ەرقويان قامىسبەك. «بالاپان» ساعان ايتام، بالام سەن تىڭدا
«قۇدايعا شۇكىر! بارلىعى دا جاقسى. بىزدەر ءۇشىن جانىن بەرگەن، بابالارىمىزدىڭ ونەگەلى وسيەتتەرىن جادىمىزدى ساقتاپ، دانالىقتارىن ومىرىمىزدە پايدالانىپ عۇمىر كەشىپ كەلەمىز»، - دەپ ايتاساق، قىپ-قىزىل وتىرىكشى بولامىز. نەگە دەيسىزدەر عوي؟
«ەل بولامىن دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە»، - دەگەن وسيەتكە كوڭىل ءبولىپ، بالالارىنا دۇرىس تاربيە بەرىپ، ءومىردىڭ قىر-سىرىن ءتۇسىندىرىپ ۇياسىنان ۇشىراتىن اتا-اناعا بيىل ءبىر جەڭىلدىك بولدى. ول قانداي جەڭىلدىك؟ اتا-انا بالالارىنىڭ تاربيەسىن «بالاپان» ارناسىنا تاپسىردى. اتى ايتىپ تۇرعانداي «بالاپان» ارناسى ەلىمىزدەگى العاشقى قازاق تىلىندەگى جاس بالالارعا ارنالاعان تەلەارنا.
ەل بولامىن دەسەڭ ەكرانىڭدى تۇزە...
قۋانىشتىمىز! بالالار ءوز انا تىلىندە باعدارلامالار كورەدى. ارنا قازاق ءتىلدى بولعاننان سوڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ۇرپاق ساناسىنا سىڭىرەتىن بولدى. «شرەك»، «چەلوۆەك پاۋك»، «ماداگاسكار» دەگەن پايداسىز مۋلتفيلمدەردى كورۋدى توقتاتىپ، ەندى قارادومالاقتارىمىز «الپامىس» «ماحامبەت»، «قوبىلاندى»، «ەرتوستىك» كورىپ، قايسار، باتىر، اقىن بابالارىمىزعا ەلىكتەپ وسەدى»، - دەپ قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ كوڭىلى كوتەرىلدى.
ارماندىپسىڭ اق توقتى، قىستى كۇنى كوك ءشوپتى
«قۇدايعا شۇكىر! بارلىعى دا جاقسى. بىزدەر ءۇشىن جانىن بەرگەن، بابالارىمىزدىڭ ونەگەلى وسيەتتەرىن جادىمىزدى ساقتاپ، دانالىقتارىن ومىرىمىزدە پايدالانىپ عۇمىر كەشىپ كەلەمىز»، - دەپ ايتاساق، قىپ-قىزىل وتىرىكشى بولامىز. نەگە دەيسىزدەر عوي؟
«ەل بولامىن دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە»، - دەگەن وسيەتكە كوڭىل ءبولىپ، بالالارىنا دۇرىس تاربيە بەرىپ، ءومىردىڭ قىر-سىرىن ءتۇسىندىرىپ ۇياسىنان ۇشىراتىن اتا-اناعا بيىل ءبىر جەڭىلدىك بولدى. ول قانداي جەڭىلدىك؟ اتا-انا بالالارىنىڭ تاربيەسىن «بالاپان» ارناسىنا تاپسىردى. اتى ايتىپ تۇرعانداي «بالاپان» ارناسى ەلىمىزدەگى العاشقى قازاق تىلىندەگى جاس بالالارعا ارنالاعان تەلەارنا.
ەل بولامىن دەسەڭ ەكرانىڭدى تۇزە...
قۋانىشتىمىز! بالالار ءوز انا تىلىندە باعدارلامالار كورەدى. ارنا قازاق ءتىلدى بولعاننان سوڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ۇرپاق ساناسىنا سىڭىرەتىن بولدى. «شرەك»، «چەلوۆەك پاۋك»، «ماداگاسكار» دەگەن پايداسىز مۋلتفيلمدەردى كورۋدى توقتاتىپ، ەندى قارادومالاقتارىمىز «الپامىس» «ماحامبەت»، «قوبىلاندى»، «ەرتوستىك» كورىپ، قايسار، باتىر، اقىن بابالارىمىزعا ەلىكتەپ وسەدى»، - دەپ قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ كوڭىلى كوتەرىلدى.
ارماندىپسىڭ اق توقتى، قىستى كۇنى كوك ءشوپتى
ءۇمىتىمىز اقتالمادى. بىراق جالپ ەتىپ ءوشىپ قالعان دا جوق. بەلگىسىز جەل، شەتەلدىڭ قارا بۇلتىن ايداپ الىپ كەلدى. ءسۇيتتى دە ءالسىن-ءالسىن مازداپ تۇرعان ۇلتتىق مۇددەمىزگە سۋىق جاۋىندى سەبەلەتتى. ماحامبەت، الپامىس، ەرتوستىكتى كورەدى-اۋ دەگەن بالالارىمىزعا «بالاپان» ارناسى شەتەل مۋلتفيلمدەرىن قازاقشاعا اۋدارىپ، ەلگە - ارزان، پايداسىز ءونىم ۇسىندى. تەك مۋلتفيلم ەمەس، بىرنەشە امەريكاندىق كينولاردى اتا تىلىمىزگە اۋدارىپتى. تۇسىنبەدىم... نەگە؟
ءتىل كۇشەيسە دە.........
«بالاپاننىڭ» ءتىلى عانا قازاقشا بولعانى قايران قالدىردى. بالالارعا بۇكىل شەت ەلدىك ونىمدەردى انا تىلىمىزگە اۋدارىپ ۇسىنساق تا، بۇلدىرشىندەرىمىزدى ۇلتىن سۇيەتىن، ءتىلىن قۇرمەتتەيتىن، بابالار ءداستۇرىن دارىپتەيتىن ازامات ەتىپ قالىپتاستىرا الماسىمىز ايدان انىق. بۇگىنگى ۇلتتىعىمىز السىرەگەن ۋاقىتتا ۇرپاعىمىزدىڭ ءتىلىن ەمەس، ءدىلىن تاربيەلەۋىمىز قاجەت سياقتى. سولاي بولۋى دا كەرەك. ال، «بالاپان» ونى قالاي ۇمىتتى؟ بۇحار، اباي، ىبىرايلىر جايلى كينو، مۋلتفيلم نەگە تۇسىرمەيدى. قازاقتىڭ دارالارى دا دانالارى سولار ەمەس پە؟ بولاشاعىمىزعا جانىمىز اشىسا، دانالاردىڭ دارا سوزدەرىن ۇرپاقتىڭ سانالارىنا نەگە دارىپتايدى؟ جوق الدە «بالاپاننىڭ» ماقساتى باسقا ما؟
ايعا قولدى سوزبايىق...
«ەندى عانا اشىلدىق، ءالى تەحنيكالار جەتىسپەيدى»، دەگەن سىلتاۋدى ەستىمەيمىز دەگەن ۇمىتتەمىز. شەت ەلدىك ونىمدەردى ساتىپ الۋعا كەتكەن قارجىنىڭ كولەمى، باتىرلارىمىز جايلى جۇزدەگەن مۋلتفيلمدەر، باعدارلامالار جاساۋعا جەتەتىنى كوزى اشىق ادامعا تۇسىنىكتى دۇنيە. ەندى عانا جۇمىرتاقىنى جارىپ شىققان «بالاپاننان» مۇندايدى كۇتپەگەن ەدىم.
«اباي-اقپارات»
