جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 1925 0 پىكىر 17 قاراشا, 2010 ساعات 04:50

قىمبات قالاۋوۆا. ورىستار قازاقستاننىڭ رۋحاني تاۋەلسىزدىگىنە قارسى شىقتى

وتكەن اپتاداعى مادەنيەت ءمينيسترى مۇحتار قۇل-مۇحاممەدتىڭ «ەرتە مە، كەش پە قازاقستان لاتىن الىپبيىنە كوشەدى» دەگەن مالىمدەمەسى ەلىمىزدەگى ورىس ۇيىمدارىنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىر.  دۇيسەنبى كۇنى «لاد» سلاۆيان قوزعالىسى مەن «سويۋز كازاكوۆ ستەپنوگو كرايا» دەگەن ۇيىمدار «لاتىندانۋ - سىرتقى ساياسي پاراديگمانىڭ كۇرت وزگەرۋى» دەگەن ارنايى مالىمدەمە قابىلدادى.

وزدەرىنىڭ ءۇشبۋ مالىمدەمەلەرىندە ورىس بەلسەندىلەرى مەملەكەتىمىزدىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعى تەك رەسەي مەن وتارلىق مادەنيەتكە تاۋەلدى ەكەنىن ايتا كەلىپ، كوپتەگەن ماسەلەلەرگە، ونىڭ ىشىندە لاتىن ءالىپبيى مەن مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىنە قاتىستى ۇرەيى مەن كۇڭكىلدەرىن جەتكىزۋگە تىرىسىپتى. مالىمدەمەدە شىن مانىندەگى شوۆينيستىك، باسقا ۇلتتار مەن مادەنيەتتى قورلايتىن تۇستار دا جوق ەمەس. مىسالى، «بۋدۋچي - چيستو پو-حولوپسكي - نە بلاگودارنىمي تىسياچەلەتنەي روسسيسكوي كۋلتۋرە، ۆزراستيۆشەي يح، وني گوتوۆى پو-جيۆومۋ رۆات يستوريچەسكيە، دۋحوۆنىە ي كۋلتۋرنو-كوممۋنيكاتسيوننىە سۆيازي س ۆەليكيم سوسەدوم - روسسيەي» - دەگەن سوزدەردى باسقاشا ءتۇسىنۋ قيىن. ولاردىڭ تۇسىنىگىندە قازاق مادەنيەتى، وركەنيەتى تەك قانا «ۇلى ورىس ماتۋشكانىڭ» ارقاسىندا عانا ءوسىپ-وركەندەپ كەلەدى ەكەن!

وتكەن اپتاداعى مادەنيەت ءمينيسترى مۇحتار قۇل-مۇحاممەدتىڭ «ەرتە مە، كەش پە قازاقستان لاتىن الىپبيىنە كوشەدى» دەگەن مالىمدەمەسى ەلىمىزدەگى ورىس ۇيىمدارىنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىر.  دۇيسەنبى كۇنى «لاد» سلاۆيان قوزعالىسى مەن «سويۋز كازاكوۆ ستەپنوگو كرايا» دەگەن ۇيىمدار «لاتىندانۋ - سىرتقى ساياسي پاراديگمانىڭ كۇرت وزگەرۋى» دەگەن ارنايى مالىمدەمە قابىلدادى.

وزدەرىنىڭ ءۇشبۋ مالىمدەمەلەرىندە ورىس بەلسەندىلەرى مەملەكەتىمىزدىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعى تەك رەسەي مەن وتارلىق مادەنيەتكە تاۋەلدى ەكەنىن ايتا كەلىپ، كوپتەگەن ماسەلەلەرگە، ونىڭ ىشىندە لاتىن ءالىپبيى مەن مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىنە قاتىستى ۇرەيى مەن كۇڭكىلدەرىن جەتكىزۋگە تىرىسىپتى. مالىمدەمەدە شىن مانىندەگى شوۆينيستىك، باسقا ۇلتتار مەن مادەنيەتتى قورلايتىن تۇستار دا جوق ەمەس. مىسالى، «بۋدۋچي - چيستو پو-حولوپسكي - نە بلاگودارنىمي تىسياچەلەتنەي روسسيسكوي كۋلتۋرە، ۆزراستيۆشەي يح، وني گوتوۆى پو-جيۆومۋ رۆات يستوريچەسكيە، دۋحوۆنىە ي كۋلتۋرنو-كوممۋنيكاتسيوننىە سۆيازي س ۆەليكيم سوسەدوم - روسسيەي» - دەگەن سوزدەردى باسقاشا ءتۇسىنۋ قيىن. ولاردىڭ تۇسىنىگىندە قازاق مادەنيەتى، وركەنيەتى تەك قانا «ۇلى ورىس ماتۋشكانىڭ» ارقاسىندا عانا ءوسىپ-وركەندەپ كەلەدى ەكەن!

ورىس شوۆينيزمىنە ەتىمىز ۇيرەنگەن بولار. ورىستىڭ ەلىمىزدەگى شولاق بەلسەندىلەرى ءالى دە بولسا كەڭەس وداعىن اڭساپ، ءالى دە بولسا سول كەڭىستىكتە ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقانداي اسەر ەتەدى. قازاقستاننىڭ ءوز تاۋەلسىزدىگىن دامىتۋعا، رۋحاني قۇلدىقتان، وتارلىق سانادان شىعۋعا باعىتتالعان ءاربىر قادامدى، ءسوزدى وزدەرىنە، ارتتارىندا تۇرعان رەسەيگە قارسى جاسالعان شارا دەپ تۇسىنەدى. لاتىندانۋدى رەسەيشىل كۇشتەر «رەسەيدەن الىستاۋعا باعىشتالعان ساياسي قادام» دەپ ءتۇسىنىپ وتىر. بۇنىڭ سوڭى ءسوزسىز «سىرتقى ساياسي باسىمدىقتاردىڭ اۋىسۋىنا الىپ كەلەدى» دەپ وتىر «لادتىقتار» مەن كازاكتار.

مالىمدەمەلەرىن ورىس ۇيىمدارىنىڭ باسشىلارى بىلاي دەپ اياقتاپتى: «نو، كاكيمي بى موتيۆامي نە رۋكوۆودستۆوۆالسيا مينيستر كۋل-مۋحاممەد،  پودنيمايا يزريادنو نادوەۆشيە پروستىم كازاحستانتسام ۆوپروسى و پرودۆيجەني   گوسۋدارستۆەننوگو يازىكا ي زامەنى كيريلليتسى نا لاتينيتسۋ،  وبەكتيۆنو ەگو زاياۆلەنيا ۆستۋپايۋت ۆ گرۋبوە پروتيۆورەچيە س نورمامي دەيستۆۋيۋششەي كونستيتۋتسي رك ي سپوسوبستۆۋيۋت ەتنيچەسكومۋ رازمەجەۆانيۋ ۆ رەسپۋبليكە. بولەە توگو،  مى راسسماتريۆاەم پودوبنىە شاگي كاك تسەلەناپراۆلەننوە پسيحولوگيچەسكوە داۆلەنيە نا رۋسسكۋيۋ چاست ناسەلەنيا رەسپۋبليكي ي سوزدانيە يسكۋسستۆەننوگو ناپرياجەنيا ي ترەۆوگي ۆ ەتوم سەگمەنتە كازاحستانسكوگو وبششەستۆا».

بۇلاردىكى، ارينە، تۇسىنىكتى. بۇل مالىمدەمەنى شوۆينيستىك كۇشتەر قازاق بيلىگىنە سەس كورسەتۋ ماقساتىندا جازىپ وتىر. بۇل -  كرەملگە، رەسەيدىڭ ساياسي كۇشتەرىنە جازىلعان «دومالاق ارىز». ال قازاعىمىز نەعىپ قالعىپ-مۇلگىپ وتىر؟ و زاماندا بۇ زامان بيلىكتىڭ بىلدەي وكىلى ۇلتقا قاجەتتى ءسوز ايتىپ ەدى انشەيىندە اۋزى اتتاننان بوسامايتىن قازاق جۇرتشىلىعى تىم-تىرىس! قازاق ءۇشىن، ۇلت ءۇشىن توڭازاتقىشىنداعى سوڭعى جۇمىرتقاسىن جاۋىنا جۇمساۋعا دايىن اسىرە باتىل كۇشتەرىمىز قايدا؟ قازاق ۇلتشىلدارى قايدا؟ زيالى قاۋىمى قايدا؟ وسى لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە بىردەن ءبىر مۇددەلى جازۋشىلار ۇيىمدارى، ءتىل ماماندارى، باسپاگەرلەردىڭ بىرلەستىكتەرى قايدا؟ نەگە وسى جاعدايدى پايدالانىپ، اۋزىنان شىققان ءسوزدى ءىلىپ اكەتىپ، بيلىكتەن وسىنداي قادامنىڭ «ەرتە-كەش» ەمەس، ءدال وسى بۇگىننەن باستاپ ىسكە اسىرۋدى تالاپ ەتپەسكە؟ نەگە جالپاق ءسوزدى جالىندى ۇرانعا اينالدىرماسقا؟

تاعى ءبىر اششى شىندىق - قازاق قاۋىمى بەلسەندىلىگىنەن ايرىلىپ كەلەدى. ۇلكەن ساياسي ماڭىزى بار ماسەلەلەر بويىنشا ۇلتتىق كوسەنسۋس قالىپتاسپاعان. مىنا لاتىن الىپبيىنە قاتىستى ماسەلەنىڭ وزىنە سان-الۋان كوزقاراس بار. «ۇلتتىق بىرلىك»، «قازاق بىرلىگى» دەگەن ۇعىمدار بار دا، ناقتى ساياسات، ناقتى ءىس-قيمىل اتىمەن جوق. بۇل تۇرىمىزبەن قالاي ۇلت بولامىز؟ ۇلتتىق مەملەكەتتى قالاي قۇرماقپىز؟ تاۋەلسىزدىگىمىزدى قالاي باياندى ەتەمىز؟ ويلانايىق. بۇگىن، ءدال قازىر ويلانايىق! ەرتەڭ مۇلدەم كەش بولىپ كەتۋى ىقتيمال...

الاششىل بولايىق، اباي بولايىق!


«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1503
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3276
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5717