قارجىلىق داعدارىس ادامزاتتىڭ باسىن داڭ-دۇڭ ەتىپ جىبەردى. «ساسقان ۇيرەك - ارتىمەن سۇڭگىپ»، قايسىبىر «جۇيكەسى جۇقا» ەلدەر ەستەرى اۋىسىپ، قولعا قارۋ الىپ، سوعىسقا كىرىسىپ كەتكەنىن دە سەزبەي قالدى. ورىسىڭ قىرىمعا ۇرىنىپ، وڭباي وماقاستى. ۋكرايناڭ  دەموكراتيا اڭساپ ءجۇرىپ، استان-كەستەن بولدى. قىرعىزىڭ قايسارلىققا قىزىعىپ، قانعا ۇرىندى. گۇرجىڭ مىڭجىلدىق كورشى-وتانداسىن ورنىنا قويا الماي، ءبىراز جەرىنىڭ بوس ورىنىن سيپاپ قالدى. ارمەنيا قاراباققا قارايلاپ، قىلقىنا ءتۇستى. اراب جۇرتى «كوكتەمگە» ەلىتىپ، ەسەڭگىرەدى. سيريا «سەمىزدىكتى كوتەرە الماي»، سەرگەلدەڭگە كيلىكتى. تۇرتىنەكتەگەن تۇرىكتەر وتپەن ويناپ، ورىسپەن جاعا ۇستاستى. ەدىرەڭدەگەن ەۋروپا ەسەرلىگىنىڭ سازايىن تارتىپ، ميگرانتتاردىڭ ميباتپاعىنا ۇرىندى...

ءال-اۋقاتىنىڭ از-كەم اۋىتقىعانى بولماسا، الەمدەگى الىپ ەكى جۇرت سالماقتى قالپىمەن الىسقا قاسقايا قارايدى، ولار: امەريكا مەن قىتاي... اتامىز قازاق: «ۇيرەنگەن جاۋ - اتىسپاققا جاقسى» دەگەن، قوڭسى قىتايدىڭ سىرى بىزگە ءبىرشاما ءمالىم، ابىلايحان اتامىزدىڭ وسيەت-ونەگەسى بار...

بىزگە ەڭ قاۋىپتىسى - بۇگىندە جاڭا پرەزيدەنتىن سايلاۋعا قامدانعان اجداھا امەريكا. ارينە، سايلاۋالدى ۇمىتكەرلەرىنىڭ قالىڭ قاتارى بۇگىندە مەيلىنشە سيرەپ، تابيعي سۇرىپقا ءتۇستى. بىراق، بىردە-ءبىر امەريكالىق كوڭىل قويىپ، كوز توقتاتپاعان دونالد ترامپ اتتى ءبىر بايشىكەش كۇننەن-كۇنگە اقش-تىڭ باسشىسى بولۋ ارمانىنا تام-تۇمداپ جىلجاپ، جاقىنداپ كەلەدى...

قازاق ەلى قارجىلىق داعدارىسپەن يتجىعىسىپ ءجۇرىپ، ءماجىلىستىڭ مىلجىڭ دەپۋتاتتارىن سايلاۋدىڭ قاربالاسىندا قالىپ، وراسان مۇقيتتىڭ ارعى جاعىنان ەلدىڭ كەلەشەگىنە ءتونۋى مۇمكىن زور قاۋىپتى سەزبەي وتىرعان سەكىلدى...

...نيۋ-يوركتىڭ جىلجىمايتىن مۇلىك ماگناتى دونالد ترامپ (سۋرەتتە) سالماقتى ساياساتكەردەن گورى، جۇيكەسى جۇقارىپ-توزعان، بولمىسىندا مۇسىلمان يىسىنەن تۇنشىعاتىن تارپاڭ ەسۋاسقا كوبىرەك ۇقسايدى. «دەموكراتيا» اۋاسىنىڭ كۇلىمسى شۋاشىنا ەلىتىپ، ەسىرتكىنى ەزىپ ىشەتىن امەريكاندىقتاردىڭ باسىم بولىگى رۋحاني دەگراداتسياعا ۇشىراپ، «جاقسى مەن جاماندى» ايىرا المايتىن سىرقاتقا ۇشىراعانداي كورىنەدى. ايتالىق، باسىندا سايلاۋعا تۇسۋگە نيەت تانىتىپ جۇرسە دە ەشكىم كوزگە ىلمەگەن دونالد ترامپتى جاس پەن كارى، ەركەك پەن ايەل جابىلا قولداپ، جازدىڭ  شىجىعان ىستىعىندا ستاديون تولى ادام جيناسا دا، رەسپۋبليكالىق پارتيا جەتەكشىلەرى ونى بايسالدى ۇمىتكەر رەتىندە مويىندامادى. پارتيالاستارىمەن ەرەگىسە تۇسكەن ترامپ: «مەكسيكامەن شەكاراعا بيىك دۋال تۇرعىزامىن!» - دەگەن ايگىلى پوپۋليستىك مالىمدەمە جاساعاندا، اڭگۇدىك امەريكاندىقتار ءبىر سەرپىلىپ قالدى.

ارتىنشا رەسپۋبليكالىق پارتيا اتىنان اقش پرەزيدەنتى سايلاۋىنا تۇسەتىنىن اشىق جاريالاعان ترامپ تاماعى قارلىعىپ، دىبىسى شىقپاي قالعانشا: «سيريادان كەلەتىن بوسقىندار تاسقىنىن توقتاتامىن!» دەپ، كەۋدەسىن قاققاندا، امەريكالىقتاردىڭ تامىرىن ءدال باسقانىن ءوزى تۇگىل، قارسىلاستارى دا مويىندادى.

بادىكباي ترامپتىڭ باسەكەلەستەرىنەن سۋىرىلىپ وزىپ شىعۋى - قوعام مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە كەڭىنەن تالقىلانسا دا، ءبىر قىزىعى، رەسپۋبليكالىق پارتيا سەركەلەرىنىڭ كوبى: «ترامپ ءوزى-اق سايلاۋدان باس تارتادى» - دەپ سەندى. بىراق، ولاي بولمادى، «امەريكانى قايتادان ۇلى ەلگە اينالدىرامىن!» - دەگەن سوزدەر داڭعوي دا داراقى اقش حالقىنىڭ قىشىعان جەرىنە ءتيدى. بۇكىل ەل اۋماعىنداعى ترامپتىڭ رەيتينگى قارسىلاستارىنان ەكى ەسە جوعارى ءوستى. رەسپۋبليكالىقتاردى دونالد ترامپتىڭ كانديداتۋراسىنا دەگەن ۇرەي مەڭدەدى.

ءداپ وسى تۇستا كەزكەلگەن ادامنىڭ ەڭ نازىك تە وسال جەرى - اسىل ءدىنى ەكەندىگىن بىلەتىن كوركەۋدە كانديدات: «مەن مۇسىلمانداردى اقش-قا كىرگىزبەيمىن!» - دەپ، قويىپ قالدى. ءوز ءدىنىنىڭ ادامزاتقا اكەلگەن قاسىرەتى يسلامنان مىڭ ەسە كوپ بولسا دا، ءاربىر مۇسىلمەن ەمەس امەريكالىق ترامپتىڭ قۇر ايقاي، بوس قوقان-لوققىسىن ۋادە رەتىندە قابىلداپ، ونى قولداۋشىلار كۇرت كوبەيىپ كەتتى. ءتىپتى، ترامپتىڭ ناعىز قۇلاككەستى فاناتتارى پايدا بولدى.

قاي جەردە دە ترامپ مىنبەرگە شىققاندا، قارا حالىقتىڭ شۋى مەن ىسقىرىعى كۇشەيگەنىن كورگەن رەسپۋبليكالىق پارتيا باسشىلىعى ناۋقاننىڭ باس كەزىندەگى ترامپ جەتىستىگىن پاش ەتەتىن «دابىل سيگنالدارىن» بايقاماي قالعاندىعىن كەشتەۋ ءتۇسىندى. ءتىپتى، «سۋپەرسەيسەنبى» اتالعان اتىشۋلى كۇنى پارتيا ۇمىتكەرلەرى سىناعىندا قۇراما شتاتتاردىڭ باسىم كوپشىلىگىندە ترامپ جەڭىسكە جەتىپ، پرەزيدەنت سايلاۋىنا تۇسۋگە جاقىنداي ءتۇستى.

قازىر امەريكاندىقتاردىڭ تاڭداۋ جاساۋىنا ۋاقىت از قالدى. بۇگىندە مۇنايى ءمۇجىلىپ، ءال-اۋقاتى السىرەگەن اقش ءساتسىز كەزەڭدى باستان كەشۋدە. وزگەگە وشتىك، ءورشىل وركوكىرەكتىك، ءمانسىز ماقتان، السىزگە ازۋىن باتىرۋ زامانى اقش-تى اتتاپ ءوتىپ كەتتى.

دەمەك، ءاربىر امەريكاندىق بالا-شاعاسىنىڭ بولاشاعىنا باس قاتىرسا، داڭعوي كەۋدەمسوقتىقتان اۋلاق بولىپ، بەيبىتشىلىك پەن بىتىمگە بەت بۇرۋعا ءتيىس. ويتكەنى، امەريكاندىق مۇسىلمانداردىڭ سانى كۇن ساناپ، ساعات ساناپ كوبەيىپ كەلەدى. سوندىقتان، «مۇسىلمانداردى اقش-قا كىرگىزبەيتىن» امەريكالىق دونالد ترامپ پەن ء«ۇندى مۇقيتىنا ورىس سولداتىنىڭ شۇلعاۋىن كەپتىرەتىن» ورىس ۆلاديمير جيرينوۆسكيدىڭ قۇتتى ورىنى - جوعارى ساياسي مىنبەر ەمەس، «جىندىحانا ءۇيىنىڭ» جەكەلەنگەن جانساقتاۋ بولمەسى عوي...

قاجىمۇقان عابدوللا،

«قازاق ەلى» حالىقتىق قوزعالىسىنىڭ توراعاسى.

Abai.kz