وتىرىسىندا ايماق جايىنان ايتقان سوزىنە قاراپ، قىزىلوردا وبلىسى بۇل جىلدى دا جاقسى كورسەتكىشتەرمەن اياقتاعانى انىق بايقالادى.
ءبىز ادەتتە، وسى ءبىر «جاقسى كورسەتكىش» دەگەن كەزەكشى سوزگە كۇمانمەن قارايمىز. ول ءسوزدىڭ ارتىندا ناقتى ءىس جوقتاي كورىنەدى. بىراق، ءار جاقسى كورسەتكىشتىڭ ارتىندا جۇمىس تاپقان ادام جانە ونىڭ جاعدايى تۇزەلگەن وتباسى، قىس بولسا ۇيگە قامالىپ وتىراتىن بالالاردىڭ جاڭا سالىنعان بالاباقشاعا بارىپ، ورتاسىن تاۋىپ، ويىنى قانۆپ، قۇرداستارىمەن بىرگە ءارىپ تانىعان باقىتتى بالا، بىرنەشە اۋىسىممەن وقۋدان، كەتەۋى كەتكەن ەسكى مەكتەپپەن قوشتاسىپ، جاڭا زاماناۋي جابدىقتالعان مەكتەپكە كوشكەن وقۋشىلار، قىس كەلسە قاپتاپ كومىر تاسۋدان قۇتىلىپ، كوگىلدىر گازعا قوسىلىپ ەلىندەگى بار بايلىقتىڭ قىزىعىن كورگەن شاڭىراقتار تۇرعانىن ۇمىتا بەرەمىز.
ءسوزىمىزدىڭ دالەلىنە وبلىس اكىمىنىڭ دەرەكتەرىن كەلىتەريىك. مەكتەپتەن باستايىق. «مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتكە، وبلىس اكىمدەرىنە بىرنەشە تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. ونىڭ ءبىرىنشىسى - ءۇش اۋىسىمدىق مەكتەپتەر پروبلەماسىن جويۋ. بۇل ماسەلەنى ءبىز وتكەن جىلى شەشتىك. قىزىلوردا وبلىسىندا ءۇش اۋىسىممەن ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ 2014 جىلدان باستاپ جوق». كوشەرباەۆ مەكتەپ ماسەلەسىن عانا ەمەس، جوعارىدا ءبىز بەينەلەپ ايتقان بالاباقشا ماسەلەسىندە تۇبەگەيلى شەشكەن. «قىزىلوردا وبلىسى 100 پايىز بالاباقشامەن قامتاماسىز ەتىلدى. ءبىز بۇل پروبلەمانى اعىمداعى جىلى شەشتىك. بۇعان قوسا، بالاباقشالار مەن شاعىن ورتالىقتاردىڭ باسىم بولىگى، 405-ءى مەملەكەتتىك تاپسىرىستى جۇزەگە اسىراتىن جەكەمەنشىك بالاباقشا مەكەمەلەرى. ياعني، وسىناۋ ۇلكەن الەۋمەتتىك جوبانى جۇزەگە اسىرۋعا بيزنەس بەلسەنە قاتىستى».
قىزىلوردا وبلىسىنىڭ ءبىراز ءوڭىرى بيىل كومىردەن قۇتىلىپ، تابيعي گازعا قوسىلدى. بۇل دا ەلدىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنىڭ ءبىر ساتىعا جاقسارىپ، ەڭسەسىن كوتەرگەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ء«بىز اعىمداعى جىلدىڭ ىشىندە ارال قالاسىن قازالى اۋدانىنا قاراستى ايتەكە بي، شيەلى، جاڭاقورعان جانە قىزىلوردا توڭىرەگىندەگى بىرقاتار ەلدى مەكەنگە گاز جۇرگىزدىك. بيىل «قازترانسگاز ايماق» اق-ىمەن بىرلەسىپ، جالپى سوماسى 23 ملرد. تەڭگەنى قۇرايتىن جوبالار جۇزەگە اسىرىلدى. 2016 جىلى جاڭاقورعان، تەرەڭوزەك، جالاعاش جانە قىزىلوردا قالاسىندا قالىپ وتىرعان 120 تۇرعىن ۇيگە گاز جۇرگىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. وسىلايشا، ءبىز نەگىزگى ەلدى مەكەندەردى گازبەن جابدىقتاۋ جۇمىستارىن اياقتايتىن بولامىز»، - دەدى ق.كوشەرباەۆ.
قىزىلوردا وبلىسى اكىمى قىرىمبەك كوشەرباەۆتىڭ وزگە ايماق باسشىلارىنا قاراعاندا، ىسكەرلىگى ناقتى جۇمىسپەن ۇشتاسىپ، ناتيجەسىن بەرەتىنى جالپىعا ءمالىم. وسىنىڭ ءبىر ايعاعى، كوشەرباەۆ قىزىلوردا وبلىسى ەكونوميكاسىن ءارتاراپتاندىرۋدى قولعا الدى. ول ناتيجەسىن بەردى. قاراڭىز: قىزىلوردا وبلىسىندا سوڭعى 3 جىلدا وڭدەۋ ونەركاسىبى 122,2 پايىزعا وسسە، سوڭعى 3 جىلدىڭ ىشىندە ونەركاسىپ دەڭگەيى 4,5 ەسە كوتەرىلگەن.
قىزىلوردا دەسە، ارال ەسكە تۇسەدى. ارال تەك قانا قازاقستاننىڭ ەمەس، كورشىلەس بىرنەشە ەلدىڭ ەڭ ۇلكەن ەكولوگيالىق ماسەلەسى. ارينە، ارال ماسەلەسىن ءبىر وبلىستىڭ اكىمى شەشە المايدى. بىراق، شەشە المايدى ەكەنمىن دەپ قاراپ وتىرۋ تاعى بولمايدى. ارال ماسەلەسىندە قىرىمبەك ەلەۋۇلى بىلاي دەدى: «بۇگىنگى كۇنى ارال تەڭىزىنىڭ سۋ دەڭگەيى 38-دەن 42 مەترگە دەيىن كوتەرىلدى. ارينە، تەڭىزدى بۇكىلىمەن ساقتاپ قالۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىز تەك سولتۇستىك بولىگىن عانا ايتىپ وتىرمىز. سۋدىڭ مينەرالدانۋى ليترىنە 23-تەن 13 گرامعا دەيىن تومەندەدى. كەزىندە تەڭىز ءوز جاعالاۋىنان 94 شاقىرىمعا كەرى شەگىنگەن ەدى. تاياۋدا عانا ۇشاقپەن قاراپ شىقتىم، تەڭىز جاعالاۋى ارال قالاسىنا دەيىن 17 شاقىرىم قالدى.
ارال تەڭىزىنەن بالىق الۋ كولەمى 20 ەسەگە ءوستى. بۇرىن بالىق وڭدەيتىن 3 زاۋىت بولسا، قازىرگى ۋاقىتتا ولاردىڭ سانى 8-گە جەتتى. بۇگىندە كوكسەركە بالىعىن بريۋسسەلگە جەتكىزۋدەمىز. ەۋروكودتا الدىق، 400 جۇمىس ورنىن قامتاماسىز ەتتىك. بالقاش، قاپشاعايعا جانە باسقا دا جاققا كەتىپ قالعان ارال بالىقشىلاردىڭ بارلىعى دا قايتىپ كەلدى. ەكسپورت كولەمى 3,6 ەسەگە ءوستى. ارال تەڭىزىندە بالىقتىڭ 22 ءتۇرى ورالدى».
قوي جىلى اتقارىلعان جۇمىستىڭ يگىلىگىن ەل كوردى. بۇعان قوسا، قىزىلوردا وڭىرىندە تاريحي-مادەني شارالاردىڭ قوي جىلعى ۇلەسى كوپ بولدى. وعان كوشەرباەۆ مىرزانىڭ تاباندىلىعى مەن ىسكەرلىگىنىڭ ارقاسىندا بايقوڭىرداعى 6 مەكتەپ قازاقستاننىڭ ءبىلىم جۇيەسىنە كوشتى. بۇل دا قوي جىلىنىڭ ەنشىسىندەگى جەمىستى جۇمىستاردىڭ ساناتىندا.
ناقتى ىسپەن ۇشتاسقان ىسكەرلىك پەن ەڭبەك ءوز ناتيجەسىن كورسەتتى. قوي جىلى قىزىلوردا ءۇشىن سۇبەلى جىل بولدى.
Abai.kz