گەرمانيا بۋندەستاگى ءايۋسوليۋتتى داۋىسپەن 1915 جىلعى وسمان يمپەرياسىنىڭ ارمياندارعا قارسى «قىرعىنىن» گەنوتسيد دەپ مويىنداۋ تۋرالى رەزوليۋتسيانى قابىلدادى. بۇل تۋرالى «euronews.com» جازادى.

فگر بۋندەستاگى قاراۋىنا ۇسىنىلعان «ارميان گەنوتسيدى» تۋرالى قۇجاتتى تۇركيانىڭ نارازىلىعانا قاراماستان، دەپۋتاتتار ء ابسوليۋتتى باسىم داۋىسپەن قابىلداپ جىبەرگەن. بۇل قۇجاتتى مويىنداۋعا جالعىز دەپۋتات قارسى داۋىس بەرسە، تاعى ءبىر دەپۋتات قالىس قالىپتى.

وسىنىڭ الدىندا تۇركيا بيلىگى اتالعان رەزوليۋتسيانى قابىلداۋعا نارازىلىق ءبىلدىرىپ، 101 جىل بۇرىنعى سوعىستا ارميان ساربازدارى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار تۇرىك ازاماتتارىنىڭ دا قازا تاپقانىن ەسكەرتكەن. سونداي-اق، ەگەر بۋندەستاگ اتالعان قۇجاتتى قابىلدايتىن بولسا، گەرمانيا مەن تۇركيا قارىم-قاتىناستارى ۋشىعۋى مۇمكىن ەكەندىگىن ايتقان.

تۇركيا پرەمەر-ءمينيسترى ءبىنيالى يىلدىرىم:

-بۇل تۇركيا مەن گەرمانيا قارىم-قاتىناسى سىنعا تۇسەتىن كەزەڭ بولماق. قازىرگى تاڭدا گەرمانيادا 3,5 ميلليون ەتنيكالىق تۇرىك تۇرىپ جاتىر. بۇل ازاماتتار ءوز كەزەگىندە گەرمانيا ەكونوميكاسىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسىپ كەلەدى. ەگەر اتالعان رەزوليۋتسيانى قابىلدايتىن بولسا، تۇركيا بەرليندەگى ەلشىنى قايتارىپ الاتىن بولادى.

سونداي-اق، تۇركيا پرەزيدەنتى تايىپ ەردوعان گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەلگە ارنايى حابارلاسىپ، رەزوليۋتسيانى مويىنداماۋعا شاقىرعان.

كەيبىر دەرەكتەردە 1915 جىلى وسمان يمپەرياسى تەرريتورياسىندا 1,5 ميلليونعا جۋىق ارميان ازاماتتارى قىرىلعان دەپ جازىلادى.

قازىردە دۇنيەجۇزىنىڭ كوپتەگەن مەملەكەتتەرى وسمان يمپەرياسى تۇسىنداعى ارميان قىرعىنىن گەنوتسيد دەپ مويىنداپ ۇلگەرگەن. سونىڭ ىشىندە رەسەي، فرانتسيا، شۆەيتساريا، شۆەتسيا، يتاليا، بەلگيا، برازيليا مەن قاتار 29 مەملەكەت ارميان قىرعىنىن گەنوتسيد دەپ مويىنداعان.

ءتىپتى، فرانتسيا مەن شۆەيتساريادا «ارميان گەنوتسيدىن» تەرىسكە شىعارعان ازامات قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى ەكەن.

ءتۇيىن: قازاق جۇرتى 31-مامىر كۇنى ساياسي قۋعان سۇرگىن جانە اشتىق قۇرباندارىن ەسكە الدى. وكىنىشكە وراي، حح عاسىردا الدىنداعى اسىن تارتىپ الىپ، قازاقتى قاساقانا قىرعان كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قاتىگەزدىگىنە ءالى قۇقىقتىق باعا بەرىلمەي كەلە جاتىر. 1932 جىلدارى اشتىقتىڭ قارساڭىندا قازاقتىڭ سانى 7 ميلليوننان اسسا، 1933 جىلعى اشتىقتان كەيىن 2 ميلليوننان از بولعان. دەمەك، قازاق حالقى ءوزىنىڭ 70-80 پايىزىنان ايىرىلدى. بۇنى «گەنوتسيد» «ەتنوتسيد» دەسە دە نەگىز بار. كۇنى بۇگىندە اشارشىلىق دەپ حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىنداتۋىمىز كەرەك ەدى. سونداي-اق، رەسپەسسياعا 130 مىڭنان استام قازاق ۇشىرادى، ونىڭ 25 مىڭى وققا ۇشقان. ءاليحان بوكەيحانوۆ، جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ، تۇرار رىسقۇلوۆ، ماعجان جۇماباەۆ. ولاردىڭ كوبىنىڭ قانى قايدا توگىلگەنى، قابىرى قايدا قالعانى بەلگىسىز.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz