اۋرە-سارساڭعا تولى 2015 جىل دا اياقتالىپ، جاڭا 2016 جىل جاقىنداپ كەلەدى.  كوشەلەرگە اشەكەيلەر ءىلىنىپ، ەلباسى جاڭا جىلدىق شىرشانىڭ شامىن جاقتى. ەندى، قازاقستاندىقتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ قۇتتىقتاۋىن ەستۋ ءۇشىن تەلەديدار الدىنا جينالادى. ارينە، ءداستۇر بويىنشا. قوي جىلىن وتكەرىپ، مەشىن جىلىنا اياق باستىق. قوي جىلىندا قويدان جۋاس حالىقتىڭ قوراسىندا قوقىم تاستار تۇياق قالمايتىندا داعدارىستاردى وتكەردى. توبەمىزدەن بيلىك جۇرگىزەتىندەر ءتول تەڭگەمىزدىڭ تۇقىمىن تۇزداي قۇرتىپ تىنۋعا ارەكەتتەنۋدە. وسى جانە وزگە دە ەستە قالار ءىرى وقيعالاردى ەسكە تۇسىرەيىك. ءداستۇر بويىنشا ءوتىپ بارا جاتقان جىلى قازاقستاندا بولعان باستى وقيعالار جايلى قورىتىندى جاساۋ ادەتكە اينالدى.

 قازاقستاننىڭ سىرتقى قارىزى 7 تريلليوننان اسىپ جىعىلدى

2015 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ كورسەتكىشى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك قارىزى 7,68 تريلليون تەڭگەدەن اسىپ جىعىلدى. بۇل سومانى 17 ميلليونان اسار-اسپايتىن حالىققا ءبولىپ ەسەپتەۋ ءۇشىن كادۋىلگى كالكۋلياتوردىڭ دا كۇشى جەتپەيدى. مىسالى، سالىستىرمالى تۇردە قارايتىن بولساق، 2005 جىلدىڭ 1-قاڭتارىندا بۇل كورسەتكىش 1,33 تريلليون تەڭگە بولعان.

كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزدىك

26 ءساۋىر كۇنى قازاقستاندا كەزەكتى رەت كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزدىك. بۇل سايلاۋدا مەملەكەت تىزگىنىن 25 جىل بويى ۇستاپ كەلگەن قازىرگى پرەزيدەنتىمىز – نۇرسۇلتان نازارباەۆ ايقىن باسىمدىقپەن جەڭىسكە جەتتى. ايقىن دەيتىنىمىز، سوڭعى سايلاۋدا ەلباسىنا داۋىس بەرۋشىلەردىڭ پايىزدىق كورسەتكىشى – 97,7-ءنى قۇرادى.

داريعا نۇرسۇلتانقىزى نازارباەۆانىڭ جاڭا قىزمەتى

11 قىركۇيەك كۇنى داريعا نۇرسۇلتانقىزى نازارباەۆا قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالدى. بۇعان دەيىن نازارباەۆا حانىم بەسىنشى شاقىرىلىمداعى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ ۆيتسە-سپيكەرى بولعان. داريعا حانىمنىڭ جاڭا تاعايىنداۋىنا قاتىستى الەۋمەتتىك ورتا مەن ساياسي ساراپشىلار تاراپىنان ءتۇرلى بولجامدار ايتىلدى.

ءتول تەڭگەمىزدى ەركىن اينالىمعا جىبەردىك

20 تامىز كۇنى قازاقستاننىڭ ۇلتتىق بانكى جاڭا ۆاليۋتالىق ساياساتتى جۇزەگە اسىراتىنىن مالىمدەپ، تەڭگەنى ەركىن اينالىمعا جىبەردى. ال وسى شەشىمنەن كەيىن قازاقستاننىڭ  ۇلتتىق ۆاليۋتاسى 87 پايىزعا قۇلدىراپ، ەۋروپا مەن تمد ەلدەرى اراسىندا ەڭ قۇنسىز ۆاليۋتاعا اينالدى. وسىلايشا، باس بانكير بولعان كەلىمبەتوۆ  كوكە ءىز-ءتۇسسىز جوعالىپ كەتتى. ورنىنا اقىشەەۆ كەلدى. بىراق، تەڭگەنى تۇراقتاندىرۋعا اقىشەەۆتىڭ دا شاماسى جەتپەدى. كەرىسىنشە، جاعداي ۋشىققان ۇستىنە ۋشىعىپ كەتتى. وسىلايشا، 1 جىلدىڭ ىشىندە ەكى مارتە دەۆالۆاتسيانى وتكەردىك.

اينالىمعا 20 مىڭ تەڭگەلىك كۋپيۋرا ەنگىزىلدى

ۇلتتىق ەكونوميكامىز 100 پايىزدىق دەۆالۆاتسيانى وتكەرىپ جاتقان كەزدە،  اينالىمعا 20 مىڭ تەڭگەلىك كۋپيۋرا ەنگىزىلدى. بۇل دا ءوز كەزەگىندە  ينفلياتسيا ءوسىمى مەن تەڭگەنى تارگەتتەۋ جۇيەسىنە بىردەن كوشۋگە تۋرا كەلگەندىگىن كورسەتەدى. دەمەك، باس بانكيردىڭ باسقا امالى قالماعانى. ءتىپتى، جاڭا كۋپيۋراعا قاتىستى ەلباسىنىڭ ءوزى وتاندىق تەلەارنالاردىڭ بىرىنە سۇحبات بەرىپ، قالجىڭداعان بولاتىن. «ەندى تويلارعا بارعاندا قينالمايتىن بولدىق. بىردەن سىيلىققا وسىنى اپاراسىڭدار»،-دەگەن ەلباسى.

قازاقستان يادرولىق بانكتى ىسكە قوستى

قوعامدىق ورتانىڭ قارسىلىعانا قاراماستان، قازاقستان ۇكىمەتى حالىقارالىق اتوم ەنەرگەتيكالىق اگەنتتىگى (ماگاتە) مەن  ەلىمىزدىڭ تەرريتورياسىندا تومەن بايىتىلعان بانكىن اشۋ تۋرالى كەلىسىمدەرگە قول قويدى. سونداي-اق، قازاقستان ۇكىمەتى يادرولىق بانك ونىڭ اينالاسىندا ورنالاسقان ەلدى-مەكەن تۇرعىندارىنىڭ دەنساۋلىعىنا زالالىن تيگىزبەيتىنىن ايتىپ سەندىردى.  الايدا، ساراپشىلار بۇل پىكىرمەن كەلىسپەيدى. سونىمەن، ەندى قازاقستان توپىراعى ماگاەت-ءنىڭ وتە قاۋىپتى ۋران قالدىقتارىن ساقتايتىن قوقىس  الاڭىنا اينالادى. ال بۇل قويمالىق ءۇشىن ەل بيۋدجەتىنە نە بولعانى – 10 ميلليون دوللار تولەيدى ەكەن.

ايدىن ايىمبەتوۆ عارىشقا ۇشتى

2-10 قىركۇيەك ارالىعىندا ءۇشىنشى قازاق عارىشكەرى ايدىن ايىمبەتوۆ حالىقارالىق ەكيپاجدىڭ مۇشەسى بولىپ، حالىقارالىق عارىش ستانتسياسىندا بولىپ قايتتى. كەيىننەن، قازعارىش اگەنتتىگى – ايىمبەتوۆتىڭ عارىشقا ۇشۋىنىڭ قۇنى -  ەل بيۋدجەتىنە 20 ميلليون دوللار سالماق سالعانىن ايتتى. ءدال وسىنداي سومانى بايقوڭىرداعى رەسەي ۇكىمەتى تالاپ ەتكەن. ايتا كەتەيىك، بايقوڭىر عارىش ايلاعىن جالعا الىپ وتىرعان رەسەي ۇكىمەتى جىل سايىن بايقوڭىر ءۇشىن 40 ميلليون دوللار تولەيتىن.

قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن اتاپ وتتىك

رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ قۇيتىرقى مالىمدەمەسىنەن كەيىن (ول قازاقتاردا بۇرىن مەملەكەت دەگەن اتىمەن بولماعان دەگەن) ەلباسى ارنايى تاپسىرما بەرىپ، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىن اتاپ وتتىك. تارازداعى تويدى ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارى، ەلباسىنىڭ جانىندا باقىتتان باسى اينالىپ جۇرگەن  مادەنيەت پەن سپورتتىڭ ءمينيسترى ارىستانبەك ءمۇحاماديۇلىنا تاپسىرىلعان. وسى دوڭگەلەك داتاعا وراي «قازاق ەلى» سەريالىن ءتۇسىرۋ تۋرالى شەشىم شىعارىلعان. الايدا ابرايموۆقا بەرگەن قاراجات قايدا كەتكەنى تۇسىنىكسىز، اقىرىندا حالىقتان جىلۋ جيناۋعا كىرىستى. ناتيجەسىندە سارىلا كۇتكەن سەريالدىڭ تەك ترەيلەرىن عانا كوردىك. ال سەريالدىڭ ءوزىن كەلەر جىلى كورىپ قالۋىمىز ىقتيمال.

مس-لەر پايدا بولدى (سايلاۋبەك، كارىم، احمەتجان)

كوشە شارلاپ، شاراپ ءىشىپ جۇرگەن سايلاۋبەك دەگەن اتىراۋلىق ازامات ءبىر-اق، كۇندە ينتەرنەتتە جۇزدىز اتاندى.  ءوزىر ونەرپازبىن دەپ ەسەپتەيتىن مس سايلاۋبەك تۇسىنىكسىز تىلدە رەپ وقىپ، ەستراداعا ەسىرىپ كەلدى. ەندى ول تويلاردان-تويلارعا شىعىپ، كيەلى ساحنادا تايراڭدايدى. ءيا، ونەردىڭ قۇنى وسىنداي دەڭگەيگە تۇسكەنىن ءبىز قوي تەرىسىن جامىلعان قاسقىرجىلىندا عانا بىلدىك.

سونىمەن قاتار، قازاقستاندىق شەنەۋنىكتەر دە سايلاۋبەكتەن قالىسپادى. وليمپيادانى الماتىدا وتكىزۋ ءۇشىن جانتالاسقان الماتى قالاسىنىڭ ەكس-اكىمى احمەتجان ەسىموۆ تە، حالىقارىلىق كوميسسيانىڭ الدىندا كۇلكىگە قالعان ەدى. احاڭنىڭ ايتقان «ۆي نيد زيس گەيم» دەگەن ءسوزى الەۋمەتتىك جەلىدە حيتكە اينالدى. وسىلايشا مس-لەردىڭ سانى ەكەۋ بولدى. كەيىنىرەك، ۇكىمەت تىزگىنىن ۇزدىكسىز ۇستاپ كەلگەن كارىم قاجمۇقانوۆيچ تە، قىتايعا جاساعان رەسمي ساپارىندا «قىتايشا» سويلەيمىن دەپ، مس دەگەن اتاققا يە بولدى. مەملەكەتتىك تىلگە ماقۇرىم ءماسىموۆتىڭ قىتايشاسى دا جەتىسىپ تۇرماپتى.

قازاق بيلىگىنىڭ نەگىزگى وپپونەتى – اليەۆ وزىنە-ءوزى قول جۇمسادى

2015 جىلى قازاقستان بيلىگىنىڭ ديسسيدەنتى، ەكس-ەلشى راحات اليەۆ، اۆستريانىڭ ۆەنا قالاسىنداعى تۇرمەدە اسىلىپ قالدى. اۆستريانىڭ Kurier باسىلىمىنىڭ مالىمەتىنشە، اليەۆ كامەرادا اسىلىپ قالعان كۇيى تابىلدى. ال ادۆوكات اليەۆتىڭ سۋيتسيدكە بارعانىنا كۇمان كەلتىرەدى.

ءتۇيىن: قوي تەرىسىن جامىلعان قاسقىر جىلىن جارتى قۇرساق، جارىم ىرىس بولىپ وتكەردىك. كەلە جاتقان جىل – مەشىن جىلى. ءيا، بۇل جىل دا ءبىزدىڭ حالىق ءۇشىن وڭايعا سوقپايتىن سەكىلدى. 1 قاڭتاردان باستاپ قىمباتشىلىق باستالادى. ءبىر عانا مىسال، 2016 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ قازاقستاندا ىشكى قاتىناستارداعى تەمىر جول باعاسى 7 پايىزعا قىمباتتايدى. بۇل تۋرالى «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسى اق  ۆيتسە-پرەزيدەنتى بەرىك قاماليەۆ مالىمدەگەن. دەرەك «دات» تاۋەلسىز باسىلىمىنان الىندى. دايىندالىڭىزدار، داعدارىس ءالى اياقتالعان جوق. ايتپاقشى، كۇنتىزبەلىك جاڭا جىلدارىڭىز قۇتتى بولسىن!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz