ايتىس-تارتىس، قىرعىن-سۇرگىن، اتۋ-شابۋ... كەي­دە ادام بالا­سى وسىناۋ لاس وم­ىر­دەن، ساسىق سايا­سات­تان شارشاپ، مە­زى بولىپ كەتەدى...

ءبىر ءسات جالعاننىڭ بارلىق جاماندىقتارىن ۇمىتىپ، تازا جۇرەك ءسابي بولعىڭ كەلەدى...

شىبىق ءمىنىپ، اۋىلدىڭ كوشەسىن شاڭداتقىڭ كەلەدى...

ءشىلدىر شىلدەدە سالقىن سۋعا كۇمپ بەرگىڭ كەلەدى...

"بالدىرعاندى" باسىڭا جاستاپ وقىعىڭ كەلەدى...

بىراق...

...الگى اكىرەڭدەگەن الەمنەن، ءازازىل قۋعان ادامنان قۇتىلا المايسىڭ...

ء“ازازىل” دەمەكشى، كۇنادان پاك، سۇتتەن اق بالا كەزىمىزدە وسى ءسوزدى مۇلدەم ەستىمەيتىن ەدىك...

ءازازىل، جىن، شايتان، ءىبىلىس، پەرى، لاعىنەت، ديۋ... قۇداي ساقتاسىن، ادامزات بالاسىنىڭ وسى ءبىر ناعىز دۇشپاندارى وسى كۇنى تورىمىزگە ءوتىپ، توبەمىزدى ويىپ جاتقان سەكىلدى...

وسى ناكوستار كىمدەر؟ ءبىز بۇلاردىڭ ارباۋىنا نەگە ءتۇسىپ قالا بەرەمىز؟ بۇل پالەلەردەن قالاي قۇتىلۋعا بولادى؟..

ءدىني تۇسىنىك جىننىڭ ادام مەن پەرىشتەلەر سەكىلدى اللا تاعالانىڭ جاراتىلىستارىنىڭ ءبىرى ەكەندىگىن ايتادى. اللا تاعالانىڭ جىنداردى ادامداردان بۇرىن جاراتقاندىعىن «حيجير» سۇرەسىنىڭ: ء«بىز ادامدى قارا بالشىقتىڭ وزگەرتىلىپ، كەپكەنىنەن جاراتتىق. ال، جىندى (ادامنان) الدىن، قىزۋى قاتتى ء(تۇتىنسىز) وتتان جاراتتىق» – دەگەن 26-27 اياتتارى دالەلدەيدى.

جىن مەن ادام نە ءۇشىن جاراتىلدى؟

اللا تاعالا قاسيەتتى قۇراندا: «جىن مەن ادامزاتتى وزىمە قۇلشىلىق قىلۋلارى ءۇشىن جاراتتىم. ولاردان ءبىر نەسىبە تىلەمەيمىن ءارى ولاردىڭ مەنى تاماقتاندىرۋلارىن دا قالامايمىن» دەيدى. ء(«زاريات» سۇرەسى، 56-57 اياتتار). ياعني، ادامدار سەكىلدى جىندار دا قۇلشىلىق جاساۋعا، حالالعا بۇيىرىلعان. بىراق، جىنداردىڭ اراسىندا دا اللاعا يمان كەلتىرىپ قۇلشىلىق ەتەتىن مۇسىلماندارى دا، اداسۋشىلارى، ءتۇرلى توپتاعىلارى دا بولادى. مۇسىلمان جىندار ادامدارمەن بايلانىسقا تۇسپەيدى. سەبەبى، وعان تىيىم سالىنعان. ادامدارمەن كاپىر شايتاندار بايلانىس جاسايدى، ءتىپتى، ىشىنە كىرىپ كەتۋى مۇمكىن.

جىن وتتان جاراتىلسا، توزاق وتىنا قالاي جانادى؟

ايتكەنمەن، ادام توپىراقتان جاراتىلعانىمەن، ول توپىراق ەمەس قوي؟! ء«بىر كۇنى اللا ەلشىسى تاڭەرتەڭ تۇرىپ ناماز وقىدى، مەن دە ونىمەن بىرگە تۇردىم. ول اندەتىپ وقىپ جاتىر ەدى، كەنەت ءمۇدىرىپ قالدى. كەيىن نامازىن اياقتاعان سوڭ: «ەگەر سەن مەنىڭ ءىبىلىستى قالاي ۇستاپ الىپ، سىلەكەيىنىڭ سالقىندىعى قولىما بىلىنگەنگە دەيىن تۇنشىقتىرعانىمدى كورە العانىڭدا عوي» دەپ ايتتى» – دەيدى ءابۋ سايد ءال-حۋدري (احماد).

ال، كۇيدىرەتىن وتتى دەنەنىڭ سۋىق سىلەكەيى بولا ما؟

اللانىڭ ەلشىسى تاعى ءبىر حاديسىنە: «اللانىڭ دۇشپانى – ءىبىلىس مەنىڭ بەتىمە قويۋ ءۇشىن كومىردىڭ شوعىن اكەلىپتى» ء(ان-ناس) دەگەن ەدى. دەمەك، جىندار دا ادام سەكىلدى وتتان الىس ءتانىن قاناعاتتاندىرۋ، ءوسۋ ءۇشىن تاماقتانادى.

جىندار بىردەي مە؟

حاديستە جىننىڭ ءۇش ءتۇرى بار: ءبىرىنشىسى – اسپاندا ۇشىپ جۇرەدى، ەكىنشىسى – جىلاندار مەن يتتەردە ءومىر سۇرەدى، ءۇشىنشىسى – ءبىر ورىنعا نەگىزدەلگەنىمەن، جىلدام جىلجۋعا اسا قابىلەتتى. ولاردىڭ يمان كەلتىرگەندەرىن «جىن» دەپ اتاسا، يمانسىزدارى «شايتان» دەپ اتالادى جانە بۇلار ءىبىلىستىڭ اسكەرىنىڭ قاتارىندا بولادى. ءىبىلىس - ادام اتاعا ساجدە جاساۋدان باس تارتقان جىنداردىڭ اتاسى. شايتان - الاس­تا­تىلعان، شەك­تەن شىققان، جىن توپتارىنىڭ وتە تاكاپپارى ءارى زياندىسى.

جىن قانداي بەينەدە كورىنە الادى؟

جىندار ادامدارعا ءتۇرلى بەينەلەردە: ەشكى، جىلان، جولبارىس، سارىشايان، ات، تۇيە، قوي، قۇس، ادام ت.ب قالپىندا كورىنە الادى. ساحيح حاديستە ءۇش ءتۇستىڭ ء(تۇس كورۋ) ءبىرىنىڭ “شايتاني ءتۇس” ەكەندىگى ايتىلعان.

جىننىڭ كۇشى مەن قابىلەتى قانداي؟

جىندار ادەتتەن تىس قۋاتتى جىلدامدىق قابىلەتىنە يە. مىسالى، ء«نامل» سۇرەسىنىڭ 39-اياتىندا يفريت اتتى كۇشتى جىن سۇلەيمەن پايعامبارعا: «مەن يەمەندەگى بيلقيس پاتشايىمنىڭ تاعىن يەرۋساليمگە سەن ورنىڭنان تۇرعانىڭنان بۇرىن الىپ كەلەمىن. بۇل ىسكە كۇشىم جەتەدى ءارى سەنىپ تاپسىرۋعا لايىقتىمىن» دەگەن بولاتىن...

جىننىڭ ماقساتى نە؟

جىننىڭ نەگىزگى ماقساتى - بارلىق ادام ۇرپاقتارىن ارباپ-الداپ، قالايدا توزاق وتىنا ءتۇسىرۋ. بۇل جايىندا اللا تاعالا: «اقيقاتىندا، شايتان سەندەرگە جاۋ، سون­دىق­تان، ونى جاۋ تۇتىڭدار. ول ءوز توبىن (وعان ەرۋشى­لەردى) سايرعا (توزاقتىڭ ءبىر اتى) كىرگىزىلەتىندەر قا­تار­ىندا بولۋعا شاقىرادى» («فاتىر» سۇرەسى، 6-ايات) - دەيدى.

جىن مەن شايتان ادامداردى، ەڭ الدىمەن، يمانسىز­دىققا، اللاعا سەرىك قوسۋعا، اللاعا جانە ونىڭ ەلشىسىنە سەنبەۋگە شاقىرادى. ادامدى كۇنالى ىستەرگە، تىيىم سالىنعاندى جاساتۋعا بارىن سالادى; مۇسىلمانداردىڭ اراسىندا دۇشپاندىق پەن جەك كورۋشىلىك ورناتۋعا تىرىسىپ باعادى. شايتان ادامنىڭ بارلىق ىسىنە قاتىسادى. ءار ادامنىڭ جانىندا ءبىر جىن بولادى. پايعامبار ءبىر حاديسىندە: «سەندەردىڭ قايسىبىرەۋلەرىڭدە بولسىن جىنداردان بولعان قوساقتالعان سەرىكتەرىڭ بولادى. مەنىڭ دە سونداي سەرىگىم بار. بىراق، اللا تاعالا ماعان وعان قارسى جاردەم بەردى دە، ول جىن مۇسىلمان بولدى. ەندى، ول تەك جاقسىلىققا بۇيىرادى» دەيدى.

جىن ادامنىڭ دۇشپانى بولعانىمەن، اللاعا جاقىنداۋ، جاراتقاننىڭ بۇيىرعاندارىن ورىنداۋ، قۇران مەن سۇننەتتەگى دۇعالاردى وقىپ ءجۇرۋ – جىنداردان قورعانۋدىڭ جولدارى ەكەندىگىن ۇمىتپاۋ كەرەك.

جىندار ولە مە؟

ءسوزسىز، جىندار ولەدى. سەبەبى، اللا تاعالا وزىنەن باسقا بارلىق جاراتىلىستىڭ ءولىم ءدامىن تاتاتىندىعىن بايان ەتتى...

*** *** ***

(بالا قاجىمۇقان)

...ءيا، كەيدە ءبىر ءسات جالعاننىڭ بارلىق جامان­دىق­تارىنان - ءازازىل، جىن، شايتان، ءىبىلىس، پەرى، لاعىنەت، ديۋ – تازا اجىراپ، تىم الىسقا كەتىپ; بىتپەيتىن ايتىس-تارتىس، تاۋسىلمايتىن قىرعىن-سۇرگىن، ارتى جوق اتۋ-شابۋدان قۇتىلىپ، اقپەيىل، ءمولدىر ويلى ءسابي بولعىڭ كەلەدى...

سوسىن، شىبىق ءمىنىپ، اۋىلدىڭ كوشەسىن شاڭداتىپ كەلىپ، سالقىن سۋعا كۇمپ بەرگىڭ كەلەدى...

...جىنداردىڭ ولەتىنى قانداي جاقسى...

Abai.kz