وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن «ەۋرازيا» ارناسىنىڭ «اناليتيكا» باعدارلاماسىندا جۋرناليست "قازاقستانداعى حالىقتىق تولقۋلارعا شىققان تۇرعىندارعا بەلگىسىز «بەسىنشى كالونا» 50-150 دوللاردان ۇلەستىرىپ جاتىر" دەگەن اقپارات تاراتتى.

«حالىق نارازىلىعىنىڭ «سپونسورلارى» دەمەۋشىلەرى كىمدەر؟ شەرۋگە شىققان تۇرعىندارعا الگى 150 دوللار قانداي جولدارمەن تولەنىپ جاتىر؟ بۇل اقپاراتتىڭ قاينارى قايدان الىنعانى تۋرالى رەسەيلىك ارنانىڭ تىلشىلەرى ءلام-ميم دەمەگەن. دەگەنمەن، بىلدەي ءبىر ارنانىڭ ساراپتامالىق اپتالىعىن جۇرگىزىپ وتىرعان جۋرناليست – حالىقتىق تولقۋلاردى ۇيىمداستىرىپ، ونى قارجىلاندىرىپ وتىر دەپ باتىس ەلدەرىن نۇسقايدى. ارينە، بۇل اشىق «كونفەدانتسيالدى اقپارات» بولعان.

حالىققا دالەلسىز اقپارات تاراتىپ، ەلدەگى نارازىلىقتى قوزدىرىپ وتىرعان 5 كالونا باسشىلارى ەرەۋىلگە شىققان ءاربىر ادام ءۇشىن 150 دوللاردان تاراتتى دەپ ايىپتادى. وسىلايشا اقپاراتتىق پروۆوكاتسيا ءھام دەمونيزاتسيالىق ساياساتتى ۇستانىپ وتىرعان ەۋرازيا ارناسى اقپاراتتى بۇرمالاۋ ارقىلى حالىق نارازىلىعىن تۋدىردى.

الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن قوعامدىق ورتادا بۇل قىزۋ تالقى ءتۇسىپ، ءتىپتى جالعان اقپارات تاراتقان ارنا مەن ونىڭ قىزمەتكەرىن كەلەمەجگە اينالدىرعاندار دا جوق ەمەس.

ءتىپتى اقش-تىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى جون كرولدىڭ ەلىمىزدىڭ باتىس ولكەلەرىنە جاساعان ساپارىن دا سىنعا الىپ، اقش ەلشىسى حالىقتىق تولقۋلاردى ۇيىمداستىرىپ قايتقان بولۋى مۇمكىن دەگەن قاۋەسەت تە ايتىلدى.

كەيىن الگى ەلشى (ەلىمىزگە كەلگەن كوپ ەلشىنىڭ ىشىندە قازاق تىلىندە قۇتتىقتاۋ ايتىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا قۇرمەت كورسەتكەن جون كرول) اقتالىپتى. «باتىسقا بارعانىمداعى ماقساتىم – 150 دوللاردان ۇلەستىرىپ بەرۋ ءۇشىن ەمەس، ەلباسىنىڭ 100 ناقتى قادام جوسپارىن تالقىلاۋ، تاراتۋ ەدى»،-دەپتى.

پرو-پۋتيندىك ارنالاردىڭ ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەرىنە توسقاۋىل قويۋ كەرەك دەگەن تالاپتار قوعامدىق ورتادا ءجيى ايتىلىپ ءجۇر.

رەسەيلىك ارنالار (قازاقستانداعى جانە وزگە مەملەكەتتەردەگى) جالعان جانە اقپاراتتىق نەگىزى بۇرمالانعان حابار تاراتىپ، پرو-رەسەيلىك پوزيتسيانى نىق ۇستاناتىنىن ءبىز جاقسى بىلەمىز. اسىرەسە رەسەيدىڭ باتىس پەن ۋكرايناعا جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىنە جاساپ جاتقان گيبريدتىك سوعىسىنىندا دەزينفورماتسيالىق ساياساتتى بەرىك ۇستاناتىنى دا جاسىرىن ەمەس. پۋتيندىك دەزينفورماتسيا – بۇگىندە سولتۇستىكتەگى كورشىلەردىڭ اقپاراتتىق ساياساتىنىڭ نەگىزىنە اينالىپ، شىنايى اقپاراتتى بۇرمالاۋ ارقىلى، حالىققا شىن اقپاراتتىڭ انولوگىن دايارلاپ كورسەتەدى. ونداي مىسالدار از ەمەس. مىسالى، 2005-2010 جىلدارداعى قىرعىزستانداعى جالپى حالىقتىق توڭكەرىستەر كەزىندە الاڭعا شىققان قىرعىزدارعا اقش اقشا بەرىپ وتىر دەپ حابار تاراتقان دا ءدال وسى رەسەيلىك ارنالار ەدى. نەمەسە رەسەي مەن ۋكراينا جانجالدارى كەزىندە ايقىن كورىنىس تاۋىپ، ۋكراينا قاقتىعىستارىنا اقش پەن باتىس ەلدەرىن اشىق ايىپتادى. مايدانعا شىققاندارعا باتىس كۇنىنە 100 دوللاردان ۇلەستىرىپ جاتىر دەگەن اقپارات ەۆرازيا ارناسى باستاعان بىرقاتار پۋتيندىك باق-تا كۇن سايىن قايتالانىپ جاتتى.  نەمەسە كۇنى كەشە ارمەنيا مەن ءازىربايجان اراسىنداعى تاۋلى قاراباق جانجالى قايتا ورشىگەن ءتۇنى قانداي جولمەن ەكەنى بەلگىسىز رەسەيلىك باق قاراباقتا ءجۇرىپ، اقپاراتتى بۇرمالاپ كورسەتۋگە كىرىستى.

ەۋروپا وداعىنىڭ سىرتقى بايلانىس ورتالىعىنىڭ جۇرگىزگەن زەرتتەۋلەرىنە سۇيەنسەك، رەسەيلىك باق-تىڭ جالعان اقپارات تاراتۋ ساياساتى مۇندا اشىق سىنعا ۇشىراعان.

ەۋروپا وداعى جانىنداعى سىرتقى بايلانىس ورتالىعى «دەزينفورماتسيالارعا شولۋ» دەپ اتالاتىن اپتالىق تالداۋلاردى جاريالاۋعا كوشىپتى. وندا رەسەيلىك «Russia Today»، «ەۋرازيا ارناسى» (ۆوسكرەسنوە ۆرەميا باعدارلاماسى), «روسسيا 1» تەلە ارنالارى مەن "كومسومولسكوي پراۆدى", «LifeNews» گازەتتەرى جانە «Sputnik» اگەنتتىكتەرىندەگى جالعان جانە نەگىزى بۇرمالانعان اقپاراتتارعا شولۋ جاسالعان.

قاراپ وتىرساڭىز، رەسەيلىك ارنالاردىڭ، سونىڭ ىشىندە كەشەگى جالعان اقپارات تاراتىپ، حالىقتى ارانداتۋعا ارەكەتتەنگەن «ەۆرازيا» ارناسىنىڭ ۇستانىپ وتىرعان ساياساتى  تۇتاس ءبىر ەلدىڭ رۋحاني ساناسىن، قوعامدىق بولمىسىن جاۋلاپ الۋ، تەك جاۋلاپ قانا قويماي تۇبىرىمەن جويۋ بولسا كەرەك. بۇگىنگى تاڭدا اقش-تىڭ اقپاراتتىق سوعىس ساياساتى مەن ادiستەمەسiن رەسەي ۇرىمتال پايدالانىپ، ونى قازاقستانعا ءساتتى قولدانىپ وتىرعانى دا جاسىرىن ەمەس. مۇنى تۋرا ماعىناسىندا دا، بەينەلi ماعىناسىندا دا «پوستيمپەريالىق» ءادiس دەۋگە ابدەن بولادى. رەسەيلىك اقپارات قۇرالدارى ءبىزدىڭ ەلدە اقپاراتتىق مونوپوليا قۇرىپ العانى دا شىن. نارىقتىق ەكونوميكالىق قاتىناس پەن دەموكراتيالىق زايىرلى قوعامدا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىز راس بولسا، مونوپوليانىڭ كەز كەلگەن تۇرىنە توسقاۋىل قويىلۋعا ءتيىس. ءتىپتى، ول از بولعانداي تەلەارنا ارقىلى ۇلتتىق مۇددەمىزگە، ەلىمىز بەن جەرىمىزدىڭ بۇتىندىگىنە ەلەۋلى نۇقسان كەلتىرەتىن، ارانداتۋ ماقساتىنداعى مالىمدەمە جاسالسا، بەلگىلى ءبىر اقپارات قۇرالدارى وعان جول بەرسە، ونى ەل كولەمىندە تاراتپاي تاستاۋعا تولىقتاي قۇقىلىمىز. بۇل تۇرعىدان كەلگەندە، رەسەيلىك «ەۆرازيا» ارناسىن بۇعاتتاپ تاستاۋىمىزدىڭ ەش سوكەتتىگى جوق.
ءاربىر قازاق ءۇشىن ەل تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋ، ۇلتتىق مۇددەنى العا قويۋدان قىمبات قۇندىلىق جوق. ال، وعان كورشى ەلدىڭ كولدەلەڭ كوك اتتىسى قول سۇقسا ونداي تەلەارنانى نەگە ءبىز ەل اۋماعىندا كورسەتىپ بەيعام وتىرادى ەكەنبىز؟! رەسەيلىك «ەۆرازيا» ارناسى كورەرمەن اراسىندا ءوز بەدەلىن تۇسىرەتىن، ءجۋرناليستىڭ كاسىبي ەتيكاسىنا نۇقسان كەلتىرەتىن جاعىمسىز كورىنىستەردى ۇسىنۋى ارقىلى كورشى ەلدى سىيلاماۋى، الدەكىمنىڭ وشپەندىلىكپەن جاپقان جالاسىن دابىرايتۋى، جالعان مالىمدەمەنىڭ بايىبىنا بارماي تۇرىپ جاريالاۋى، قوعامدىق-ساياسي ماڭىزى جوق، بايبالامدى «ايعايلاتىپ» كورسەتۋى، ەفير ارقىلى جۇرتتى قورقىتىپ-ۇركىتۋگە ارەكەتتەنۋى ونىڭ ءبىزدىڭ ەل اۋماعىنا تارالماي توقتاتىلۋىنا ەلەۋلى نەگىز بولا الادى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz