اباي - قازاق رۋحانياتىنىڭ پاسپورتى. بۇعان ەشقانداي كۇمان بولماۋى ءتيىس. ەندەشە ءبىزدىڭ ابايدى تابۋىمىز بەن تانۋىمىز - جەر باسىپ جۇرگەن وزىمىزدەن گورى الدەقايدا بيىك نارسەنى تابۋ مەن تانۋ بولىپ شىعادى. ءاليحان بوكەيحاننىڭ ۇلى اقىندى "سامورودوك", ياكي ساف التىن دەۋىنىڭ سەبەبى وسى.

كادىمگى ومىردە، مىسالى، عىلىم ەسىگىن اشقان جاس مامان كانديداتتىق مينيمۋم ەمتيحانى بويىنشا اباي تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ وتىر دەلىك. ول: "اقىن ءوزىنىڭ 37 - قارا سوزىندە..." دەپ ءسوزىن ساباقتاماق بولعاندا، وقىتۋشى: "اباي سوندا "37 - ءسوزىم" دەپ جازعان با؟" - دەپ ساۋال قويسىن. ىزدەنۋشى ء"يا" دەر. وقىتۋشى ونىڭ وسىلاي دەيتىنىن سەزسە دۇرىس. جاۋاپتان سوڭ ەندىگى جەردە "وقۋلىق شەڭبەرىنەن شىعۋ" قاجەتتىگىن، اباي جيناعىنىڭ الدى-ارتىن تاپتىشتەپ وقۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتسە جاقسى.

اباي قارا ءسوزىن نومىرلەگەن جوق. ءتىپتى ونى "قارا ءسوزىم" دەپ تە جازباعان. مۇنى اقىن شىعارماسىنا ىنتىزار جاننىڭ كوبى دەرلىك بىلەدى. نومىرلەگەن، "قارا ءسوز" دەگەن - عىلىم عاسىرى. ياكي ونى اعارتۋعا ىلىكتەس ءداۋىر جۇيەلەدى. مىسالى، مۇرسەيىت قولجازباسىندا بۇگىنگى 37-ءسوز - "ناسيحات", ال 38-ءسوز - ءوز الدىنا "كيتاپ تاسديح" دەگەن اتپەن بەرىلگەن دەپ جازادى ابايتانۋشىلار.

عىلىم عاسىرى دانتەنى دە، شەكسپيردى دە، پۋشكيندى دە، تولستويدى دا جۇيەلەگەن. ياعني جازعاندارىن دەستەلەپ، جۇيەلەپ ەلگە جەتكىزگەن. ءبىلىم-ءىلىمنىڭ ءوز لوگيكاسى بار.

اباي - قازاق رۋحانياتىنىڭ پاسپورتى. بۇعان ەشقانداي كۇمان بولماۋى ءتيىس. ەندەشە ءبىزدىڭ ابايدى تابۋىمىز بەن تانۋىمىز - جەر باسىپ جۇرگەن وزىمىزدەن گورى الدەقايدا بيىك نارسەنى تابۋ مەن تانۋ بولىپ شىعادى. ءاليحان بوكەيحاننىڭ ۇلى اقىندى "سامورودوك", ياكي ساف التىن دەۋىنىڭ سەبەبى وسى.

كادىمگى ومىردە، مىسالى، عىلىم ەسىگىن اشقان جاس مامان كانديداتتىق مينيمۋم ەمتيحانى بويىنشا اباي تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرىپ وتىر دەلىك. ول: "اقىن ءوزىنىڭ 37 - قارا سوزىندە..." دەپ ءسوزىن ساباقتاماق بولعاندا، وقىتۋشى: "اباي سوندا "37 - ءسوزىم" دەپ جازعان با؟" - دەپ ساۋال قويسىن. ىزدەنۋشى ء"يا" دەر. وقىتۋشى ونىڭ وسىلاي دەيتىنىن سەزسە دۇرىس. جاۋاپتان سوڭ ەندىگى جەردە "وقۋلىق شەڭبەرىنەن شىعۋ" قاجەتتىگىن، اباي جيناعىنىڭ الدى-ارتىن تاپتىشتەپ وقۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتسە جاقسى.

اباي قارا ءسوزىن نومىرلەگەن جوق. ءتىپتى ونى "قارا ءسوزىم" دەپ تە جازباعان. مۇنى اقىن شىعارماسىنا ىنتىزار جاننىڭ كوبى دەرلىك بىلەدى. نومىرلەگەن، "قارا ءسوز" دەگەن - عىلىم عاسىرى. ياكي ونى اعارتۋعا ىلىكتەس ءداۋىر جۇيەلەدى. مىسالى، مۇرسەيىت قولجازباسىندا بۇگىنگى 37-ءسوز - "ناسيحات", ال 38-ءسوز - ءوز الدىنا "كيتاپ تاسديح" دەگەن اتپەن بەرىلگەن دەپ جازادى ابايتانۋشىلار.

عىلىم عاسىرى دانتەنى دە، شەكسپيردى دە، پۋشكيندى دە، تولستويدى دا جۇيەلەگەن. ياعني جازعاندارىن دەستەلەپ، جۇيەلەپ ەلگە جەتكىزگەن. ءبىلىم-ءىلىمنىڭ ءوز لوگيكاسى بار.

1971 جىلى  باسپاگەرلەر بەلگىلى ءبىر پرينتسيپكە سۇيەنىپ، اباي تۋىندىلارىنىڭ شاعىن توپتاماسىن حالىققا "ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى" دەگەن اتپەن ۇسىندى. بۇگىن وسىنى "اباي... ءوزىنىڭ "ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى" كىتابىندا" دەسەك، قانداي ەرسى ەستىلەر ەدى. بۇلاي ايتا سالۋ دا، جازا سالۋ دا بىزگە تاڭسىق بولىپ پا؟ مىسالى، بەلگىلى الاش زيالىسى، عالىم تەلجان شونانۇلى 1926 جىلى "قازاق جەرى ماسەلەسىنىڭ تاريحى" اتتى ايرىقشا زەرتتەۋ كىتابىن جاريالاعانى ءمالىم. وسى ەڭبەكتى 1995 جىلى "سانات" باسپاسى "جەر تاعدىرى - ەل تاعدىرى" دەگەن اتپەن قايتا باسىپ شىعاردى (ەلگە بەيتانىس بۇل تۋىندىنىڭ اتىن وزگەرتۋ قاجەت ەمەس ەدى، الايدا نە ازىرلەۋشى، نە باسپاگەر نىسپىنى "اكتۋالدى" ەتۋدى ءجون دەپ تاۋىپتى. بۇل دا - ولاردىڭ ەركى). ەندى اتاق-دارەجەسى ءوز باسىنان ارتىپ جىعىلاتىن ءبىر تاريحشى "ت.شونانوۆ ءوزىنىڭ "جەر تاعدىرى - ەل تاعدىرى" اتتى كىتابىندا..." دەپ جازىپ جىبەرىپتى. بۇل، البەتتە، ءبىلىم-ءىلىمنىڭ لوگيكاسى ەمەس. سىپايىلاپ ايتقاندا، ساۋاتسىزدىقتىڭ قوڭسىسى. سونداي-اق قازىر "احمەت بايتۇرسىنوۆ "اق جول" اتتى كىتابىندا..." دەپ ءسوز ساباقتايتىندارعا تاڭ قالۋدان قالىپ بارا جاتىرمىز (اعارتۋشىنىڭ 1991 جىلى ءبىر جيناعى "اق جول" دەگەن شارتتى اتپەن جاريالانعان). بۇل ەندى گازەت-جۋرنال، كىتاپ وقىماي "كوزى قارايعان" سارىتىپ مۇعالىمدەردىڭ ء"ۇش ارىس، بەس بايتەرەكتى اتاڭىزشى؟" دەگەن  ەۆريكا- سۇراعىمەن ورايلاس جاعداياتتار عوي...

سونىمەن،  عىلىم عاسىرى رۋحانيات پاسپورتى - ابايدان كوپ نارسە تاپتى. ارينە، ءوزى ءۇشىن، ورىستەۋى ءۇشىن.

ابايدى "قازاقتىڭ باس اقىنى" (بۇگىنگى تىلگە اۋدارساق كلاسسيك)  دەپ جان-جاقتى  دالەلدەگەن  ا.بايتۇرسىنۇلى  اسپانداتا  كوتەرگەن  اقىنىنان   جالعىز  عانا  ءمىن  تابادى. اقاڭ:  "ول ءمىن  ولەڭ  بۋناقتارى تەكسەرىلىپ  ورنىنا قويىلماعاندىق", - دەيدى. كەيىن "ادەبيەت تانىتقىشىندا" بۇل ماسەلەگە قايتا ورالادى. بۇل ءمىن، احمەتتىڭ ويىنشا، ولەڭدى وقىعاندا، نەگە قوسقاندا داۋىس اعىنىن بۇزادى. سوندىقتان اعارتۋشى اۋىسقان بۋناقتاردى ء"وز ورنىنا" قويۋدى ۇسىنادى (بۇل سويلەمدە ءبىز تىرناقشانى ادەيى قويدىق).

احمەتتانۋشىلار مەن جالپى پوەزياتانۋشىلار جوعارىدا ايتىلعان ء"مىندى" كوبىنە اينالىپ ءوتىپ ءجۇر. بىزدىڭشە، بۇلاي جاساۋ ابايدىڭ دا، احمەتتىڭ دە  ادالدىق بولىپ تابىلمايدى. تۇپتەپ كەلگەندە، ماسەلەنى كەڭىرەك قاراۋ قاجەت سەكىلدى. اباي - ەسكىنىڭ سوڭى، جاڭانىڭ باسى. سوندىقتان ونىڭ پوەزياسىندا بۇرىننان بار جالپى فورمالىق ەركىندىك ۇشىراسۋى زاڭدىلىق. جانە ونى تابيعيلىق دەپ قابىلداۋ كەرەك. بۋناقتىڭ قۇبىلۋى تۋرالى كوپ مىسال كەلتىرۋگە بولادى (بۇگىنگى پوەزياداعى فورمالىق ىزدەنىستەر دە بۇعان مىسال). احمەت - جۇيەلىلىككە، عىلىمعا، ناعىز اعارتۋشىلىققا ۇمتىلعان كەزەڭنىڭ تۇلعاسى. بايتۇرسىنۇلى ءۇشىن بارىندە جۇيە، پرينتسيپ بولۋ كەرەك. ءتىپتى وعان "اقىن بۋناقتارىن اۋىستىرايىقتى" ايتقىزىپ وتىرعان - وسى ءپرينتسيپى. ابايدى جاڭا ادەبيەتتىڭ باسى دەسەك، ەندەشە ونى دا جۇيەلى قابىلدايىق، جاڭا باسىلىمىن رەتكە كەلتىرەيىك دەيدى ول. بەلگىلى فولكلورتانۋشى-عالىم س.قاسقاباسوۆ "ەر سايىنعا" ا.بايتۇرسىنۇلىنىڭ ءبىراز ماتىندىك تۇزەتۋلەر جاساعانىن (حالىقتى تاربيەلەۋگە، ۇلتتى ۇيىستىرۋعا قاتىستى ۇعىمدارعا، سوزدەرگە اكتسەنت بەرگەن) ايتىپ-جازىپ ءجۇر. مۇنى احمەتتىڭ ءوزى دە جاسىرماعان: "ەر سايىننىڭ" مۇقاباسىنا "جىرشىلار اۋزىنان الىپ، وڭدەپ وتكەرۋشى - بايتۇرسىنۇلى اقىمەت" دەپ جازعان. ولاي بولسا، وسىنىڭ ءبارىن - عىلىمعا، جۇيەلىلىككە وتەردەگى مىندەتتى تۇردە باستان كەشىرەر قۇبىلىس دەپ قابىلداۋ كەرەك. "بۇل - قاتە قادام" دەۋ تەرىس. بۇل - باسپالداق. باسپالداقسىز تابالدىرىققا كىسى قالاي كوتەرىلمەك؟ ءزاۋلىم ۇيگە قالاي ەنبەك؟ باسپالداقسىز الاسا ۇيگە عانا كىرۋگە بولادى...

ابايدىڭ ء"بىر الۋان شىعارمالارى - "قارا ءسوز" دەپ اتالادى، جالپى سانى قىرىق التى بولەك شىعارما" دەپ جۇيەلەگەن - احمەتپەن ىلىكتەس تولقىننىڭ وكىلى مۇحتار اۋەزوۆ. قوس اكادەميك ز.احمەتوۆ پەن س.قيراباەۆتىڭ جالپى رەداكتسيالىق باسقارۋىمەن جارىققا شىققان اقىننىڭ 1995 جىلعى جيناعىنىڭ "قارا سوزگە" قاتىستى تۇسىنىكتەمەسىندە: "اقىن جازبالارى تۇگەلدەي دەرلىك  تۇڭعىش رەت 1933 جىلى م.اۋەزوۆ قۇراستىرعان ءبىر تومدىق شىعارمالار جيناعىنا ەنگىزىلدى دە، سودان بەرگى بارلىق باسىلىمداردا قايتالانىپ كەلەدى. ءبىر وكىنىشتىسى - قارا سوزدەردى كەيىنگى باسىلىمدارعا ازىرلەۋ كەزىندە تەكستولوگيالىق جۇمىستى جالعاستىرۋ، عىلىمي اپپاراتتى تولىقتىرۋ باعىتىندا دايەكتىلىك بولمادى",- دەلىنگەن. ءادىلىن ايتۋ كەرەك، سوڭعى مەرەيتويلىق جيناق - مول ماڭداي تەردىڭ جەمىسى. س.قيراباەۆ، ز.احمەتوۆ باستاعان، ق.مۇحامەدحانۇلى، مارقۇم ب.بايعاليەۆ، م.مىرزاحمەتۇلى، ج.ىسماعۇلوۆ، ت.ب. قوشتاعان توپتىڭ ماتىندەگى ءدۇدامال ءاربىر ءسوزدى ساراپتاعانىن كوزىمىز كوردى. ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى - كەمىندە 10 باسپا تاباق بولاتىن كوممەنتاري دەر ەدىك. الايدا بۇل كەشەندى جۇمىس تا ابايتانۋعا قويىلعان نۇكتە بولماسقا كەرەك. ايتالىق، اباي ءوز دارەجەسىدە تانىعان يسلامنىڭ، شىعىس قۇندىلىقتارىنىڭ ءبىز قازىر "الىپپەسىن" عانا جارىم-جارتىلاي ۇيرەنىپ جاتىرمىز. وسى جايدىڭ ءوزى الداعى مىندەتتەردى بەلگىلەگەندەي. "اللا تاعالا - ولشەۋسىز، ءبىزدىڭ اقىلىمىز - ولشەۋلى. ... عالام اللا تاعالانىڭ ىشىندە", - دەيدى اباي. ال، ءبىزدىڭ فيلوسوفتار ءالى كۇنگە ابايدى ماتەرياليستىك تۇرعىدان ءتۇسىندىرىپ اۋرە بولىپ ءجۇر...

ابايدى ۇلتتىڭ رۋحىن كوتەرەتىن تۇلعا تۇرعىسىنان تانىپ، شىعارمالارىن عىلىمي جۇيەلىلىككە دايەك ەتكەن ءداۋىردىڭ ءىرى قايراتكەرى - حالەل عابباسۇلى (1888-1931). الاش تاريحىنان حاباردار جان بۇل ازامات تۋرالى جاقسى بىلەدى. ول - 1917 جىلى جەلتوقسادا ۇلت كەڭەسى رەتىندە جاساقتالعان الاش وردانىڭ مۇشەسى، ياعني ۇلت كەڭەسى توراعاسىنىڭ ء(ا.بوكەيحان) ورىنباسارى. سول جىلى شىلدەدەگى ءبىرىنشى جالپىقازاق سەزىندە حالەل بۇكىلرەسەيلىك قۇرىلتايعا دەلەگات بولىپ سايلانعانى دا ءمالىم. ەڭ باستىسى: ح.عابباسۇلى دۇنيەجۇزىنە ءماشھۇر وقۋ ورنى - ماسكەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيزيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىن التىن مەدالمەن بىتىرگەن. ناقتىراق ايتساق، ول عىلىمنىڭ تۇنىعىنان سۋ ىشكەن ازامات-تىن. سونداي-اق 1918 جىلى 19-21 ناۋىرىزدا الاش اۆتونومياسى مەن كەڭەس وكىمەتى اراسىنداعى كەلىسسوزدە قازاق اتىنان - ح.عابباسۇلى، ال بولشەۆيكتەر اتىنان - ي.ستالين "توتە تەلەگرافپەن اۋىزشا سويلەسكەنى" ("سارىارقا", 22.3.1918) ءبىراز جايدى اڭعارتسا كەرەك. مىنە، وسىنداي دارەجەدەگى قايراتكەردى ءوز كوزىمەن كورگەن گۇلنار مىرجاقىپقىزى "شىندىق شىراعى" اتتى ەستەلىك كىتابىندا ول كىسىنىڭ ءتۇر-الپەتىن "ورىس-تاتار پىشىندەس كەلگەن اق-سارى ءوڭدى، اشاڭ، دەنەلى، ۇزىن بويلى" دەپ سيپاتتايدى. سونداي-اق تەكتى اپايىمىز "رايىمجان بوكەيحانوۆ حالەلدىڭ قوناق ۇيدە دە قارشىعا اسىراعانىن كورگەنىن" جازادى. بۇعان قاراعاندا، ح.عابباسۇلى ساياتشىل بولعانعا ۇقسايدى. وسى شاقتاعى شاكارىم سىندى تۇلعالاردىڭ دا ساياتشىلىقپەن اينالىسقانى جونىندە جازىلىپ ءجۇر (ول كەزدە ساياتشىلىق شىعارماشىلىقتىڭ شارتى سەكىلدى دەسەك، جاڭىلىسپاسپىز).

اقىن ماعجان "ەپيگراممالارىندا" ح.عابباسۇلى تۋرالى:

"حالەل، حالەل"

دەپ تە ەلدىڭ

بويى وسەر، -

دەۋى دە تەگىن ەمەس سياقتى. بۇل جەردە اڭگىمە تەك بويدىڭ ۇزىندىعى تۋراسىندا عانا بولماسا كەرەك.

وسى حالەل عابباسۇلى تۇسىندا العاش سەمەي وبلىستىق الاش كوميتەتىنىڭ، كەيىننەن الاش پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇنى بولعان "سارىارقا" گازەتىنىڭ جاۋاپتى  شىعارۋشىسى (بۇگىنگىشە باس رەداكتور) بولدى. ءبىر جاعىنان قايراتكەر، ەكىنشى جاعىنان پۋبليتسيست حالەل اباي تۋرالى ارنايى ەڭبەك، نەمەسە كوسەمسوز جازباسا دا، ءبىر ماقالاسىنىڭ ىشىندە ۇلى اقىن "قارا سوزىنەن" دايەك كەلتىرىپتى. ماقالا "مەملەكەت كۇيى" دەپ اتالادى. ول "سارىارقا" گازەتىنىڭ 1917 جىلعى № 22 (27 قاراشا), № 23 (5 جەلتوقسان) ساندارىندا جاريالانعان. اۆتور مۇندا بولشەۆيك قولىنا كوشكەن بيلىكتىڭ سەبەپ-سالدارىن تالداپ، بۇرىنعى يمپەريا ۋىسىنداعى حالىقتار تاعدىرىنا الاڭداۋشىلىق بىلدىرەدى. "جۇرت بوستاندىعىن كەسكىلەي باستاعان" "قارا نادان كوپشىلىك" ۇسقىنىن اۋەزە ەتكەندە حالەل ابايدىڭ مۇرسەيىت قولجازبالارىنداعى "ناسيحات" توپتاماسىنا ەنگەن، بۇگىندە "37-ءسوزدىڭ" قۇرامىنا كىرگەن ءبىر پىكىرىن پايدالانادى. ح.عابباسۇلى "نۇسقاسى" تومەندەگىدەي:

"سوكرات حاكىمگە ۋ ىشىرگەن، يۋان گۋستى وتقا ورتەگەن، عايسا عالايس-سالامدى دارعا اسقان، پايعامبارىمىزدى تۇيەنىڭ جەمتىگىنە كومگەن - ول كىم؟ - ول كوپ; ەندەشە كوپتە اقىل جوق: ەبىن تاپ تا جونگە سال", - دەگەن اباي".

ەندى بۇگىنگى "37 - ءسوزدىڭ" 8-تارماعىن وقيىق:

"سوكراتقا ۋ ىشكىزگەن، يواننا اركتى وتقا ورتەگەن، عايسانى  دارعا  اسقان، پايعامبارىمىزدى  تۇيەنىڭ  جەمتىگىنە كومگەن  كىم؟ ول - كوپ، ەندەشە كوپتە اقىل جوق. ەبىن تاپ تا، جونگە سال".

ايىرماشىلىق كوزگە ۇرىپ تۇر. ءبىرىنشى، حالەلدە - يۋان گۋس(يان گۋس), مۇرسەيىتتە(؟..) - يواننا ارك (جاننا د' ارك). بۇلار ەكى ادام، ەكى ەلدىڭ ءوز الدىنا بولەك تۇلعاسى. يان گۋس (1371-1415) - چەح حالقىنىڭ ۇلتتىق باتىرى. پراگا (كارلوۆ) ۋنيۆەرسيتەتىندە پروفەسسور، رەكتور بولعان. نەمىس شاپقىنشىلىعى مەن كاتوليك شىركەۋىنىڭ وسپادارلىعىنا قارسى تۇرعان. ال، جاننا د' ارك (1412-1431) - ەكىنىڭ بىرىنە ءمالىم فرانتسۋزدىڭ باتىر قىزى. ول ايگىلى ء"جۇز جىلدىق سوعىستىڭ" (1337-1453) شەشۋشى ساتىندە ەلىن اعىلشىن باسقىنشىلارىنا قارسى كوتەرگەن. ورلەاندى بوساتىپ، "ورلەان قىزى" اتانعان. اتالعان ەكى تۇلعانىڭ دا تاعدىرى ۇقساس. ەكەۋىن دە كاتوليك شىركەۋى، اباي ايتقانداي، "وتقا ورتەگەن". يان گۋس 1415 جىلى كونستانتسا قالاسىندا، ال جاننا د' ارك 1431 جىلى رۋان كەنتىندە شىركەۋ شەشىمىمەن ورتەلگەن. سوندا اباي يان گۋس دەدى مە، جوق جاننا د' ارك دەدى مە؟ ممۋ-ءدى بىتىرگەن، ءار سوزىنە جاۋاپ بەرگەن، حالقىنىڭ ازاتتىعى جولىندا قايراتكەر دە، پۋبليتسيست دە بولعان حالەل عابباسۇلى قاتەلەستى مە ەكەن؟ الدە اعارتۋشىلىقتىڭ تۇزەتۋگە، رەتتەۋگە دەگەن تالابى "جەتەگىندە" كەتىپ، اباي ءسوزىن "وڭدادى" ما؟ ەگەر وسىلاي ەتسە، كىندىك قانى سەمەي توپىراعىندا تامعان حالەل ارالاسىپ-قۇرالاسىپ جۇرگەن شاكارىمنىڭ، باسقا دا قۇنانباي ۇرپاعىنىڭ جۇزىنە قالاي قاراعان؟ باسپاسوزبەن ءجيى ارالاسقان شاكارىم نەگە "حالەل-اۋ، ول ونداي ەمەس" دەمەگەن؟ كىسى اتىن وزگەرتۋ جۇيەلەۋ ەمەس قوي.

وسى جاعداي ءماتىنتانۋشىلاردى مۇرسەيىت قولجازباسىنا قايتا ءۇڭىلدىرۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىز. بۇل - ءبىر.

ەكىنشى، اباي لەكسيكونىندا ءجيى ۇشىراساتىن "حاكىم" (سوكرات حاكىم), "عالايس-سالام" (عايسا عالايس-سالام) سوزدەرى مۇرسەيىت قولجازباسىندا شىنىندا بولماعانى ما؟ ءدىندار، ويشىل اقىن ءسوز ساپتاۋ ەتيكەتىن ساقتاسا كەرەك-ءتى.

ءۇشىنشى، "ۋ ىشىرگەن // ۋ ىشكىزگەن"; "...ول كىم؟ - ول كوپ // ... كىم؟ ول - كوپ" نۇسقالارىندا اسا الشاقتىق بولماسا دا، ءدال بىردەي دەۋ - تەكستولوگياعا قايشى.

ح.عابباسۇلى ادەبيەتشى دە، ابايتانۋشى دا ەمەس. ول - بار بولعانى ۇلى اقىن ءسوزىن قادىرلەۋشى. 1931 جىلى جۇسىپبەك ايماۋىتۇلىمەن قاتار شۇعىل اتىلىپ تاستالعانىنان-اق حالەلدىڭ الداسپان مىنەزىن كوزگە ەلەستەتۋگە بولادى. عالىم ت.جۇرتباي بۇل قايراتكەرگە كەسىلگەن "اتۋ جازاسىنىڭ" وزگەرمەۋىن ونىڭ ءبىر كەزدە ەجوۆتى سىناۋىمەن تۇسىندىرەدى. بىراق تاعدىر تالكەگى دەگەن سول: ح.عابباسۇلىنا دا بەلگىلى دارەجەدە يان گۋستىڭ ءولىم جولى "بۇيىردى". دالىرەك ايتساق، حالەل سوناۋ 17-جىلى-اق بولشەۆيزم كەپيەتىنەن اجال كارىن سەزگەن بولۋى كەرەك.

دانا ابايدىڭ ءبىر ۇزىك ءسوزىن اۋىزعا العان ح.عابباسۇلى ابايتانۋشى بولماسا دا ابايتانۋ تاريحىنا ەنەتىنى ءسوزسىز. اللا جازسا، ەندىگى اقىن جيناقتارىنىڭ "قارا سوزگە" قاتىستى تۇسىنىكتەمەلەرىنە ونىڭ نىسپىسى دا، "نۇسقاسى" دا كىرۋى ءتيىس. دالەلدەنسە، ايقىندالسا، مۇمكىن...  جاننا د' ارك ەسىمى يان گۋس اتىمەن الماستىرىلار.

ءبىز اباي شىعارماشىلىعى تۋرالى ۇلكەن اڭگىمە ايتار الدىندا وسىنداي شاعىن دەرەكتى دە قاپەردە ۇستاۋ ارتىق بولماس دەپ ەسەپتەيمىز.

ديحان قامزابەكۇلى,

پروفەسسور