بۇرىنعى پرەمەر-مينيستر سەرىك احمەتوۆ تۋرالى ول ءىستى بولعالى بەرى ءبىر دە ءبىر پىكىر ءبىلدىرىپ، ول تۋرالى قولداۋ دا، كىنالاۋ دا جازباعان ەدىم. سەرىك نىعمەتۇلى پرەزيدەنتتەن كەشىرىم سۇراعان كۇنى قولىم قىشىپ تۇرسا دا «باسقا پالە تىلدەن» بولار-اۋ دەگەم. كەشەلى بەرى ەكى ازامات ول تۋرالى قولداۋ ماقالا جازىپ، پرەزيدەنتتەن امنيستيا بەرۋدى سۇراۋىمدى وتىنگەندە ء«سوزدىڭ اتاسىن ولتىرمەۋگە» بەل بۋدىم...

جاقسى بىلەتىندەر، تانيتىندار، بىرگە ىستەگەندەر، جالپى جۇرتشىلىق سەرىك نىعمەتۇلىن مىقتى ۇيىمداستىرۋشى عانا ەمەس، ۇلتشىلدىعى دا، وزىندىك مىعىم ۇستانىمى دا، ءبىر كىسىگە جەتەرلىك ەر مىنەزى دە بار، سالىستىرمالى تۇردە قولى تازا ادام دەپ باعالايتىن. سولاردىڭ قاتارىندا مەن دە بار ەدىم.

ول ءىستى بولعان كەزدە ەل ىشىندە ءتۇرلى اڭگىمە ءوربىپ، سەرىك احمەتوۆ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتى قولدامايتىنداردىڭ ءبىرى ەكەن، سول ءۇشىن دە كارىم ماسىموۆپەن «جاقسى بولماي» قالىپتى دەگەن اڭگىمەنى دە ەستىگەن ەدىك. بۇل شىن با، جالعان با، كىم ءبىلسىن، بىراق بۇل اڭگىمەنىڭ كوپشىلىكتىڭ قۇلاعىنا مايداي جاعىپ، جۇرەگىنە ءۇمىت ۇيالاتقانى انىق.

سوندىقتان دا ونى ىشتەي دە، اشىق تا قولداۋشىلار اس ۇيلەردە دە، الەۋمەتتىك جەلىلەردە دە از بولعان جوق.  

بىراق، بىراق سەرىك نىعمەتۇلىنىڭ سوتتاعى سوڭعى ءسوزى ءۇمىت قامالدارىن تاس تالقان ەتكەندەي اسەر قالدىردى.  ول ءۇشىن ونى ماقتاۋ كەرەك پە، داتتاۋ كەرەك پە مەن ءالى بىلمەيمىن، كوپشىلىكتىڭ دە ەكىۇداي كۇيگە تۇسكەنى  انىق.

سەبەبى، ايلاپ ءۇي قاماقتا جاتىپ، اسىقپاي ويلانعان، اق قارانى، جاقسى مەن جاماندى، پايدا مەن زياندى تارازى باسىنا سالىپ، ءوزىن سوڭعى ساتكە دەيىن ءوزىنىڭ كىناسىز ەكەنىن مالىمدەپ، ەڭسەسىن تىك ۇستاپ كەلگەن سەرىك احمەتوۆ سوڭعى سوزىندە پرەزيدەنتتەن جالىنىپ، كەشىرىم سۇراعانى قىزىق بولدى. ونىڭ ءىزباسارى باۋىرجان ابدىشەۆ ءوزىن «نازارباەۆتىڭ ماڭگىلىك سولداتى ەكەنىن» دە ايتىپ سالدى. ولاردىڭ بۇل ارەكەتىن كەيبىرەۋلەر مويىندارىنا قويىلعان قىلمىستى وزدەرى مويىنداعانى دەپ تە باعالاپ جاتتى.

يا، بۇل كەشىرىم سۇراۋدىڭ ارتىندا ولاردى پرەزيدەنتتىڭ اقتاۋى تۇرعانى انىق. بىراق، بۇل يدەيا سەرىك احمەتوۆتىڭ ەمەس، اق وردانىڭ پيارششيكتەرىنىڭ باسىندا تۋىندادى-اۋ  دەگەن ويدامىن. ال سەرىك احمەتوۆكە كەلسەك، ول كەشىرىم سۇراۋدان باس تارتا الاتىن با ەدى؟ ارينە.

ءوزىنىڭ كىنالى ەمەس ەكەنىن ءار سوتتا قايتالاپ كەلە جاتقان سەرىك احمەتوۆ سوت ستولىن ءبىر قويىپ، «مەن، بۇرىنعى پرەمەر-مينيستر بولا تۇرا جازىقسىز وسىلاي جازالانىپ، ادىلدىككە، سوت ادىلدىگىنە جەتە المادىم. ءوزىمنىڭ جاساماعان قىلمىسىم ءۇشىن ون جىل ارقالاپ بارامىن.   جانىم امان بولىپ، تۇرمەدەن ءتىرى  شىقسام ەلىمىزدى قاعازدا عانا ەمەس، ومىردە شىنايى قۇقىقتىق، دەموكراتيالىق مەملەكەتكە اينالدىرۋعا بارىمدى سالامىن» دەگەندە شە؟ وندا جاعداي قالاي بولار ەدى؟   

جاعداي ءدال، سولاي وربىسە ول شىنىمەن دە ون جىلعا، ءتىپتى ودان دا كوپكە  سوتتالىپ كەتە بارار ەدى. سولاي بولماس ءۇشىن دە دالەلع مىعىم بولماسا دا سۋديا وعان ون جىل بەردى.  ول سەكەڭنىڭ باس تارتۋ مۇمكىندىگىن ازايتۋ ءۇشىن جاسالعان «حود كونەم» بولسا كەرەك.

سونىمەن ول تۇرمەگە تۇسەر ەدى، بىراق كىم تۇسپەي جاتىر؟  وسىعان دەيىنگى سوتتالعان جوعارى لاۋازىمدى مينيستر، اكىمدەرگە، گەنەرالدارعا، كەدەنشىلەرگە  قاراساق، سەرىك احمەتوۆتىڭ دا تۇرمەدەگى جاعدايى ارون اتابەك نەمەسە ۆلاديمير كوزلوۆ سياقتى بولا قويماس ەدى دەپ ويلايمىن. ونىڭ قولداۋشىلارى مەن باۋىرلارىنىڭ  بيزنەسى بارىن ەسكەرسەك «گرەۆ» ماسەلەسى دە شەشىلەر ەدى دەگەندەي.  بىراق، تۇرمە دەگەن كۋرورت ەمەس. سەكەڭنىڭ دەنساۋلىعى دا تەمىردەي ەمەس بولسا كەرەك-ءتى. دەمەك، ساياسي دوداعا ونىڭ بىرنەشە جىل قاماۋدان كەيىن قوسىلۋى كۇمان تۋعىزادى.

سوندىقتان دا، سەرىك نىعمەتۇلى ەكىنشى جولدى تاڭداعان سياقتى. ەل نە دەسە و دەسىن، بوستاندىق بارىنەن قىمبات دەپ شەشتى. ارينە، قانداي شەشىم قابىلداسا دا ونىڭ ءوز ەركى. ءومىر وزىنىكى، تاڭداۋ وزىنىكى دەگەندەي.  

ەندى  سەرىك احمەتوۆ پەن باۋىرجان ابدىشەۆ كەشىرىم سۇراعان سوڭ، پرەزيدەنت شىنىمەن امنيستيا جاساي ما؟ ابدەن مۇمكىن، سەنىم جوعارى.

سەرىك احمەتوۆكە امنيستيا جاريالاۋ تۋرالى پرەزيدەنتكە ۇندەۋلەر مەن حاتتار جازۋعا زيالى قاۋىم عانا ەمەس، مۇعالىمدەر مەن دارىگەرلەردىڭ «ۇيىمداسا كىرىسىپ» جاتقانىنا قاراپ، ءتىپتى ونىڭ جاسىرىن بۇيرىق نەگىزىندە جاسالا باستاعانى تۋرالى ەل ىشىندەگى اڭگىمەگە سەنسەك، پرەزيدەنتكە امنيستيا جاساۋدان باسقا امال دا قالمايتىن سياقتى. ەندى قايتسىن، بۇكىل جۇرت اق وردانىڭ الدىندا ماڭدايلارىن تاسقا توسەپ، حالىق بولىپ، جۇرت بولىپ ءوتىنىپ جاتسا؟..

قوش، قالاي دەسەك تە سەرىك احمەتوۆتىڭ، ونىمەن بىرگە وتىرعانداردىڭ ءبارىنىڭ بوستاندىققا شىققانىن قالايمىن.

بىراق، نەگىزگى ايتايىن دەگەنىم، ەگەر كەشىرىم سۇراعان سەرىك احمەتوۆ پەن باۋىرجان ابدىشەۆ سياقتىلار كەشىرىم سۇراعانى ءۇشىن عانا  پرەزيدەنتتىڭ اسقان كەشىرىمشىلدىگىنىڭ ارقاسىندا ماڭگىلىك سولداتتارىنا جۇرەگى جىلىپ، مەيىرىمى توگىلىپ بوستاندىققا جىبەرسە، ال كەشىرىم سۇراماعاندار قايتەدى، سوتتالىپ كەتە بەرە مە؟

مەن بىلەتىن، سوناۋ 90-جىلداردىڭ باسىندا بىرگە اۋلالاردى ارالاپ، بىرگە داۋىس جيناعان، ۇزاق ۋاقىتتان بەرى دوس بولعان، مەن بىلەتىن، بىرگە جۇرگەن، جاقسى تانيتىن ەرمەك نارىمباەۆ پەن بولاتبەك بليالوۆ پرەزيدەنتتەن كەشىرىم سۇراي قويار ما ەكەن؟ ءاي قايدام... ولاردىڭ نازارباەۆتىڭ ماڭگىلىك سولداتتارى بولا قالاتىنىنا دا كۇمانىم بار. ولاي بولسا، ول ازاماتتاردىڭ، ەرمەك پەن بولاتبەكتىڭ، سەرىكجاننىڭ  تاعدىرى قىلمىسى دالەلدەنسىن، دالەلدەنبەسىن، قىلمىس جاساسىن، جاساماسىن كەشىرىم سۇراماعانى ءۇشىن ءبىر ادامنىڭ جەكە قالاۋى مەن قالامىنىڭ ۇشىندا تۇر ما؟   

وسىندايدا ادامنىڭ باسىنا ءتۇرلى وي كەلەدى ەكەن... تىنىش وتىرا المايتىن باسىمىز بار، قىرشاڭقى ءتىلىمىز، قىڭىر مىنەزىمىز بار. سوعان قاراپ، وسى باستان مەن دە پرەزيدەنتتەن بار ءتىلىمنىڭ ءنارىن توگىپ، كوسىلتىپ تۇرىپ كەشىرىم سۇراپ قويسام قايتەدى، ا؟

كىم بىلەدى، ەرتەڭ ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ تەرگەۋشىلەرى الا كەپ جونەلەمىز دەگەندە: ء«اي، ءارى جۇرىڭدەر، مەن كوكەمنەن كەشىرىم سۇراپ قويعام. ەندى نە ىستەسەم دە ءوز ەركىم» دەمەيمىن بە؟

ءسىز نە ايتاسىز، الەۋمەت؟

 ماقسات ءىلياسۇلى، قوعام بەلسەندىسى، زاڭگەر

Abai.kz