«قىرعىزستاندا ءبىر عانا ۇلت بار. ول - قىرعىزدار». قىرعىزستان پرەزيدەنتىنىڭ ساياسي ماسەلەلەر جونىندەگى كەڭەسشىسى توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ «ازاتتىق» راديوسىنىڭ قىرعىز قىزمەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا وسىلاي دەپتى. روزا وتىنباۆانىڭ كەڭەسشىسى قوعامدىق تالقىعا «تيتۋلدى ۇلت»، «ۇلتتىق دياسپورالار»، «وتانداستار» تۋرالى زاڭ جوبالارىن ۇسىنىپ وتىرعان كورىنەدى.

توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ تيتۋلدى ۇلت تۋرالى زاڭ جوباسىندا قىرعىزدار مەملەكەتكە اتىن بەرگەن ۇلت ەمەس، كەرىسىنشە، مەملەكەتتى قۇرعان جانە ونى عاسىرلار بويى قورعاپ، ايالاپ وتىرعان ۇلت رەتىندە كورسەتىلەتىنىن ايتقان. ونىڭ ايتۋىنشا، "ۇلتتىق دياسپورالار تۋرالى" زاڭدا قىرعىزستاندا تۇراتىن وزگە ۇلت وكىلدەرى اۆتونوميا قۇرۋعا قۇقىسى بولمايتىنى كورسەتىلسە، «وتانداستار تۋرالى" زاڭ جوباسىندا شەتەلدەگى قىرعىز ازاماتتارىنا مەملەكەت قامقور بولاتىنى تاسقا تاڭبا قويعانداي قىلىپ جازىلماق.

سونىمەن بىرگە، توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ تولقۇجاتتاعى "ۇلتى" دەگەن باعامدا «قىرعىزستاندىق» دەپ جازىلۋ قاجەتتىگى، ونىڭ ىشىندە وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ تەگى كورسەتىلمەيتىنى جايىندا وسى زاڭ جوباسىندا كورسەتىلگەنىن ايتىپ، مۇنىڭ ءبارى "ۇلتارالىق جانجالدىڭ بولماۋىنا جانە ەلدىڭ تۇراقتى دامۋىنا نەگىز بولاتىنىن" دالەلدەپ وتىر.

بۇل جەردە ەڭ ماڭىزدىسى اتالعان زاڭ جوبالارىن سول ەلدىڭ پرەزيدەنتىنىڭ ساياسي ماسەلەلەر جونىندەگى كەڭەسشىسى ۇسىنىپ وتىرعاندىعىن اتاپ وتكەن ءجون (ەرتىسباەۆپەن امالسىز سالىستىرادى ەكەنسىڭ).

«قىرعىزستاندا ءبىر عانا ۇلت بار. ول - قىرعىزدار». قىرعىزستان پرەزيدەنتىنىڭ ساياسي ماسەلەلەر جونىندەگى كەڭەسشىسى توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ «ازاتتىق» راديوسىنىڭ قىرعىز قىزمەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا وسىلاي دەپتى. روزا وتىنباۆانىڭ كەڭەسشىسى قوعامدىق تالقىعا «تيتۋلدى ۇلت»، «ۇلتتىق دياسپورالار»، «وتانداستار» تۋرالى زاڭ جوبالارىن ۇسىنىپ وتىرعان كورىنەدى.

توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ تيتۋلدى ۇلت تۋرالى زاڭ جوباسىندا قىرعىزدار مەملەكەتكە اتىن بەرگەن ۇلت ەمەس، كەرىسىنشە، مەملەكەتتى قۇرعان جانە ونى عاسىرلار بويى قورعاپ، ايالاپ وتىرعان ۇلت رەتىندە كورسەتىلەتىنىن ايتقان. ونىڭ ايتۋىنشا، "ۇلتتىق دياسپورالار تۋرالى" زاڭدا قىرعىزستاندا تۇراتىن وزگە ۇلت وكىلدەرى اۆتونوميا قۇرۋعا قۇقىسى بولمايتىنى كورسەتىلسە، «وتانداستار تۋرالى" زاڭ جوباسىندا شەتەلدەگى قىرعىز ازاماتتارىنا مەملەكەت قامقور بولاتىنى تاسقا تاڭبا قويعانداي قىلىپ جازىلماق.

سونىمەن بىرگە، توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ تولقۇجاتتاعى "ۇلتى" دەگەن باعامدا «قىرعىزستاندىق» دەپ جازىلۋ قاجەتتىگى، ونىڭ ىشىندە وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ تەگى كورسەتىلمەيتىنى جايىندا وسى زاڭ جوباسىندا كورسەتىلگەنىن ايتىپ، مۇنىڭ ءبارى "ۇلتارالىق جانجالدىڭ بولماۋىنا جانە ەلدىڭ تۇراقتى دامۋىنا نەگىز بولاتىنىن" دالەلدەپ وتىر.

بۇل جەردە ەڭ ماڭىزدىسى اتالعان زاڭ جوبالارىن سول ەلدىڭ پرەزيدەنتىنىڭ ساياسي ماسەلەلەر جونىندەگى كەڭەسشىسى ۇسىنىپ وتىرعاندىعىن اتاپ وتكەن ءجون (ەرتىسباەۆپەن امالسىز سالىستىرادى ەكەنسىڭ).

ءبىزدىڭ ويىمىزشا، توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆتىڭ ۇسىنىپ وتىرعان زاڭ جوبالارىنىڭ جانى بار سياقتى. وسىنداي قادامىمەن بۇگىنگى قىرعىز ەلىندەگى ساياسي بيلىك ۇلت ماسەلەسىنە بەي-جاي، ءجۇردىم-باردىم قارامايتىنىن، سونداي-اق، ءوز بولاشاعىن قىرعىز حالقىمەن عانا بايلانىستىراتىنىن اڭعارتادى.

ءتيتۋلدى ۇلتتى قايدام، باسقا ماسەلەلەر ءبىزدىڭ ەلگە تاڭسىق ەمەس. ۇلتتىق دياسپورالاردىڭ قامىن ويلاپ، ولاردىڭ قازاقستانداعى بولاشاعىن قامتاماسىز ەتۋ جولىندا بۇگىنگى قازاق بيلىگى ايانباي قىزمەت ەتىپ وتىرعانى انىق. الايدا، قازاق بيلىگى مەملەكەتتى قۇرۋشى جانە ونىڭ ءتۇپ يەسى قازاق ماسەلەسىن ىلعي دا ۇمىتىپ كەتە بەرەتىن سەكىلدى. سونىڭ سالدارىنان قازاق قوعامىنىڭ بيلىككە ىشكى نارازلىعى ەسەلەپ ارتىپ كەلەدى. ازىرگە، قازاق بيلىگى بۇل ماسەلەنى بىلسە دە بىلمەگەن سىڭايدا. بۇل دا ءوز كەزەگىندە توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ ايتقانداي، "مەملەكەتتى قۇرعان ۇلتتىڭ نامىسىن اينالىپ وتپەدى".

ەستەرىڭىزدە بولسا تولقۇجاتتاعى باعامدى الىپ تاستاۋ تۋرالى اڭگىمەنىڭ ارتى ءبىزدىڭ ەلدە وراسان قوعامدىق قارسىلىققا ۇشىراعانى بەلگىلى. ەگەر، قازاق بيلىگى اۋەلى "تيتۋلدى ۇلت" تۋرالى اڭگىمەنىڭ شەتىن شىعارىپ، سوسىن تولقۇجات ماسەلەسىن قىستىرىپ جىبەرگەندە، بالكىم، يدەيا باسقاشا قابىلدانار ما ەدى؟! البەتتە، مۇنىڭ ءبارىن قازاق بيلىگى بىلمەدى دەسەك جالعان بولار. ماسەلە، قازاق بيلىگى وزدەرى ءجيى ايتاتىن جانە تالماي ناسيحاتتايتىن "ۇلتارالىق تاتۋلىق" تارازىسىنىڭ تەپە-تەڭدىگىنىڭ بۇزىلۋىنان ولەردەي قورقاتىن سىڭايلى. الايدا، "تاتۋلىق تارازىسى" وسىلاي كەتە بەرسە كەشەگى تەپە-تەڭدىگىن ۇستاپ تۇر الا ما؟ ءبىز بىردەڭە تۇسىنسەك، سالماق ءبىر جاعىنا الدەقاشان اۋىپ كەتكەن سياقتى. وعان ەلدە وتكەن ساناقتىڭ دەرەكتەرى دالەل ەمەس پە؟!

ءتىپتى، قازاق بيلىگى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ايالاپ وتىرعان "ۇلتارالىق تاتۋلىق" قالالاردىڭ تاريحي اتاۋىن وزگەرتۋدە دە بىرلىك تانىتپاي وتىر. ايتپاقشى، قازاقستان تاريحىندا "ۇلتتىق اۆتونوميا" قۇرۋ ماسەلەسى بىرنەشە مارتە ورىن العانى ايان. بالكىم، قازاق بيلىگىنە دە جەرىمىزدە تۇرىپ جاتقان دياسپورالاردىڭ اۆتونوميا قۇرماق تۇگىلى، ونداي ويلاۋعا دا جول ەكەنىن كورسەتەتىن زاڭ تۋرالى ويلانىپ قويعانى ارتىق بولماس. قۇداي ساقتاسىن، بىراق، جامان ايتپاي جاقسى جوق دەگەندەي. سوڭعى كەزدەگى ەلدە بولىپ وتىرعان جاعدايعا قاراپ وسىنداي دا ويعا كەلەدى ەكەنسىڭ...

ال، توپچۋبەك تۋرگۋناليەۆ: «بىزدە كوپ ۇلت تۇرادى دەسەدى. قىرعىزستاندا ءبىر عانا ۇلت بار. ول - قىرعىزدار»، دەپتى. وسى تاقىلەتتى ءسوزدى قازاق بيلىگىنىڭ كەز كەلگەن وكىلىنەن ەستۋ ءبىز ءۇشىن ارمان بولىپ كەلگەن. ارمان بولىپ بارادى. بىراق، كىم بىلەدى، بالكىم، بىرەۋ...

اباي-اقپارات