قۇرمەتتى اعايىن!
قازاق ونەرىنىڭ قاراشاڭىراعى –م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى ەرلان ءبىلالدىڭ باسىنا تۇسكەن مىنا جاعداي كۇللى قازاق ونەرىنە جاسالعان قيانات دەپ بىلەمىن.

جالپى، ەرلان ءبىلال كىم؟

ەرلان ءبىلال – ونەر اكادەمياسىن تامامداعان تۇلەكتەردىڭ ىشىندەگى ماڭدايى جارقىراعان، كوزىندە وتى بار، ءتۇر-تۇلعاسى كەلىسكەن اكتەر رەتىندە كوزگە ءتۇسىپ، الدىڭعى اعا-بۋىن اكتەرلەردىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ، ولاردىڭ تاربيەسىن العان ازامات.

(ەرلان ءبىلال)

اكەمتەاتردىڭ اكتەرلىك قۇرامىنا قابىلدانعان ول، «تۋراندوت حانشايىمداعى» كالاف، «ەڭلىك-كەبەكتەگى» كەبەك، «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋداعى» قوزى، «ابايدا» اباي، «جاۋجۇرەكتە» بالۋان شولاق، «وتەللودا» وتەللو جانە تاعى دا باسقا ۇلتتىق جانە الەمدىك كلاسسيكادا، زاماناۋي جانە اۋدارما شىعارمالاردا باستى رولدەردەن كورىندى. بولمىس-ءبىتىمى، مىنەزى قىم-قيعاش، ءبىر-بىرىنە ۇقسامايتىن كەيىپكەرلەردىڭ جان-دۇنيەسىن اشا ءبىلۋ ءۇشىن، اكتەرگە تالانت، ىزدەنىس، ءتۇر-تۇلعا، داۋىس، كاسىبيلىك پەن ءبىلىم قاجەت. ونسىز باستى رولدەردەن كورىنىپ، ەلدىڭ ىقىلاسىنا بولەنۋ مۇمكىن ەمەس. ال، ەرلان ءبىلال بۇل مەكتەپتەن، بۇل كەزەڭنەن سۇرىنبەي ءوتتى. قۇداي بەرگەن تالانتى مەن ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسىندە ويناعان باستى رولدەرى حالىقتىڭ جۇرەگىنەن ورىن الدى. اكتەر رەتىندە ءوزىن جوعارى دەڭگەيدەن كورسەتىپ، كاسىبي شەبەرلىگىن تانىتتى.

​قازاق ونەرى ءۇشىن جان اياماي، ادال قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ازاماتتىڭ تەاتر باسشىلىعىنا كەلۋى ءبىزدىڭ ۇجىمدى شىن قۋانتتى. باسشى قىزمەتىنە تاعايىندالعان كەزىنەن باستاپ، تەاتردىڭ وتىمەن كىرىپ، كۇلىمەن شىعىپ، تاڭنىڭ اتىسى، كۇننىڭ باتىسى تەاتردان تابىلدى. 92 جىلدىق تاريحى بار تەاترىمىزدا نەبىر تالانتتار، ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرلەر،حالىق ارتيستەرى ەڭبەك ەتۋدە. ال، ولاردى باسقارۋ وڭاي شارۋا ەمەس. اكتەرلەر، شىعارماشىلىق پەن تەحنيكالىق قۇرامدى اسقان بىلىكتىلىكپەن باسقارىپ، تەاتردىڭ شارۋاشىلىق جۇمىستارىنا دەيىن قاداعالاۋدا ۇستاپ، ءاربىر قىزمەتكەرىنىڭ جاي-كۇيىن باقىلاپ وتىردى. اۋقىمدى مادەني شارالاردىڭ بارلىعىندا دەلىك ءوزىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىمەن تانىلدى. تەاتر ۇجىمىنىڭ بىرلىكپەن، ۇيىمشىلدىقپەن جوعارى دەڭگەيدە ونەر كورسەتۋى ءۇشىن بارىن سالدى.

تەاتر ۇجىمى ءبىر اپتا بۇرىن عانا جاپونياداعى گاسترولدىك ساپارىنان ورالدى. قازاق ونەرى جاپونيا، توكيودا سالتانات قۇردى. جاپونداردىڭ بەلگىلى تەاتر سىنشىلارى، دراماتۋرگتەر، جالپى حالىق قويىلىمدى، كونتسەرتتىك باعدارلامانى جاقسى قابىلدادى. الەمدىك دەڭگەيدەگى سىنشىلار قازاق ونەرىن، اكتەرلەردىڭ شەبەرلىگىن جوعارى باعالادى. تابيعاتىندا ەموتسياسىن ەشكىمگە كورسەتە بىلمەيتىن حالىق، شىن جىلادى. ەكى مەملەكەت اراسىنداعى مادەني بايلانىس ءارى قاراي جالعاسىن تابۋى ءۇشىن، كەلىسسوزدەر دە جۇرگىزىلدى. ال، مۇنىڭ بارلىعىنىڭ ۇيىمداستىرىلۋىندا تەاتر ديرەكتورى ەرلان ءبىلالدىڭ ەڭبەگى ۇشان-تەڭىز. جاپونداردى تەبىرەنتكەن «اقتاستاعى احيكو» سپەكتاكلى استانا، قاراعاندى قالالارىندا دا حالىقتى تولقىتقان ەدى. ال، سول گاسترولدىك ساپارلاردىڭ ۇيىمداستىرىلۋى ەرلان ءبىلالدىڭ جەمىستى ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى. اۋەزوۆ تەاترىنىڭ ساحناسىندا احيكو تەتسۋرونىڭ تاعدىرىن ساحنالاۋ تۋرالى يدەيا وسى ەرلان بىلالدىكى. ەرلاننىڭ تەاتر ءۇشىن اتقارار شارۋالارى ءالى دە كوپ... قازاق ونەرىنە كەرەك ازامات...

ەرلان ءابدىلداۇلى ديرەكتور بولعالى تەاتر ۇجىمى تەاتر بايگەلەرىنەن ۇزدىكتەر قاتارىنان كورىنىپ، باس جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلاپ ءجۇر.
ەرلان ءبىلال وسى تەاتردا ءوسىپ-جەتىلگەن، تەاتردىڭ شىنايى جاناشىرى. قازاق ونەرىن جانىمەن سۇيەتىن ازامات. سوندىقتان دا، باسىنا تۇسكەن مىنا جاعدايعا الدىڭعى اعا بۋىن رەتىندە ءۇن قوسپاي تۇرا المادىم. ول مەنىڭ تۋىسىم دا، رۋلاسىم دا، جەرلەسىم دە ەمەس! تەك، ونەر ءۇشىن ءوز دەنساۋلىعىنا دا قاراماي، ازاننان كەش جالىقپاي ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن ازامات تاعدىرىنىڭ تالقىعا ءتۇسىپ جاتقانى، جانىما باتتى. جۇرەگىم اۋىردى.

بۇل بەلگىلى ءبىر ادامداردىڭ قولىنان شىققان، ۇيىمداستىرىلعان ءىس بولسا، سول ادامدارعا ايتارىم: اينالايىندار سەندەر ءبىر ادامنىڭ تاعدىرىنا بالتا شاۋىپ وتىرعان جوقسىڭدار، قازاق ونەرىنە قيانات جاساپ وتىرسىڭدار! ءوز ىسىنە مىعىم، بىلىكتى باسشى، ادال ادامدى قارالاۋ «ادام ولتىرگەنمەن تەڭ» اۋىر كۇنا دەپ تۇسىنەمىن!

مۇنداي جاعداي كەزىندە الاش ارىستارىنىڭ دا باسىنان ءوتتى. بۇل دا ءبىر-سىناق...

ەرلان ءبىلال – قازاق ونەرىنە كەرەك ازامات! بۇل ءسوزىمدى ونىمەن قىزمەتتەس، ارىپتەس جانداردىڭ راستايتىنىنا سەنىمدىمىن!

ەر جىگىتتىڭ باسىنا نەلەر كەلىپ، نە كەتپەيدى؟ ءبىز ارقاشان جانىڭدامىز!سابىرلى بول، باۋىرىم!

بولات ءابدىلمانوۆ
قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

Abai.kz