قازاقستان حالقى مەملەكەت باسشىسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ جىل سايىنعى جولداۋلارىنان تىڭ جاڭالىقتار كۇتىپ، بولاشاققا دەگەن سەنىمدەرى مەن ۇمىتتەرىن ۇشتاي تۇسەتىنى قالىپتى جاعداي. 

ويتكەنى بۇل جولداۋلاردا ەل دامۋىنىڭ جاڭا مەجەلەرى بەلگىلەنىپ، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك-رۋحاني جاڭعىرۋىنىڭ كوكجيەكتەرى ايقىندالا تۇسەتىنى ءسوزسىز. مىسالى، وتكەن جىلعى «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» جولداۋىندا ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ ەكونوميكانىڭ جەدەلدەتىلگەن تەحنولوگيالىق جاڭعىرۋىنا قول جەتكىزۋ، تسيفرلى تەحولوگيانى قولدانۋ، جاڭا يندۋستريالاردى وركەندەتۋ، ونەركاسىپ، اگروونەركاسىپتىك كەشەن، كولىك پەن لوگيستيكا، قۇرىلىس سەكتورىن دامىتۋ، تسيفرلى يندۋستريانى جەدەلدەتۋ ارقىلى قازاقستاندى باسەكەلەستىككە قابىلەتتى ەلگە اينالدىرۋ مىندەتتەرىن قويعانى ەسىمىزدە.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ بيىلعى «ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيا جاعدايىنداعى دامۋدىڭ جاڭا مىندەتتەرى» جولداۋىندا وسى مىندەتتەردى ودان ءارى جالعاستىرۋ باعدارلانىپ وتىر. ەلباسى وسى ارادا ون ءتۇرلى مىندەتتى العا قويادى. ول قازاقستاننىڭ يندۋسترياسىن ەڭ جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ كوشباسشىسىنا اينالدىرۋ، وندىرىستىك ۇدەرىستەردى تسيفرلاندىرۋ ارقىلى ونەركاسىپتەگى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ، رەسۋرستىق الەۋەتتى ءتيىمدى پايدالانۋ، وندىرىسكە اقپاراتتىق تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى باتىل ەنگىزۋ، اگروونەركاسىپ كەشەنىن جاڭا تەحنولوگيالىق دەڭگەيگە كوتەرۋ، كولىك پەن لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى ودان ءارى دامىتۋ مىندەتتەرىن قامتيدى.

سونداي-اق جولداۋدا رۋحاني-الەۋمەتتىك ماسەلەلەر دە ورىندى قوزعالىپ وتىر. ايتالىق، سونىڭ ءبىرى – ادام كاپيتالىنىڭ جاڭا ساپاسى تۋرالى ماسەلە. «بارلىق جاستاعى ازاماتتاردى قامتيتىن ءبىلىم بەرۋ ىسىندە ءوزىمىزدىڭ وزىق جۇيەمىزدى قۇرۋدى جەدەلدەتۋ قاجەت»، دەگەن مەملەكەت باسشىسى ودان ءارى بۇل مىندەتتى شەشۋدىڭ جولدارىن ناقتىلاي تۇسەدى. سونىڭ ەڭ باستىسى ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن وزگەرىستەرگە ۇنەمى بەيىم جانە جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋگە بەيىمدەۋ بولىپ تابىلادى. وسىعان وراي 2019 جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىنە قاراي مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ىسىندە بالالاردىڭ ەرتە دامۋى ءۇشىن ءوز بەتىنشە وقۋ ماشىعى مەن الەۋمەتتىك داعدىسىن دامىتاتىن باعدارلامالاردىڭ بىرىڭعاي ستاندارتتارىن ەنگىزۋ قاجەت بولادى. ورتا ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جاڭارتىلعان مازمۇنعا كوشۋ تەزدەتىلۋگە ءتيىس. بۇل مۇلدە جاڭا باعدارلامالار، وقۋلىقتار، ستاندارتتار جانە كادرلار كەرەك دەگەن ءسوز. پەداگوگتاردى وقىتۋدى جانە ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى قايتا قاراۋ قاجەت. جوو-لارداعى پەداگوگيكالىق كافەدرالار مەن فاكۋلتەتتەردى ودان ءارى دامىتۋ قاجەتتىگى تۋىنداپ وتىر. ءبىلىم بەرۋدىڭ بارلىق دەڭگەيىندە ماتەماتيكا جانە جاراتىلىستانۋ عىلىمدارىن وقىتۋ ساپاسىن ارتتىرۋ دا كەزەك كۇتتىرمەيدى.

جولداۋدا جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە قاتىستى كوپتەگەن جاڭا مىندەتتەر ايقىندالىپ وتىر. مۇندا، اسىرەسە، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار بويىنشا ءبىلىم بەرۋدى بارىنشا دامىتۋ، جوعارى وقۋ ورىندارىنا ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن جاساۋعا كوبىرەك قۇقىق بەرىپ، ولاردىڭ اكادەميالىق ەركىندىگىن زاڭنامالىق تۇرعىدان بەكىتۋ قاجەتتىگى ايتىلدى. وسى ارادا وقىتۋشىلاردىڭ قايتا دايارلىقتان وتۋىنە كۇش سالىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىنا شەتەلدىك مەنەدجەرلەردى تارتىپ، الەمدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ كامپۋستارىن اشۋ قاجەت دەدى ەلباسى. سونداي-اق قازاق ءتىلىن وقىتۋ، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە ءبىلىم بەرۋ ارقىلى جاستارىمىزدىڭ ينتەللەكتۋالدىق قابىلەتىن جوعارلاتۋ ماسەلەسى دە نازاردان تىس قالمادى. ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ بارلىق دەڭگەيى ەكونوميكانىڭ بۇگىنگى قاجەتتىلىگىنە ساي بولۋعا ءتيىس. بۇل ورايدا مۇعالىم ماماندىعىنىڭ قادىر-قاسيەتىن بارىنشا ارتتىرۋ قاجەت دەلىنگەن جولداۋدا.

ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ قىزمەتكەرى بولعاندىقتان، بىزگە وسى جەتىنشى مىندەت كوپ وي سالىپ وتىر. مامانداردى بۇرىنعىداي توپىرلاتىپ دايارلاي بەرەتىن كەز ەمەس قازىر. ءبىز بۇگىندە جۇمىس بەرۋشىلەرمەن تىكەلەي بايلانىستا قىزمەت ىستەي وتىرىپ، ولاردىڭ تالاپ-تىلەگىنە قاراي مامان دايارلاۋدامىز. ەكونوميكانىڭ قاجەتتىلىگىنە قاراي مامان دايارلاۋ، ولاردى جۇمىسپەن قامتۋ، ءتيىستى الەۋمەتتىك جاعداي تۋعىزۋ ارقىلى ادامي كاپيتالدى دامىتۋعا، ونىڭ جاڭا ساپاسىنا قول جەتكىزۋگە بولاتىنى بۇگىندە بارشامىزعا ايان جانە بۇل جوعارى وقۋ ورىندارى الدىنا زور جاۋاپكەرشىلىكتەر جۇكتەۋدە.

اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى ءوزى قۇرىلعان 90 جىلدا 250 مىڭنان استام مۇعالىم كادرلارىن دايارلاپ، قازاق دالاسىنا ءىلىم-ءبىلىم ۇرىعىن شاشسا، بۇگىندە الەمدىك دامۋ ۇدەرىسىنە ساي جاڭا تۇرپاتتاعى ماماندار دايارلاۋ ۇستىندە. جولداۋدا ايتىلعانداي، ەكونوميكانىڭ قاجەتتىلىگىنە جاۋاپ بەرە الاتىن بىلىكتى ماماندار دايارلاۋ، وقۋ باعدارلامالارىنىڭ مازمۇنىن تۇبەگەيلى جاڭارتۋ، ستۋدەنتتەردىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، ولاردىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى تەرەڭ مەنگەرۋىنە، قازاق جانە ورىس تىلدەرىمەن بىرگە اعىلشى ءتىلىن يگەرۋىنە قول جەتكىزۋ، جەكەلەگەن پاندەردى اعىلشىن تىلىندە وقىتاتىن مۇعالىمدەر دايارلاۋ جولىندا بىزدە ناقتىلى جۇمىستار اتقارىلۋدا. سونداي-اق ءبىز شەتەلدىك 120 بەلدى ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن بايلانىستا جۇمىس ىستەي وتىرىپ، ءبىلىم بەرۋدىڭ يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالارىن تەرەڭ مەڭگەرۋ، الەمدىك باسەكەگە قابىلەتتى ماماندار دايارلاۋ جولىندا ەڭبەك ەتۋدەمىز.

ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتىمىز پەداگوگيكالىق وقۋ ورنى بولعاندىقتان، مۇعالىم كادرلارىنىڭ بەدەلى مەن قادىر-قاسيەتىن ارتتىرۋعا وتە مۇددەلى. بۇل سالادا ءارالۋان عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلىپ، اۋقىمدى شارالار جۇزەگە اسىرىلۋدا. مۇعالىم مارتەبەسىن كوتەرۋ ولاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنا دا تىكەلەي بايلانىستى دەيتىن بولساق، ەلباسىنىڭ جاڭا جولداۋى بويىنشا مۇنىڭ دا ءبىر ءتۇيىنى شەشىلگەلى تۇر. ايتالىق، جاڭارتىلعان مازمۇنداعى وقۋ باعدارلاماسى بويىنشا ءبىلىم بەرۋگە كوشكەن مۇعالىمدەردىڭ ايلىق جالاقىسى 30-50 پايىزعا دەيىن وسەتىنى وسى ءسوزىمنىڭ دالەلى.

جالپى، ەلباسىنىڭ بيىلعى جولداۋى قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋىن جاڭا بەلەستەرگە كوتەرۋدىڭ ناقتىلى باعدارلاماسى بولدى دەسەك اسىرا ايتقاندىعىمىز ەمەس. ول ءبىزدىڭ جىگەرىمىزگە جىگەر قوسىپ، بولاشاققا دەگەن سەنىمىمىزدى نىعايتا تۇسكەنى ءسوزسىز.

تاكير بالىقباەۆ،

اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، پروفەسسور

Abai.kz